Przywileje rodziców dzieci z niepełnosprawnościami w zakresie prawa pracy
Przepisy prawa pracy przewidują szczególne uprawnienia dla rodziców dzieci z niepełnosprawnościami. Przeczytaj artykuł i poznaj przywileje rodziców dzieci z niepełnosprawnościami.
Praca zdalna jako przywilej dla rodzica dziecka z niepełnosprawnością
Jednym z przywilejów rodzica dziecka z niepełnosprawnością jest zagwarantowanie mu uwzględnienia przez pracodawcę wniosku pracownika o wykonywanie pracy zdalnej w przypadku:
- pracownika – rodzica dziecka posiadającego zaświadczenie potwierdzające ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, wydane przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego posiadającego specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie: położnictwa i ginekologii, perinatologii, neonatologii, neurologii dziecięcej, kardiologii dziecięcej lub chirurgii dziecięcej;
- pracownika – rodzica dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności określonym w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;
- pracownika – rodzica dziecka posiadającego odpowiednio: opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych.
Wyjątek od powyższych reguł stanowi sytuacja, kiedy uwzględnienie wniosku nie jest możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika.
Elastyczny czas pracy dla pracownika rodzica dziecka z niepełnosprawnością
Poza tym przywilejem jest także obowiązkowe uwzględnienie wniosku pracownika rodzica przez pracodawcę o wykonywanie pracy w:
- systemie przerywanego czasu pracy,
- rozkładzie ruchomego czasu pracy,
- indywidualnym rozkładzie czasu pracy.
Pracownik-rodzic może złożyć pracodawcy wniosek o wykonywanie pracy we wskazanym rozkładzie czasu pracy lub systemie w postaci papierowej bądź elektronicznej.
Obowiązek uwzględnienia wniosku przez pracodawcę dotyczy:
- pracownika – rodzica dziecka posiadającego zaświadczenie potwierdzające ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, wydane przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego posiadającego specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie: położnictwa i ginekologii, perinatologii, neonatologii, neurologii dziecięcej, kardiologii dziecięcej lub chirurgii dziecięcej;
- pracownika – rodzica dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności określonym w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, oraz
- pracownika – rodzica dziecka posiadającego odpowiednio opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, o których mowa w przepisach Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 roku – Prawo oświatowe.
Pracodawca może odmówić uwzględnienia wniosku, gdy jego uwzględnienie nie jest możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. O przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku pracodawca informuje pracownika w postaci papierowej lub elektronicznej.
Dłuższy wymiar urlopu rodzicielskiego
Urlop rodzicielski to uprawnienie przysługujące pracownikom-rodzicom dziecka w celu sprawowania opieki nad nim. Przywilejem dla rodziców dziecka mającego zaświadczenie potwierdzające ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, wydane przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego mającego specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie położnictwa i ginekologii, perinatologii, neonatologii, neurologii dziecięcej, kardiologii dziecięcej lub chirurgii dziecięcej, jest wyższy wymiar urlopu rodzicielskiego.
W przypadku łączenia przez rodzica takiego dziecka korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu wymiar urlopu rodzicielskiego również zostanie wydłużony proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu lub jego części, nie dłużej jednak niż do 130 tygodni w przypadku urodzenia się 1 dziecka lub 134 tygodni w przypadku urodzenia się większej liczby dzieci.
Dodatkowy urlop wychowawczy
Przywileje rodziców dzieci z niepełnosprawnościami przysługują także w zakresie urlopu wychowawczego.
Pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 36 miesięcy. Urlop jest udzielany na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia. Przy czym, jeżeli z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecko wymaga osobistej opieki pracownika, niezależnie od standardowego urlopu wychowawczego może być udzielony urlop wychowawczy w wymiarze do 36 miesięcy, jednak na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia. Urlop wychowawczy i dodatkowy urlop wychowawczy przysługują łącznie obojgu rodzicom lub opiekunom dziecka.
Orzeczenie o niepełnosprawności
Z powyższego widać, że znaczna część uprawnień wymaga uzyskania dla dziecka orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Dziecko, które nie ukończyło 16. roku życia, zaliczane jest do osób z niepełnosprawnościami, jeżeli ma naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującej konieczność zapewnienia całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.
Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności
Dla dziecka po ukończeniu do 16. roku życia wydawane jest już orzeczenie o stopniu niepełnosprawności.
Wyróżnia się następujące stopnie niepełnosprawności:
- znaczny – orzekany jest on dla osób z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolnych do pracy albo zdolnych do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagających, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Stopień ten otrzymają osoby, które nie mogą samodzielnie funkcjonować i są osobami całkowicie zależnymi od opieki innych osób;
- umiarkowany – orzekany jest on dla osób z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolnych do pracy albo zdolnych do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych;
- lekki – orzekany jest on dla osób z naruszoną sprawnością organizmu powodującą w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mającą ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.
Na naruszenie sprawności organizmu uzasadniające otrzymanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności wskazują w szczególności następujące schorzenia:
- upośledzenie umysłowe, począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym;
- choroby psychiczne;
- zaburzenia głosu, mowy i choroby słuchu;
- choroby narządu wzroku;
- upośledzenia narządu ruchu;
- epilepsja w postaci nawracających napadów padaczkowych spowodowanych różnymi czynnikami;
- choroby układu oddechowego i krążenia;
- choroby układu pokarmowego;
- choroby układu moczowo-płciowego;
- choroby neurologiczne;
- całościowe zaburzenia rozwojowe powstałe przed 16. rokiem życia, z utrwalonymi zaburzeniami interakcji społecznych lub komunikacji werbalnej oraz stereotypami zachowań, zainteresowań i aktywności o co najmniej umiarkowanym stopniu nasilenia.
Zaświadczenie „za życiem”
Zaświadczenie potwierdzające ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, otrzymać można w każdej placówce mającej kontrakt z NFZ.
Wyda je lekarz posiadający specjalizację II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie: położnictwa i ginekologii, perinatologii, neonatologii, neurologii dziecięcej, kardiologii dziecięcej lub chirurgii dziecięcej.
Opinia o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych
Opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych wydają zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym w poradniach specjalistycznych. Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego określa zalecane formy kształcenia specjalnego, z uwzględnieniem rodzaju niepełnosprawności, w tym stopnia niepełnosprawności intelektualnej.
Dodatkowe uprawnienia
Pracodawcy mogą przewidzieć dodatkowe uprawnienia dla rodziców dzieci z niepełnosprawnościami. Mogą nimi być:
- dodatkowy czas wolny,
- organizowanie wsparcia,
- dostosowanie miejsca pracy.
Przywileje rodziców dzieci z niepełnosprawnościami - podsumowanie
Podsumowując, legitymowanie się określonymi dokumentami potwierdzającymi niepełnosprawności dziecka przyznaje jego rodzicom będącym pracownikami dodatkowe przywileje. Poza tym możliwe jest, aby pracodawca również dla takich osób przewidział dodatkowe uprawnienia.
- Szkolenie BHP niepełnoetatowca w dzień wolny od pracy - czy przysługuje rekompensata?
- Przywileje rodziców dzieci z niepełnosprawnościami w zakresie prawa pracy
- Cyfrowy zegar pracy – jak RCP online upraszcza życie pracownika i pracodawcy?
- Jak dobrać odpowiednie buty robocze do rodzaju pracy?
- Jak walczyć ze stresem? 8 skutecznych sposobów na każdy dzień