Składki odprowadzane od wynagrodzenia przez pracodawcę i pracownika w 2024 r.

W umowie o pracę zawsze powinna być podana wysokość wynagrodzenia za pracę. Jednakże w większości przypadków jego stawka jest określona w kwocie brutto, która nie została jeszcze opodatkowana i oskładkowana. Jaką część wynagrodzenia stanowią składki ZUS? Dlaczego i w jakich przypadkach składki odprowadzane od wynagrodzenia są obowiązkowe? Odpowiemy poniżej.

Czy składki odprowadzane od wynagrodzenia są zawsze obowiązkowe?

Składki odprowadzane od wynagrodzenia otrzymywanego z tytułu umowy o pracę są zawsze obowiązkowe. Inaczej jest natomiast w przypadku umów cywilnoprawnych - tutaj oskładkowanie zależy od wielu czynników. Wpływ na to jakie składki będą opłacane w takiej sytuacji ma m.in:

• prowadzenie własnej działalności gospodarczej;
• praca na etacie w innym zakładzie pracy, a w szczególności wysokość otrzymywanego wynagrodzenia;
• czy umowa cywilnoprawna zawarta jest z własnym pracodawcą;
• nabycie prawa do emerytury;
• posiadanie statusu studenta lub ucznia;
• zawarcie kilku umów cywilnoprawnych z jednym bądź kilkoma firmami oraz wysokość wynagrodzenia otrzymywanego z każdej z umów.

Składki odprowadzane od wynagrodzenia - jaka jest ich wysokość w 2024 r?

Pracodawca ma obowiązek potrącić z pensji pracownika składki na ubezpieczenia społeczne. Składki odprowadzane od wynagrodzenia pracownika wynoszą:

• emerytalne w wysokości 9,76% podstawy wymiaru składek,
• rentowe w wysokości 1,5% podstawy wymiaru składek,
• chorobowe w wysokości 2,45% podstawy wymiaru składek.

Łączna wartość składek na ubezpieczenia społeczne odprowadzanych bezpośrednio od wynagrodzenia wynosi 13,71%.

Oprócz ubezpieczeń społecznych, z wynagrodzenia obliczana jest również składka na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 9% podstawy wymiaru składek.

Nie można zapominać o tym, że pracodawca jest również zobowiązany do dodatkowego opłacania z własnej kieszeni składek za pracownika. Na składki odprowadzane od wynagrodzenia przez pracodawcę składają się:

• emerytalne - 9,76%
• rentowe - 6,5 %
• wypadkowe - 1,67%
• Fundusz Pracy (1%) i Fundusz Solidarnościowy (1,45%) - 2,45%
• Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) - 0,10%

Składki odprowadzane od wynagrodzenia na ubezpieczenia społeczne - po co je płacimy?

Tak samo jak w przypadku pozostałych rodzajów ubezpieczeń, istota ubezpieczeń społecznych polega na zasadzie przewidywalności zdarzeń. Ubezpieczenia społeczne służą bowiem zabezpieczeniu podstawowych potrzeb materialnych ubezpieczonego w razie pewnych zagrożeń bądź sytuacji, które mogą nas spotkać w codziennym życiu.

Wśród ubezpieczeń społecznych można wyróżnić:

• ubezpieczenie emerytalne - opłacane jest po to, by zapewnić danej osobie w ten sposób dochód w momencie zaprzestania pracy zawodowej po osiągnięciu wieku emerytalnego;
• ubezpieczenie rentowe - jest to ubezpieczenie gwarantujące świadczenia pieniężne, w przypadku utraty dochodów pieniężnych wiążącej się z wystąpieniem ryzyka inwalidztwa. Osoba, która opłaca składki na to ubezpieczenie w takim wypadku ma prawo do renty, która zastępuje utracone wynagrodzenie lub dochód;
• ubezpieczenie chorobowe - dzięki temu ubezpieczeniu niezdolność do pracy spowodowana chorobą, pobytem w szpitalu czy macierzyństwem nie powoduje całkowitej utraty środków za czas przebywania na zwolnieniu lekarskim.
• ubezpieczenie wypadkowe - zapewnia świadczenia wypłacane przez ZUS w razie wypadku lub innego nieszczęśliwego zdarzenia, które miało miejsce bez woli człowieka. Bezpośrednim skutkiem takiego wypadku jest przeważnie wystąpienie uszczerbku na zdrowiu. Co istotne, pracownicy, którzy zapadli na chorobę zawodową w związku z wykonywaną pracą również są uprawnieni do skorzystania z takiego ubezpieczenia.

Składki odprowadzane od wynagrodzenia na ubezpieczenie zdrowotne

Składki odprowadzane od wynagrodzenia to nie tylko składki na ubezpieczenia społeczne, lecz także składka na ubezpieczenie zdrowotne. Osoby, które są objęte tym ubezpieczeniem mogą korzystać nieodpłatnie ze świadczeń opieki medycznej. Mają one na celu zachowanie zdrowia, ochronę przed urazami czy skutkami chorób, a także leczenie. Ubezpieczeni opłacający tę składkę mogą korzystać z usług publicznej służby zdrowia bezpłatnie, gdyż leczenie finansowane jest właśnie ze składek na to ubezpieczenie, a dysponuje nimi Narodowy Fundusz Zdrowia.

Fundusz Pracy

Składki odprowadzane od wynagrodzenia przeznaczone są również na różnego rodzaju fundusze. Fundusz Pracy (FP) jest państwowym funduszem celowym, którego dysponentem jest minister właściwy do spraw pracy. Opłacanie składek na FP jest obowiązkowe dla pracodawców, a także dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą.

Wśród środków, z których tworzony jest Fundusz Pracy można wymienić:

• składki obowiązkowo płacone przez pracodawców,
• dotacje budżetu państwa,
• środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej,
• odsetki od środków na rachunkach bankowych.

Celem Funduszu Pracy jest przede wszystkim łagodzenie skutków bezrobocia, promocja zatrudnienia oraz aktywizacja zawodowa osób bezrobotnych i poszukujących pracy

Ustawa o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy określa, na co mogą być przeznaczone środki FP. Są to w szczególności:

• zasiłki dla bezrobotnych,
• prace interwencyjne,
• roboty publiczne,
• szkolenie i przekwalifikowywanie bezrobotnych,
• rozwój poradnictwa zawodowego,
• rozwój systemów informatycznych i badania rynku pracy.

Fundusz Solidarnościowy

Fundusz Solidarnościowy jest funduszem, którego celem jest udzielanie wsparcia społecznego, zawodowego, zdrowotnego oraz finansowego osobom niepełnosprawnym, a także wsparcie finansowe emerytów i rencistów. Do obowiązkowych składek na Fundusz Solidarnościowy stosuje się zasady dotyczące obowiązkowych składek na Fundusz Pracy. Oznacza to, że:

• składkę tę opłacają ci sami płatnicy, którzy opłacają składkę na Fundusz Pracy,
• składka ta jest opłacana za te same grupy ubezpieczonych, za których występuje obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy, 
• składka ta jest obliczana od tej samej podstawy wymiaru co składka na Fundusz Pracy,
• do tej składki mają zastosowanie te same zwolnienia, które obowiązują w stosunku do składek na Fundusz Pracy.

Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

FGŚP to również państwowy fundusz celowy. Jego celem jest ochrona pracowników przed utratą wynagrodzenia, spowodowaną bankructwem zakładu pracy. Oznacza to, że w sytuacji, gdy pracodawca jest niewypłacalny, podstawowe roszczenia pracownicze zaspokajane są właśnie ze środków tego funduszu.

Fundusz Emerytur Pomostowych

Kolejny celowy fundusz państwowy. Fundusz ten został założony w celu wypłaty świadczeń dla osób wykonujących prace w szczególnych warunkach bądź o szczególnym charakterze. Obowiązek opłacania składek na FEP powstaje z dniem rozpoczęcia wykonywania przez pracownika pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a ustaje z dniem zaprzestania wykonywania tych prac. Wysokość stopy procentowej na ten fundusz wynosi 1,5%.

Dysponentem FEP jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Nagromadzone w tym funduszu środki przeznaczane są na finansowanie odpisu stanowiącego przychód ZUS, który z kolei pokrywa koszty obsługi funduszu. Wysokość odpisu ustalana jest corocznie w ustawie budżetowej na podstawie planu finansowego FEP.