Wcześniejsze wyjście z pracy a wynagrodzenie
W związku z planowaną wizytą u lekarza chcę wyjść z pracy godzinę wcześniej. Czy będzie mi przysługiwać wynagrodzenie za wcześniejsze wyjście z pracy?
Karol, Wrocław
Każdy pracownik ma prawo poprosić pracodawcę o zwolnienie z pracy w celu załatwienia osobistych spraw. Należy jednak pamiętać, że taki czas musi zostać odpracowany lub może skutkować potrąceniem z wynagrodzenia.
Czym są wyjścia prywatne?
Wyjścia prywatne, znane również jako zwolnienia od pracy w celu załatwienia spraw osobistych, wymagają złożenia przez pracownika stosownego wniosku i uzyskania zgody przełożonego. Niestety, Kodeks Pracy nie precyzuje szczegółów dotyczących formy wniosku, terminu jego złożenia ani sposobu rozpatrywania. Z tego względu kwestie te są często regulowane w wewnętrznych dokumentach firmy, np. w regulaminie pracy.
Przykład 1.
Pan Miłosz otrzymał informacje, że musi odebrać wcześniej córkę z przedszkola. O godzinie 13.15 poprosił przełożonego o zwolnienie z pracy do końca dnia, czyli o 1 godzinę 45 minut wcześniej (powinien pracować do godziny 15.00). Po złożeniu wniosku o wyjście prywatne i zadeklarowaniu chęci odpracowania utraconego czasu prośba pana Miłosza została zaakceptowana przez przełożonego.
Przykład 2.
Pani Anna chciała umówić się na wizytę u dentysty na godzinę 17.30 (planowo powinna pracować do 18.00). W związku z tym poprosiła przełożonego o możliwość wcześniejszego opuszczenia miejsca pracy. Ten uznał powód za niewystarczający i nie wyraził zgody na wyjście prywatne.
Odpracowanie wyjścia prywatnego
Pracownik ma prawo, ale nie obowiązek odpracować czas nieobecności w pracy z powodu wyjścia prywatnego. Decyzja o odpracowaniu zależy od pracownika.
Odpracowanie powinno nastąpić do końca bieżącego okresu rozliczeniowego. Jeśli z przyczyn niezależnych od pracownika odpracowanie w tym terminie nie jest możliwe, pracodawca może żądać podpisania zobowiązania do odrobienia godzin w kolejnym okresie rozliczeniowym.
Zgodnie z kp odpracowanie wyjścia prywatnego nie jest traktowane jako praca w nadgodzinach i nie przysługuje za to dodatkowe wynagrodzenie.
Aby odpracowanie nie liczyło się jako nadgodziny, konieczne jest złożenie pisemnego wniosku o wyjście prywatne.
Przykład 3.
Pani Marta na pisemny wniosek opuszcza miejsce pracy w godzinach 11.00-13.00 w celu załatwienia spraw prywatnych. Po powrocie do pracy kontynuuje obowiązki do 18.00 (normalne godziny to 8.00-16.00). Praca ponad standardowe godziny nie jest w tym przypadku nadgodzinami.
Odpracowanie wyjścia prywatnego nie może naruszać prawa pracownika do 11-godzinnego odpoczynku dobowego i 35-godzinnego odpoczynku tygodniowego. Nie powinno ono również odbywać się w dni wolne od pracy (np. niedziele i święta) – w zamian za taki dzień wolny pracownikowi należy zapewnić inny dzień wolny.
Przykład 4.
Pan Marek w poniedziałek po przepracowaniu 2 godzin wyszedł wcześniej z pracy. W złożonym wniosku zadeklarował odpracowanie wyjścia prywatnego 24, 25 i 26 sierpnia, pracując w te dni po 2 godziny dłużej. Ponieważ odpoczynek dobowy został zachowany, pracodawca zaakceptował propozycję odpracowania.
Jeśli wyjście prywatne i jego odpracowanie następują w tym samym miesiącu, wynagrodzenie pracownika pozostaje bez zmian. W przypadku odpracowania w innym miesiącu:
w miesiącu wyjścia prywatnego – wynagrodzenie zostaje odpowiednio obniżone,
w miesiącu odpracowania – wynagrodzenie zostaje powiększone o kwotę odpowiadającą przepracowanym godzinom.
Przy zróżnicowanym wymiarze czasu pracy w różnych miesiącach obniżenie wynagrodzenia za wyjście prywatne może nie być równe kwocie wynagrodzenia za czas przepracowany. Tego typu wyliczeń nie stosuje się w przypadku pracowników z wynagrodzeniem godzinowym, akordowym lub prowizyjnym.
Przykład 5.
Pani Joanna jest zatrudniona na cały etat z wynagrodzeniem zasadniczym 6000 zł brutto. W czerwcu skorzystała z wyjścia prywatnego trwającego 2 godziny. Czas ten odpracowała w lipcu.
Wynagrodzenie za pracę w czerwcu
6000 zł : 160 (godziny do przepracowania w czerwcu) = 37,50 zł;
37,5 zł × 2 (godziny wyjścia prywatnego) = 75 zł;
6000 zł − 75 zł = 5925 zł.
Wynagrodzenie za pracę w lipcu.
6000 zł : 184 (godziny do przepracowania w lipcu) = 32,61 zł;
32,61 zł × 2 (godziny wyjścia prywatnego) = 65,22 zł;
6000 zł + 65,22 zł = 6065,22 zł.
Pani Joanna za odpracowany czas dostała o 9,78 zł mniej (75 zł − 65,22 zł), niż potrącono jej z tytułu prywatnego wyjścia; jest to wyliczenie prawidłowe.
Wcześniejsze wyjście z pracy — potrącenie z wynagrodzenia
Pracownik, który nie odpracuje wyjścia prywatnego, powinien liczyć się z potrąceniem z wynagrodzenia. Wynika to z faktu, że wynagrodzenie przysługuje za wykonaną pracę, a wyjście prywatne jest traktowane jako nieobecność w pracy.
Przykład 6.
Pan Tomasz zarabia 8000 zł brutto i skorzystał z 4-godzinnego wyjścia prywatnego. Nie odpracował go, więc jego wynagrodzenie zostanie pomniejszone:
8000 zł / 152 godzin (miesięczna norma) = 52,63 zł/godzinę
52,63 zł/godzinę × 4 godzin (czas wyjścia prywatnego) = 210,52 zł
8000 zł − 210,52 zł = 7789,48 zł
Pan Tomasz otrzyma wynagrodzenie w wysokości 7789,48 zł brutto.
Potrącenia z tytułu wyjść prywatnych bez zgody pracownika są możliwe jedynie w miesiącu, w którym miało ono miejsce, oraz w kolejnym. W innym terminie potrącenie jest możliwe wyłącznie za pisemną zgodą pracownika. Jeśli pracownik nie wyrazi zgody, pracodawca może dochodzić swych roszczeń wyłącznie na drodze sądowej.
Przed skorzystaniem z wyjścia prywatnego warto skonsultować się z przełożonym, aby uniknąć nieporozumień i ewentualnych potrąceń z wynagrodzenia. Dodatkowo, jeśli wcześniejsze wyjście z pracy nie zostanie odpracowane, wówczas pomniejszy wynagrodzenie w danym miesiącu.
