Program Aktywny Rodzic dla służb mundurowych
Praca w służbach mundurowych w pewnych aspektach różni się od zwykłego zatrudnienia. Jedną z tych różnic jest kwestia odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne. Czy w takim przypadku osoba będąca funkcjonariuszem służby mundurowej może otrzymać świadczenia z programu „Aktywny rodzic”?
Świadczenia w ramach programu „Aktywny rodzic” – jak je uzyskać?
W ramach wprowadzonego jesienią 2024 roku programu „Aktywny rodzic” wyróżnia się następujące świadczenia dla rodziców małych dzieci:
świadczenie „aktywni rodzice w pracy”,
świadczenie „aktywnie w żłobku”,
świadczenie „aktywnie w domu”.
Prawo do świadczeń „aktywnie w domu”, „aktywnie w pracy” i „aktywnie w żłobku” zostanie uprawnionemu przyznawane od miesiąca, w którym wpłynął wniosek, z zastrzeżeniem, że w przypadku tego ostatniego nie może być ono przyznane wcześniej niż od dnia rozpoczęcia uczęszczania przez dziecko do żłobka lub klubu dziecięcego lub objęcia go opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna.
W danym miesiącu można korzystać tylko z jednego wybranego przez siebie świadczenia. Świadczenia te nie podlegają kumulacji.
platformy PUE ZUS,
bankowości elektronicznej,
aplikacji mobilnej mZUS,
portalu Emp@tia.
Świadczenie „aktywnie w żłobku” – kiedy można je uzyskać?
Świadczenie „aktywnie w żłobku” przysługuje na dziecko, które:
uczęszcza do żłobka,
uczęszcza do klubu dziecięcego,
jest objęte opieką sprawowaną przez dziennego opiekuna
– nie dłużej jednak niż do ukończenia roku szkolnego, w którym ukończy 3. rok życia lub 4. rok życia, w przypadku gdy niemożliwe lub utrudnione jest objęcie go wychowaniem przedszkolnym.
Wysokość świadczenia „aktywnie w żłobku” wynosi 1500 zł miesięcznie na dziecko lub 1900 zł miesięcznie w przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Jednak w przypadku tej formy wsparcia wysokość świadczenia nie może przekroczyć wysokości opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna. Świadczenie to przysługuje, jeżeli wysokość miesięcznej opłaty za opiekę bez względu na jej formę nie jest wyższa niż koszt pobytu dziecka w żłobku lub klubie dziecięcym, lub u dziennego opiekuna rozumiany jako 120% uśrednionych miesięcznych wydatków ponoszonych przez jednostki samorządu terytorialnego na zapewnienie jednemu dziecku opieki odpowiednio w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna.
Osobami, które mogą wnioskować o świadczenia „Aktywnie w żłobku”, są:
rodzic dziecka;
opiekun faktyczny;
opiekun prawny;
osoba sprawująca nad dzieckiem pieczę bieżącą;
osoba pełniąca funkcję rodziny zastępczej;
osoba prowadząca rodzinny dom dziecka;
dyrektor placówki opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej lub interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego;
opiekun tymczasowy w przypadku obywateli Ukrainy, którzy mogą uzyskać prawo do tego świadczenia na podstawie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy.
Świadczenie „aktywnie w żłobku” nie przysługuje, jeżeli na to samo dziecko za dany miesiąc zostało przyznane świadczenie „aktywni rodzice w pracy” lub świadczenie „aktywnie w domu”.
Świadczenie „aktywnie w domu” – kiedy można je uzyskać?
Świadczenie „aktywnie w domu” przysługuje:
matce albo ojcu, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu rodzica, albo
opiekunowi faktycznemu dziecka.
„Aktywnie w domu” wynosi 500 zł miesięcznie na dziecko i przysługuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia, do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dziecko ukończy 36. miesiąc życia. Wniosek o świadczenie może złożyć rodzic dziecka oraz opiekun faktyczny.
dziecko zostało umieszczone w pieczy zastępczej;
rodzic dziecka został pozbawiony władzy rodzicielskiej;
na to samo dziecko, za dany miesiąc zostało przyznane świadczenie „aktywni rodzice w pracy” lub świadczenie „aktywnie w żłobku”;
członkowi rodziny przysługuje za granicą na dziecko świadczenie o podobnym charakterze do świadczenia „aktywnie w domu”, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Świadczenie „aktywni rodzice w pracy” – kiedy można je uzyskać?
Świadczenie „aktywni rodzice w pracy” przysługuje na nieobjęte opieką w żłobku, klubie dziecięcym, przedszkolu albo przez dziennego opiekuna dziecko aktywnym zawodowo:
matce albo ojcu, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu tego rodzica;
opiekunowi faktycznemu dziecka;
osobie pełniącej funkcję rodziny zastępczej;
osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka.
Świadczenie „aktywni rodzice w pracy” przysługuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym dziecko ukończyło 12. miesiąc życia, do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dziecko ukończy 36. miesiąc życia.
Świadczenie „aktywni rodzice w pracy” standardowo wynosi 1500 zł miesięcznie na dziecko lub 1900 zł miesięcznie w przypadku dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Świadczenie w ramach programu „aktywni rodzice w pracy” przysługuje, jeżeli zarówno osoba ubiegająca się o to świadczenie lub je otrzymująca, jak i osoba wspólnie z nią wychowująca dziecko, z tytułu aktywności zawodowej, podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym od podstawy, której łączna wysokość wynosi nie mniej niż 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę, przy czym podstawa, od której są opłacane składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe każdego z nich, nie może być niższa niż 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym okresie, na który jest ustalane prawo do świadczenia „aktywni rodzice w pracy”.
Funkcjonariusze służb mundurowych nie są objęci ubezpieczeniami społecznymi. Nie są za nich odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne. Podlegają oni wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu. Równoważne z opłacaniem składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy, której wysokość wynosi 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę, zgodnie z Ustawą z dnia 15 maja 2024 roku o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka – „Aktywny rodzic” jest niepodleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu wykonywania aktywności zawodowej przez:
osoby podlegające kwalifikacji wojskowej pełniące służbę w Policji, Straży Granicznej i Służbie Ochrony Państwa;
żołnierzy zawodowych;
policjantów;
funkcjonariuszy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
funkcjonariuszy Agencji Wywiadu;
funkcjonariuszy Centralnego Biura Antykorupcyjnego;
funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego;
funkcjonariuszy Służby Wywiadu Wojskowego;
funkcjonariuszy Służby Ochrony Państwa;
funkcjonariuszy Straży Granicznej;
funkcjonariuszy Straży Marszałkowskiej;
funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej;
funkcjonariuszy Służby Więziennej;
funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej;
posłów pobierających uposażenie poselskie oraz senatorów pobierających uposażenie senatorskie;
sędziów i prokuratorów;
aplikantów Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury.
Oznacza to, że każdy funkcjonariusz służb mundurowych może korzystać ze świadczenia „aktywni rodzice w pracy”, zarówno będąc samotnym rodzicem, jak i wychowując dziecko z drugim rodzicem.
Przykład 1.
Czy pani Maria, która jest policjantką i matką 14-miesięcznego syna, którego wychowuje sama, może skorzystać ze świadczenia „aktywni rodzice w pracy”? Pani Maria może korzystać z tego świadczenia. Podstawa wymiaru składek przyjęta przez ustawodawcę na potrzeby tych świadczeń w jej przypadku jest określona na wymaganym poziomie 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Przykład 2.
Czy pani Klara, która korzysta z ulgi na start w związku z rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej, może skorzystać ze świadczenia „aktywni rodzice w pracy”, jeśli jej mąż pracuje jako policjant? W tym przypadku spełniona jest przesłanka dotycząca tego, że łączna podstawa wymiaru składek rodziców przekracza 100% minimalnego wynagrodzenia, zatem pani Klara będzie mogła korzystać ze świadczenia „aktywni rodzice w pracy ”.
osoba ubiegająca się o to świadczenie albo osoba je pobierająca została pozbawiona władzy rodzicielskiej;
na to samo dziecko za dany miesiąc zostało przyznane świadczenie „aktywnie w żłobku” albo świadczenie „aktywnie w domu”;
członkowi rodziny przysługuje za granicą na dziecko świadczenie o podobnym charakterze do świadczenia „aktywni rodzice w pracy”, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Podsumowanie
Podsumowując, osoby zatrudnione w służbach mundurowych mogą korzystać z każdego ze świadczeń w ramach programu „Aktywny rodzic”. To oni decydują o wyborze formy wsparcia w opiece nad dzieckiem. Jedno jest niezmienne – świadczenia te nie mogą być kumulowane.
