Średnia krajowa 2024 r. – ile aktualnie wynosi i jak się ją wylicza?

Według danych GUS w marcu 2024 roku średnia krajowa wyniosła 8 271,99 zł. Nie oznacza to jednak, że większość Polaków zarabia powyżej 8000 zł. Dlaczego kwota średniej jest tak wysoka, mimo że większość z nas zarabia znacznie mniej? Przeczytaj i dowiedz się, jak oblicza się średnią krajową.

Średnia krajowa – czym jest?

Średnia krajowa, inaczej przeciętne wynagrodzenie, to średnia płaca, która obliczana jest dla danego kraju. Główny Urząd Statystyczny przedstawia kwoty średniego wynagrodzenia za dany miesiąc mniej więcej w połowie następnego miesiąca.

Jak obliczana jest średnia krajowa

Aby wyliczyć średnią krajową, GUS sumuje m.in. wynagrodzenia osobowe brutto, honoraria wypłacone niektórym grupom za prace wynikające z umowy o pracę, czy wypłaty z tytułu udziału w zysku. Następnie otrzymaną sumę dzieli przez przeciętną liczbę zatrudnionych w danym okresie (bez osób wykonujących pracę nakładczą oraz zatrudnionych za granicą).

Dlaczego średnia krajowa nie odzwierciedla wynagrodzeń Polaków?

Głównym powodem tak wysokiej średniej krajowej jest fakt, że w wyliczeniach Głównego Urzędu Statystycznego bierze się także pod uwagę wynagrodzenie ludzi najlepiej zarabiających. To oznacza, że na wyliczenia średniej dużo mniejszy wpływ mają osoby, które zarabiają kwotę zbliżoną do płacy minimalnej niż te, których wynagrodzenie liczy się w milionach. W związku tym średnie wynagrodzenie jest zawyżone przez osoby, które zarabiają duże pieniądze.

Wyliczenia GUS dotyczące średniej krajowej nie dotyczą całego rynku pracy, a jedynie firm, w których zatrudnionych jest minimum 10 osób. To oznacza, że w wyliczeniach nie ujmuje się małych i mikroprzedsiębiorstw, stanowiących zdecydowaną większość na polskim rynku.
Dodatkowo w wyliczeniu średniej GUS nie bierze pod uwagę osób zatrudnionych na umowy zlecenie czy o dzieło. Umów cywilnoprawnych w Polsce jest dużo, a osoby nimi związane często bywają gorzej wynagradzane.

Średnia krajowa 2024 - ile wynosi średnia krajowa w Polsce?

Jak widać, statystyki przeciętnego wynagrodzenia w 2024 roku przekroczyły 8000 zł brutto. Można przyjąć, że płace od dawna systematycznie rosną. Jedynie w niektórych miesiącach zdarza się lekki spadek w statystykach, który zwykle ma związek z sezonowością i przesunięciami w wypłacie np. premii. Ogólnie jednak można przyjąć, że w wynagrodzeniu średnim istnieje trend wzrostowy.

Średnia krajowa a dominanta i mediana – jakie są różnice w kwotach?

Można zakładać, że średnia krajowa nie oddaje rzeczywistej sytuacji. Natomiast lepszym odzwierciedleniem wynagrodzeń jest mediana i dominanta. Jednak GUS podaje te wartości zdecydowanie rzadziej. Większość ekspertów uważa, że poziom wynagrodzeń Polaków dużo lepiej od średniej krajowej opisuje dominanta, która pokazuje wartość dominującą wśród wynagrodzeń. Jej kwota całkowicie różni się od podawanej średniej krajowej.

Najniższa krajowa a średnia krajowa

Średnia krajowa nie odzwierciedla realnych zarobków w naszym kraju. Wielu pracowników zarabia najniższą krajowa netto. Minimalne miesięczne wynagrodzenie w Polsce w 2024 roku 4 242 zł brutto a od lipca 4 300 zł. Wynika z tego, że średnia krajowa jest więc ponad dwa razy wyższa niż najniższa pensja.

Wysokość średniej krajowej nie jest miarodajnym parametrem określającym zarobki w naszym kraju. Jednak często podawana jest jako wartość, która dobrze obrazuje wynagrodzenia Polaków. Powoduje to niedowierzanie wśród wielu osób, które zarabiają poniżej tej kwoty.