Czy można uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności dla dziecka?

Niepełnosprawność to występowanie pewnych ograniczeń w organizmie człowieka na skutek wrodzonego lub nabytego upośledzenia sprawności fizycznej lub psychicznej. Z niepełnosprawnością wiąże się niemożność prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie na skutek różnego rodzaju barier. Obowiązkiem państwa jest dbanie o osoby z niepełnosprawnościami i w tym celu wprowadzane są odpowiednie rozwiązania ułatwiające im codzienne życie. Przeczytaj w artykule i dowiedz się, czy można uzyskać orzeczenie o niepełnosprawności dla dziecka!

Co potwierdza status osoby z niepełnosprawnością?

W Polsce status osoby z niepełnosprawnością przysługuje osobie, która ma orzeczenie:

• o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do 1 z 3 stopni niepełnosprawności, lub
• o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy na podstawie odrębnych przepisów, lub
• o niepełnosprawności, wydane przed ukończeniem 16. roku życia.

Orzeczenie o niepełnosprawności dla dziecka

Oznacza to, że dzieci również mogą ubiegać się o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności do 16. roku życia. Po tym okresie wydawane jest już orzeczenie o stopniu niepełnosprawności. 

Świadczenia przysługujące na dziecko z orzeczoną niepełnosprawnością

Posiadanie przez dziecko orzeczenia o niepełnosprawności pozwala na uzyskanie dodatkowych świadczeń, w tym:

• dofinansowania do: turnusu rehabilitacyjnego, sprzętu rehabilitacyjnego, przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych, likwidacji barier architektonicznych likwidacji barier w komunikowaniu się, likwidacji barier technicznych;
• przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, zasiłku pielęgnacyjnego oraz innych świadczeń rodzinnych;
• ulg w podatkach;
• zniżek na komunikację; 
• zwolnienia z opłat radiowo-telewizyjnych;
• dodatku mieszkaniowego;
• usług socjalnych i opiekuńczych;
• usług terapeutycznych;
• rehabilitacji w instytucjach pomocy społecznej, organizacjach pozarządowych oraz innych placówkach.

Wniosek o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności

Wniosek o wydanie orzeczenia niepełnosprawności może złożyć rodzic albo opiekun prawny dziecka. Należy go złożyć w powiatowym lub miejskim zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności zgodnie z miejscem stałego pobytu dziecka albo w powiatowym lub miejskim zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności zgodnie z miejscem aktualnego pobytu dziecka, jeśli przebywa ono poza miejscem stałego pobytu dłużej niż 2 miesiące.

Dokumentami, jakie należy złożyć przy ubieganiu się o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności dla dziecka, są:

• wniosek o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności dostępny w każdym powiatowym lub miejskim zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności;
• zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia dziecka, którego wzór dostępny jest w każdym powiatowym lub miejskim zespole do spraw orzekania o niepełnosprawności;
• dokumentacja medyczna dziecka;
• inne dokumenty, które mogą mieć wpływ na stwierdzenie niepełnosprawności. 

Wśród dokumentacji medycznej, jaką trzeba załączyć, należy wymienić m.in. karty informacyjne z leczenia szpitalnego, dokumentację medyczną z przebiegu leczenia ambulatoryjnego, wyniki dodatkowych badań diagnostycznych, konsultacje specjalistyczne, opinie i zalecenia lekarskie. Inne dokumenty, które mogą mieć wpływ na stwierdzenie niepełnosprawności, to opinia z poradni psychologiczno-pedagogicznej, opinie ze szkoły, opinia psychologiczna.

Należy pamiętać, że zaświadczenie lekarskie sporządzone według udostępnionego wzoru jest ważne 30 dni od daty jego wystawienia i wypełnia je lekarz prowadzący leczenie dziecka.

Orzekanie o niepełnosprawności dziecka

Po zapoznaniu się ze złożoną dokumentacją zespół orzekający może wezwać do jej uzupełnienia we wskazanym terminie. Jeśli mimo wezwania żądane dokumenty nie zostaną złożone do akt sprawy, zespół nie wyda orzeczenia, pozostawiając sprawę bez rozpoznania. Poza tym zespół orzekający może skierować dziecko na specjalistyczne badanie do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności lub wymagać wyników dodatkowych badań wykonanych we własnym zakresie przez ubiegającego się o wydanie orzeczenia.

Po złożeniu wymaganej dokumentacji zespół informuje o terminie posiedzenia składu orzekającego. Pismo z informacją o terminie powinno zostać przesłane w ciągu miesiąca od złożenia wniosku. Wyjątkowo termin ten może ulec wydłużeniu do 2 miesięcy od złożenia wniosku, jeśli okaże się, że sprawa jest bardzo skomplikowana i zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności będzie potrzebował więcej czasu na jej rozpatrzenie. Zespół informuje o wydłużeniu terminu i jego przyczynach. Informacja o terminie powinna zostać przesłana do 7 dni kalendarzowych przed posiedzeniem. 

Jeśli dziecko nie może podróżować z uwagi na stan zdrowia, należy to potwierdzić stosownym zaświadczeniem wydanym przez lekarza. Wówczas zespół może stwierdzić, że przedstawione dokumenty są wystarczające i wydane zostanie orzeczenie bez badania dziecka. Gdyby okazało się, że badanie jest niezbędne, zespół na wniosek przeprowadzi badanie w miejscu, w którym dziecko przebywa.

Odwołanie od decyzji zespołu w zakresie ustalenia niepełnosprawności dziecka

W przypadku, kiedy rodzic lub opiekun dziecka chce kwestionować wydane orzeczenie dotyczące niepełnosprawności dziecka, może złożyć odwołanie do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności za pośrednictwem powiatowego zespołu, który wydał orzeczenie w terminie 14 dni kalendarzowych od dnia otrzymania orzeczenia. Wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności może się zgodzić albo nie zgodzić w całości lub w części z orzeczeniem powiatowego zespołu. 

Orzeczenie wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności można kwestionować, składając odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych za pośrednictwem wojewódzkiego zespołu, który wydał orzeczenie w terminie miesiąca od otrzymania orzeczenia.

Elementy orzeczenia o niepełnosprawności

Obowiązkowymi elementami orzeczenia o niepełnosprawności wydawanego dla dziecka są: 

1. oznaczenie zespołu, który wydał orzeczenie;
2. data wydania orzeczenia;
3. data złożenia wniosku;
4. podstawa prawna wydania orzeczenia;
5. imię i nazwisko dziecka, data urodzenia, adres zamieszkania lub pobytu oraz PESEL;
6. numer dokumentu potwierdzającego tożsamość dziecka;
7. ustalenie lub odmowa ustalenia niepełnosprawności;
8. symbol przyczyny niepełnosprawności;
9. data lub okres powstania niepełnosprawności;
10. okres, na jaki orzeczono niepełnosprawność;
11. wskazanie określone przez skład orzekający dotyczące w szczególności:
• odpowiedniego zatrudnienia uwzględniającego psychofizyczne możliwości danej osoby;
• szkolenia, w tym specjalistycznego;
• zatrudnienia w zakładzie aktywności zawodowej;
• uczestnictwa w terapii zajęciowej;
• konieczności zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze oraz pomoce techniczne, ułatwiające funkcjonowanie danej osoby;
• korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji, przez co rozumie się korzystanie z usług socjalnych, opiekuńczych, terapeutycznych i rehabilitacyjnych świadczonych przez sieć instytucji pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki;
• konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji;
• konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji;
• spełniania przez osobę z niepełnosprawnością przesłanek określonych w art. 8 ust. 3a pkt 1 Ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku – Prawo o ruchu drogowym;
12. uzasadnienie;
13. pouczenie o przysługującym odwołaniu;
14. podpis z podaniem imienia i nazwiska przewodniczącego składu orzekającego oraz pozostałych członków tego składu.

Co ma znaczenie przy orzekaniu o niepełnosprawności dziecka?

Przy orzekaniu o niepełnosprawności u dziecka uwzględnia się dokumentację medyczną załączoną do wniosku, w tymzaświadczenie lekarskie zawierające opis stanu zdrowia, wydane przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się dziecko, oraz inne posiadane dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie niepełnosprawności, a ponadto bierze się pod uwagę ocenę stanu zdrowia wystawioną przez lekarza przewodniczącego składu orzekającego, zawierającą opis przebiegu choroby zasadniczej oraz wyniki dotychczasowego leczenia i rehabilitacji, opis badania przedmiotowego, rozpoznanie choroby zasadniczej i chorób współistniejących oraz rokowania odnośnie do przebiegu choroby, a także ograniczenia w funkcjonowaniu występujące w życiu codziennym w porównaniu do dzieci z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną właściwą dla wieku dziecka, jak możliwość poprawy zaburzonej funkcji organizmu poprzez zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne, środki techniczne, środki pomocnicze lub inne działania.

Podsumowując, rodzice i opiekunowie dzieci mają możliwość wystąpienia o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności, a w przypadku małoletnich, którzy ukończyli 16. rok życia, orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Takie orzeczenie pozwala otrzymać dodatkowe wsparcie dla dziecka z niepełnosprawnością i przynajmniej częściowo ułatwić funkcjonowanie w codziennym życiu.