Dodatek za nadgodziny dla niepełnoetatowca

Aktualnie jestem zatrudniona na ½ etatu i pracuję po 4 godziny dziennie. Często zdarza się, że muszę zostać w pracy dłużej, niż powinnam. Oczywiście pracodawca wypłaca mi wynagrodzenie za każdą godzinę ponadwymiarową, ale nic poza tym. Kiedy przysługuje dodatek za nadgodziny dla niepełnoetatowca?

Agata, Kamienna Góra

Praca w godzinach nadliczbowych jest obowiązkiem pracownika. Jak należy traktować dodatkowe godziny pracy w przypadku osoby zatrudnionej na część etatu? Czy w takiej sytuacji zawsze mamy do czynienia z godzinami nadliczbowymi? Odpowiedź przedstawiamy w artykule.

Dodatkowe godziny pracy – czym są godziny nadliczbowe?

Obowiązująca definicja pracy w godzinach nadliczbowych została uregulowana w art. 151 § 1 Kodeksu pracy. W myśl zawartego tam przepisu za godziny nadliczbowe należy uznać godziny pracy, które przekraczają obowiązujące pracownika normy czasu pracy oraz te, które wykraczają poza przedłużony dobowy wymiar czasu pracy (wynikający z systemu i rozkładu czasu pracy).

Praca w godzinach nadliczbowych powinna być wykonywana na polecenie pracodawcy. Liczba godzin nadliczbowych nie może przekroczyć 150 godzin w roku kalendarzowym.

Dodatek za nadgodziny dla niepełnoetatowca

Zgodnie z art. 151 § 5 kp w umowie zawartej na niepełny wymiar czasu pracy należy ustalić dopuszczalną liczbę godzin ponad określony wymiar, po przekroczeniu których pracownikowi przysługuje dodatek za nadgodziny. Jeśli w umowie nie zawarto takiego zapisu, dodatkowe wynagrodzenie będzie przysługiwało dopiero po przekroczeniu dobowej normy czasu pracy wynoszącej 8 godzin.

Strony stosunku pracy mają dowolność w zakresie ustalenia liczby godzin, które nie będą stanowiły dla pracownika tych nadliczbowych. Limit można określić w przeliczeniu na:

• dobę;
• tydzień; 
• miesiąc;
• okres rozliczeniowy.

Dopuszczalna liczba godzin ponadwymiarowych powinna być wyższa od niepełnego wymiaru czasu pracy określonego w umowie, ale niższa niż wymiar czasu pracy osoby zatrudnionej na pełny etat. Czyli w przypadku ½ etatu powinna mieścić się w przedziale od 4 do 7 godzin.

Przykład 1.

Pani Agata zatrudniona jest na ½ etatu, pracuje w podstawowym systemie czasu pracy od poniedziałku do piątku w godzinach 10.00–14.00. W umowie o pracę zawarto klauzulę określającą, że dodatek za nadgodziny przysługuje jej po przekroczeniu 5. godziny pracy. Oznacza to, że za pierwszą godzinę ponadwymiarową (14.00–15.00) otrzyma zwykłe wynagrodzenie, a za każdą kolejną godzinę pracy po 15.00 – oprócz zwykłego wynagrodzenia także dodatek za godziny nadliczbowe.

Przykład 2.

Pan Marek zatrudniony jest na ¾ etatu w elastycznym systemie czasu pracy. W ciągu tygodnia zobowiązany jest do przepracowania 30 godzin. W umowie o pracę pracodawca określił, że dodatek za nadgodziny będzie przysługiwał po przekroczeniu 35 godzin w ciągu tygodnia. Oznacza to, że za 5 godzin pracy ponad wymiar przysługuje standardowe wynagrodzenie, a dodatek za nadgodziny będzie naliczany po przepracowaniu więcej niż 35 godzin.

Wynagrodzenie za dodatkowe godziny pracy niepełnoetatowca

Wysokość dodatku za nadgodziny stanowi przedmiot przepisów art. 151¹ Kodeksu pracy. Dodatek za nadgodziny dla niepełnoetatowca jest taki sam jak dla pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy i wynosi:

1) 100% wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających:

1. w nocy;

2. w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy;

3. w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy;

2) 50% wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określony w pkt 1.

Przykład 3.

Pan Patryk jest zatrudniony na ½ etatu. Pracuje 5 dni w tygodniu, po 4 godziny dziennie. W umowie zawarto zapis, że praca powyżej 6 godzin na dobę będzie skutkowała wypłatą dodatku. Na tej podstawie pracę w 5. oraz w 6. godzinie traktuje się jako pracę ponadwymiarową (godzina płatna jak w standardowym wymiarze). Pracownik otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 3000 zł miesięcznie. W czerwcu 2023 roku miał do przepracowania 84 godziny, przepracował 107, z czego 9 stanowi pracę w godzinach nadliczbowych (przysługuje za nie dodatek w wysokości 50%).

Wynagrodzenie za czerwiec powinno zostać naliczone w następujący sposób:

1) wynagrodzenie za 23 godz. ponadwymiarowe (107 godz. – 84 godz.):

3000 zł / 84 godz. = 35,71 zł/godz.

35,71 zł/godz. x 23 godz. = 821,33 zł

2) dodatek za 9 nadgodzin (50%):

35,71 zł/godz. x 50% = 17,86 zł/ godz.

17,86 zł godz. x 9 godz. = 160,74 zł.

Pan Patryk otrzyma za czerwiec wynagrodzenie w wysokości 3982,07 zł (3000 zł + 821,33 + 160,74 zł).

Warto również pamiętać, że rekompensatą za nadgodziny może być nie tylko dodatkowe wynagrodzenie, ale również czas wolny. Zasada ta dotyczy również osób pracujących na część etatu. Jeśli pracodawca nie wyjdzie z taką inicjatywą, wówczas pracownik musi pamiętać, że jeśli chce otrzymać dzień wolny zamiast dodatkowego wynagrodzenia, powinien złożyć u przełożonego odpowiedni wniosek. Przepisy nie przewidują możliwości rekompensaty godzin ponadwymiarowych czasem wolnym. W takiej sytuacji pracownikowi zawsze będzie przysługiwało wynagrodzenie.

Dodatek za nadgodziny niepełnoetatowca – podsumowanie

Za dodatkowe godziny pracy osobie zatrudnionej na część etatu nie zawsze będzie przysługiwał dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych. Godziny pracy dodatkowej – jeśli mieszczą się poniżej ustalonego przez strony limitu – są opłacane standardowym wynagrodzeniem. Dopiero przekroczenie limitu uprawnia pracownika do otrzymania dodatku do wynagrodzenia.