Równoległe okresy zatrudnienia a staż urlopowy

W przypadkach, w których dana osoba jest zatrudniona równolegle w ramach więcej niż jednego stosunku pracy, zasadą jest, iż wszelkie rozliczenia między pracownikiem a pracodawcą są dokonywane odrębnie dla każdego z nich. Jednakże fakt jednoczesnego zatrudnienia u wielu pracodawców może mieć niekiedy znaczenie wykraczające poza poszczególne stosunki pracy. Innymi słowy, zatrudnienie tej samej osoby w ramach danego stosunku pracy może rzutować na równolegle trwające zatrudnienie jej w ramach innego stosunku pracy. Z takim przypadkiem mamy do czynienia przy ustalaniu stażu pracy dla potrzeb określenia przysługującego pracownikowi wymiaru urlopu wypoczynkowego. Jak równoległe okresy zatrudnienia wpływają na staż urlopowy? Wyjaśniamy!

Prawo do urlopu wypoczynkowego

Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Prawa tego nie można się zrzec (art. 152 Kodeksu pracy).

Pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Natomiast prawo do kolejnych urlopów pracownik nabywa w każdym następnym roku kalendarzowym (art. 153 Kodeksu pracy). 

Wymiar urlopu wypoczynkowego

Zgodnie z art. 154 § 1 Kodeksu pracy wymiar (liczba dni) urlopu wypoczynkowego uzależniony jest od stażu pracy pracownika i wynosi:

• 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat;
• 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.

Wymiar urlopu dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do jego wymiaru czasu pracy, zaokrąglając niepełny dzień urlopu w górę do pełnego dnia (art. 154 § 2 Kodeksu pracy).

Ustalanie stażu pracy

Do okresu zatrudnienia (stażu pracy), od którego zależy prawo do urlopu wypoczynkowego i wymiar tego urlopu, wlicza się – poza okresem zatrudnienia u aktualnego pracodawcy – okresy poprzedniego zatrudnienia, bez względu na przerwy w zatrudnieniu oraz sposób ustania stosunku pracy (art. 154¹ § 1 Kodeksu pracy).

Przykład 1.

Pracownik jest zatrudniony u swojego obecnego pracodawcy od 1 czerwca 2019 roku w pełnym wymiarze czasu pracy. Wcześniej pracował u kogoś innego – w okresie od 1 stycznia 2013 roku do 31 grudnia 2017 roku. W tych okolicznościach prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 26 dni pracownik nabył z upływem 31 maja 2024 roku, gdyż w tym dniu jego staż pracy wyniesie 10 lat (okres od 1 stycznia do 2013 roku do 31 grudnia 2017 roku obejmuje 5 lat, a okres od 1 czerwca 2019 roku do 31 maja 2024 roku daje kolejne 5 lat).

Przepisy szczególne nakazują zaliczać do stażu pracy również niektóre okresy niebędące okresami zatrudnienia. Należą do nich m.in.:

• okres, za który przysługuje pracownikowi odszkodowanie w razie skrócenia okresu wypowiedzenia (art. 36¹ § 2 Kodeksu pracy);
• okres pozostawania bez pracy, za który w następstwie przywrócenia do pracy przez sąd przyznano wynagrodzenie oraz okres odpowiadający okresowi, za który przyznano odszkodowanie (art. 51 Kodeksu pracy);
• okres urlopu bezpłatnego udzielonego pracownikowi w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy przez okres ustalony w zawartym w tej sprawie porozumieniu między pracodawcami (art. 174¹ § 2 Kodeksu pracy);
• okres pobierania zasiłku i stypendium dla bezrobotnych (art. 79 ust. 1 Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2022 r. poz. 690 ze zm.);
• okres prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie (Ustawa z dnia 20 lipca 1990 roku o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy – Dz.U. nr 54, poz. 310).

Staż pracy a okresy nauki

Do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, obok okresów pozostawania w stosunkach pracy wlicza się również okresy nauki. Z tytułu ukończenia niżej wymienionych szkół wliczeniu podlegają następujące okresy:

• zasadnicza lub inna równorzędna szkoła zawodowa – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata;
• średnia szkoła zawodowa – przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat;
• średnia szkoła zawodowa dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych – 5 lat;
• średnia szkoła ogólnokształcąca – 4 lata;
• szkoła policealna – 6 lat;
• szkoła wyższa – 8 lat.

Wymienione okresy nauki nie podlegają sumowaniu.

Jeżeli pracownik pobierał naukę w czasie zatrudnienia, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się bądź okres zatrudnienia, w którym była pobierana nauka, bądź okres nauki, zależnie od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika (art. 155 Kodeksu pracy). 

Przykład 2.

Pracownik jest zatrudniony u obecnego pracodawcy w pełnym wymiarze czasu pracy od 3 lat. Przed podjęciem tam pracy ukończył szkołę wyższą, a w trakcie studiów był zatrudniony u innego pracodawcy przez 2 lata. W tym przypadku do stażu pracy pracownika, od którego zależy wymiar urlopu, należy zaliczyć 8 lat z tytułu ukończenia szkoły wyższej (studiów) oraz 3 lata zatrudnienia po ukończeniu nauki, co razem daje 11 lat. Jest to bowiem wariant korzystniejszy dla pracownika niż wliczenie do stażu pracy zamiast okresu nauki 2-letniego okresu zatrudnienia u innego pracodawcy, gdyż tak ustalony staż pracy wyniósłby tylko 5 lat (2 lata + 3 lata).

Jak potraktować równoległe okresy zatrudnienia?

W przypadku jednoczesnego pozostawania w dwóch lub więcej stosunkach pracy wliczeniu do stażu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, podlega okres poprzedniego niezakończonego zatrudnienia w części przypadającej przed nawiązaniem drugiego lub kolejnego stosunku pracy (art. 154¹ § 2 Kodeksu pracy).

Przykład 3.

Pracownik jest zatrudniony u pracodawcy A od 2018 roku. W 2021 roku podjął pracę u pracodawcy B. Oba stosunki pracy nadal trwają. Do stażu pracy, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego u pracodawcy A, nie zalicza się okresu równoległego zatrudnienia u pracodawcy B, gdyż okres ten w całości zawiera się w okresie zatrudnienia u pracodawcy A. Natomiast do urlopowego stażu pracy u pracodawcy B należy zaliczyć okres zatrudnienia pracownika u pracodawcy A – od początku tego okresu w 2018 roku do dnia poprzedzającego dzień nawiązania stosunku pracy z pracodawcą B.

Przykład 4.

Pracownik był zatrudniony u pracodawcy A w latach 2019–2021. Pracownik pozostaje również w zatrudnieniu u pracodawcy B – od 2014 roku. W tych okolicznościach zakończony już okres zatrudnienia u pracodawcy A, który przypadł w całości na trwający nadal okres zatrudnienia u pracodawcy B, nie podlega zaliczeniu do stażu pracy, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego u pracodawcy B, gdyż doprowadziłoby to do zdublowania okresu zatrudnienia w latach 2019–2021, czego Kodeks pracy nie przewiduje. Zaliczeniu do stażu pracy podlega wyłącznie okres trwającego wciąż zatrudnienia u pracodawcy B.

Jak wynika z powyższego, przy ustalaniu stażu pracy pracownika, od którego zależy wymiar urlopu wypoczynkowego, uwzględnia się wyłącznie okresy zatrudnienia następujące chronologicznie po sobie. Okoliczność równoczesnego pozostawania w kilku stosunkach pracy nie wpływa na zwiększenie tego stażu.