Wynagrodzenie minimalne a dodatek stażowy w 2024 r.
Dodatek stażowy to składnik wynagrodzenia, który jest obowiązkowym elementem systemu wynagradzania w sektorze publicznym. W sektorze prywatnym wypłata tego dodatku jest uzależniona od wewnętrznych regulacji danego zakładu pracy, takich jak regulamin wynagradzania. W efekcie można usłyszeć, że obecnie woźna z kilkudziesięcioletnim stażem zarabia więcej niż nauczyciel z kilkuletnim doświadczeniem na tym stanowisku. Dlaczego tak się dzieje? Przeczytaj artykuł i poznaj odpowiedź.
Czym jest dodatek stażowy?
Dodatek stażowy to dodatek za wieloletnią pracę – otrzymują go obowiązkowo pracownicy budżetówki, m.in. nauczyciele, urzędnicy czy też pracownicy miejskich jednostek organizacyjnych, czyli tych finansowanych z budżetu miasta. Dodatek stażowy przysługuje:
- nauczycielom od 4. roku ich pracy;
- pozostałym pracownikom sfery budżetowej po 5. latach pracy.
Za każdy rok pracy dodatek stażowy wynosi 1% wynagrodzenia zasadniczego, co oznacza, że nauczyciele po trzech latach pracy otrzymają 3% więcej, a pozostali pracownicy budżetówki pierwszy dodatek stażowy, wynoszący 5% wynagrodzenia zasadniczego, otrzymają dopiero po przepracowaniu 5 lat. Dodatek stażowy wzrasta z każdym rokiem pracy do maksymalnie 20% po przepracowaniu 20 lat.
Warto dodać, że nie tylko zakłady budżetowe wypłacają dodatek stażowy. Mogą to również robić prywatni przedsiębiorcy – jest to jednak nieobowiązkowe. W regulaminie pracy można także ustalić wyższy procent dodatku stażowego, nie może być on jednak mniejszy niż ten zawarty w ustawie.
Co wlicza się do stażu pracy, od którego zależy dodatek stażowy?
Do stażu pracy, od którego zależy dodatek stażowy, wlicza się:
- wszystkie okresy poprzedniego zatrudnienia na podstawie umowy o pracę udokumentowane świadectwem pracy, a w razie jego braku np. wyrokiem sądu stwierdzającym okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę lub zaświadczeniem z ZUS potwierdzającym okres podlegania ubezpieczeniom z tytułu umowy o pracę;
- okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego – na podstawie zaświadczenia z gminy;
- okresy odbywania zasadniczej służby wojskowej – na podstawie zaświadczenia o przebiegu służby wojskowej z Wojskowej Komendy Uzupełnień;
- okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych – na podstawie zaświadczenia z Powiatowego Urzędu Pracy.
Przy okazji warto zwrócić uwagę, że jeżeli pracownik dostarczy z opóźnieniem świadectwo pracy lub inny dokument uprawniający do wyższego dodatku stażowego, należy mu się wyrównanie do trzech lat wstecz.
Wyłączenie dodatku stażowego z pensji minimalnej w 2024 r.
Dodatek stażowy jest wyłączony z płacy minimalnej, która w 2024 roku wynosi 4 242 zł w okresie od stycznia do czerwca oraz 4 300 zł od lipca do grudnia. Oznacza to obowiązek podniesienia wynagrodzenia wszystkim tym pracownikom, którzy zarabiają mniej. Do tej pory było tak, że dodatek stażowy wliczał się do pensji i nawet ustawowa zmiana wynagrodzenia minimalnego nic nie zmieniała w wynagrodzeniach długoletnich pracowników z niższym wynagrodzeniem.
Przykład 1.
Pani Maria jest sprzątaczką w jednostce samorządowej i ma 20-letni staż pracy. Do końca czerwca 2024 roku jej wynagrodzenie przedstawiało się następująco:
wynagrodzenie zasadnicze 4242 zł + 20% dodatku stażowego, czyli 848,40 zł = 5 090,40 zł.
W związku z wzrostem płacy minimalnej od 1 lipca 2024 roku do 4 300 zł brutto pani Maria otrzyma podwyżkę, gdyż bez dodatku stażowego zarabiała 4242 zł, to jest o 58 zł mniej niż wymagają przepisy.
Przykład 2.
Pani Zofia pracuje na stanowisku specjalisty w tej samej jednostce samorządowej i ma 2-letni staż pracy, którą podjęła zaraz po ukończeniu studiów. Nie otrzymuje jeszcze dodatku stażowego, który należy się jej po przepracowaniu 5 lat. Wynagrodzenie pani Zofii kształtuje się następująco: wynagrodzenie zasadnicze 3 950 zł brutto oraz dodatek funkcyjny za kierowanie zespołem 300 zł. Łącznie zatem pani Zofia otrzymuje 4 250 zł.
Do końca czerwca 2024 roku r. wynagrodzenie pani Zofii spełniało warunek minimalnego wynagrodzenia, jednak od lipca 2024 roku pani Zofii powinno przyznać podwyżkę do poziomu minimalnego wynagrodzenia, który wynosi 4 300,00 zł.
Jak zatem widać, wyłączenie dodatku stażowego z pensji minimalnej spowodowało rzeczywisty wzrost wynagrodzeń najgorzej wynagradzanych pracowników z długoletnim stażem. Takie też było założenie twórców ustawy, gdyż do tej pory pracownicy ci byli wyłączeni z podwyżek, właśnie z uwagi na długi staż pracy. A z samej nazwy dodatek stażowy, zwany także dodatkiem za wysługę lat, miał być dodatkowym wynagrodzeniem dla najbardziej doświadczonych pracowników, którym po prostu miało się opłacać dłużej pracować, gdyż z każdym rokiem ich wynagrodzenie było wyższe o 1% – do maksymalnego poziomu wynoszącego 20%.
Jednak sytuacja ta sprawiła, że pracownicy po studiach, które nie wliczają się do stażu pracy, jak to ma miejsce w przypadku urlopu wypoczynkowego, mogą obecnie zarabiać mniej niż osoby na niższym stanowisku. Głośno było w mediach o dyrektorach szkół, którzy – podpisując listy płac – dziwili się, że woźna zarabia więcej niż nauczyciel. Ale taki efekt przyniosła długo wyczekiwana zmiana prawa powodująca wyłączenie dodatku stażowego z płacy minimalnej.
