FGŚP - co to za fundusz i kto może z niego korzystać?

Od ponad 20 lat pracodawcy opłacają za pracownika składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (dalej FGŚP), a niewielu z nich wie, co to za fundusz i co tak właściwie gwarantuje pracownikom. Artykuł odpowiada na najważniejsze pytania dotyczące korzystania z FGŚP.

Co to jest FGŚP?

FGŚP jest państwowym funduszem celowym, którego głównym celem jest ochrona roszczeń pracowniczych w sytuacji niewypłacalności pracodawcy. Fundusz realizuje dwa główne zadania:

• dokonuje wypłaty świadczeń należnych pracownikom od niewypłacalnego pracodawcy oraz na podstawie przepisów innych ustaw szczególnych;
• dochodzi zwrotu wypłaconych świadczeń od podmiotów i osób do tego zobowiązanych.

Kto może starać się o uzyskanie świadczeń z FGŚP?

Objęci gwarancją funduszu są nie tylko obecnie zatrudnieni pracownicy. O uzyskanie świadczeń z funduszu mogą starać się również: były pracownik, uprawniony do renty rodzinnej członek rodziny zmarłego pracownika, uprawniony do renty rodzinnej członek rodziny zmarłego byłego pracownika, pracodawca, syndyk, likwidator, inna osoba sprawująca zarząd majątkiem pracodawcy.

Pracownicy jakich podmiotów są objęci FGŚP?

O uzyskanie świadczenia z FGŚP mogą starać się pracownicy, którzy są lub byli zatrudnieni przez:

• przedsiębiorców prowadzących działalność wyłącznie na terenie naszego kraju, czyli m.in. osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnym, przy czym podmioty te nie mogą być wyłączone z możliwości ogłoszenia upadłości na terenie Polski, w świetle innych obowiązujących przepisów,
• przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą również na terytorium innych państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA),
• oddziały banków zagranicznych, instytucji kredytowych lub zagranicznych zakładów ubezpieczeniowych,
• oddziały lub przedstawicielstwa przedsiębiorcy spoza Polski, pod warunkiem, że zatrudnia zgodnie z polskim prawem, minimum jedną osobę fizyczną na rzecz działalności gospodarczej lub działania przedstawicielstwa w Polsce.

Ile wynosi FGŚP 2024?

Obecnie pracodawca jest zobowiązany do opłacania składek na Fundusz za pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę i umów zlecenie. Wysokość tej składki wynosi 0,10% podstawy wymiaru na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Drugim źródłem finansowania funduszu są kwoty uzyskane z dochodzenia zwrotów należności i realizacji zabezpieczeń na majątkach dłużników. Jednak nie za wszystkich trzeba opłacać te składki.

Czy FGŚP płaci się zawsze?

Pracodawca nie musi opłacać składek:

• przez 36 miesięcy, za pracowników powracających z urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub urlopu wychowawczego, zaczynając od pierwszego miesiąca po powrocie z któregoś z wyżej wymienionych urlopów,
• przez 12 miesięcy, za pracowników powyżej 50. roku życia, zatrudnionych po 30 dniach od zarejestrowania w rejestrze bezrobotnych,
• za pracowników, który ukończyli 55. rok życia w przypadku kobiet i 60. rok życia w przypadku mężczyzn,
• za członków rodziny.

Z jakiego tytułu można dostać zwrot?

W celu uzyskania zwrotu świadczeń pracowniczych, po upływie miesiąca od niewypłacalności przedsiębiorcy można rozpocząć procedurę. Osoba odpowiedzialna za zarządzanie majątkiem firmy jak np. pracodawca, syndyk, likwidator lub inna osoba zarządzająca, sporządza zestawienie zawierające niezaspokojone roszczenia, wykazując osoby uprawnione do uzyskania tych świadczeń, tytuły oraz wysokość wnioskowanych roszczeń.

Pracownicy mogą starać się o zwrot świadczeń z tytułu:

• wynagrodzenia za pracę (maksymalnie za 3 miesiące),
• wynagrodzenia za czas niezawinionego przez pracownika przestoju, za czas niewykonywania pracy  i za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
• wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby (płatnego ze środków pracodawcy, tj. zgodnie z Kodeksem pracy za pierwsze 33 dni choroby w roku kalendarzowym, a dla osób, które ukończyły 50 lat - za pierwsze 14 dni choroby),
• wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego,
• dodatku wyrównawczego, które podlegają zaspokojeniu:
• za okres nie dłuższy niż 3 miesiące poprzedzające dzień wystąpienia niewypłacalności pracodawcy
• albo za okres nie dłuższy niż 3 miesiące poprzedzające ustanie stosunku pracy, jeżeli ustanie stosunku pracy przypada w czasie nie dłuższym niż 9 miesięcy poprzedzających dzień wystąpienia niewypłacalności pracodawcy,
• odprawy pieniężnej (przysługującej na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników),
• odszkodowania za skrócenie okresu wypowiedzenia, o którym mowa w art. 36¹ § 1 Kodeksu pracy, które podlegają zaspokojeniu, jeżeli ustanie stosunku pracy nastąpiło:
• w okresie nie dłuższym niż 9 miesięcy poprzedzających dzień wystąpienia niewypłacalności pracodawcy
• lub w okresie nie dłuższym niż 4 miesiące następujące po tym dniu.
• ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, należnego za rok kalendarzowy, w którym ustał stosunek pracy, który podlega zaspokojeniu, jeżeli ustanie stosunku pracy nastąpiło w okresie nie dłuższym niż 9 miesięcy poprzedzających dzień wystąpienia niewypłacalności pracodawcy.