Przedłużenie umowy do dnia porodu

Niedawno podpisałam umowę o pracę na okres próbny od 2 sierpnia do 31 października. Okazało się, że jestem w drugim miesiącu ciąży. Nie wiem, czy w tej sytuacji pracodawca  będzie chciał podjąć ze mną kontynuację współpracy. Kiedy przedłużenie umowy do dnia porodu jest obowiązkowe?

Jagoda, Malbork

Rozwiązanie umowy o pracę z pracownicą w ciąży jest możliwe, pod warunkiem że nie zostały zrealizowane odpowiednie kryteria podane w kodeksie pracy. Po spełnieniu właściwych wymogów przedłużenie umowy do dnia porodu następuje z mocy prawa. Szczegółowe wyjaśnienie poniżej.

Kiedy przedłużenie umowy do dnia porodu jest konieczne?

Odpowiedź na to pytanie można znaleźć w art. 177 § 3 Kodeksu pracy. Przepis wskazuje, kiedy pracodawca jest zobowiązany do przedłużenia umowy z pracownicą w ciąży.

Określenie trzeciego miesiąca ciąży

W przepisach nie zostało sprecyzowane. w jaki sposób ustalić 3-miesięczny okres ciąży. Należy się tu posiłkować wyrokiem Sądu Najwyższego z 5 grudnia 2012 roku o sygn. akt I PK 33/02, OSNP 2004/12/204, w którym czytamy, że: „Termin upływu trzeciego miesiąca ciąży (art. 177 § 3 kp) oblicza się w równej miary miesiącach księżycowych (28 dni)”.

Z wyjaśnienia tego wynika, że nie ma znaczenia, ile dni kalendarzowych liczy dany miesiąc. W tym przypadku przyjąć należy, że miesiąc ma 28 dni, co oznacza, że 3. miesiąc ciąży upływa z 84. dniem.

Zgodnie z tym założeniem stwierdzić można, że umowa o pracę na czas określony lub na okres próbny zawarta na okres dłuższy niż jeden miesiąc zostanie przedłużona do dnia porodu, jeżeli termin jej zakończenia upływa po 84. dniu ciąży.

Przykład 1.

Pani Marlena posiada umowę na czas określony (2 lata), która ulega zakończeniu 30 września 2022 roku. 1 lipca przekazała pracodawcy zaświadczenie od lekarza, które wskazywało, że jest w 2. miesiącu ciąży. Umowa ulegnie rozwiązaniu po upływie 84. dnia, w związku z czym pracownica powinna mieć przedłużoną umowę do dnia porodu.

Przykład 2.

Pani Jagoda podpisała umowę na okres próbny od 2 sierpnia do 31 października. 4 października wręczyła pracodawcy zaświadczenie że jest w drugim miesiącu ciąży. Czy pracodawca ma obowiązek przedłużyć jej umowę o pracę?

Jeżeli 31 października okaże się, że pani Jagoda jest w 85. dniu ciąży, wówczas przedłużenie umowy do dnia porodu nastąpi z mocy prawa.

Kiedy pracodawca nie musi przedłużać umowy z pracownicą w ciąży?

Należy zwrócić uwagę, że przedłużenie umowy do dnia porodu nie zawsze jest obowiązkowe. Nie ulegnie przedłużeniu stosunek pracy z pracownicą w ciąży, która:

• podpisała umowę o pracę na okres krótszy niż 1 miesiąc;
• została zatrudniona na czas określony w celu zastępstwa innego pracownika;
• zatrudniona jest na podstawie umowy cywilnoprawnej;
• odbywa staż z urzędu pracy.

Ochrona przed wypowiedzeniem umowy

Przepisy prawa pracy przewidują szczególne przywileje dla kobiet w ciąży. Jednym z nich jest ochrona zatrudnienia, o czym mowa poniżej.

Warto zaznaczyć, że umowa o pracę z pracownicą w ciąży zawsze może być rozwiązana: 

• za porozumieniem stron
• lub bez zachowania okresu wypowiedzenia, jeśli zaszły przesłanki wskazane w art. 52 Kodeksu pracy.

Czy pracownica powinna otrzymać potwierdzenie przedłużenia umowy?

Jak już wspomniano, umowa o pracę z pracownicą w ciąży w pewnych przypadkach ulega przedłużeniu do dnia porodu z mocy prawa. Pracodawca nie musi zatem wręczać pracownicy pisemnego potwierdzenia o kontynuacji współpracy, ale może to zrobić.

Limit umów na czas określony a przedłużenie do dnia porodu

Osoba posiadająca umowę terminową może zastanawiać się również, jak wygląda sytuacja, kiedy przedłużenie umowy do dnia porodu powoduje przekroczenie limitu czasowego i ilościowego umów na czas określony. Czy wtedy pracownica po powrocie będzie miała zapewnioną umowę na czas określony? Odpowiedź na to pytanie znajdziemy wprost w Kodeksie pracy.

Przykład 2.

Pani Zuzanna ma podpisaną umowę na 30 miesięcy. W 27. miesiącu pracownica wręczyła pracodawcy zaświadczenie o stanie ciąży (był to pierwszy miesiąc). Mimo że data porodu przypada po upływie 33 miesięcy, to umowa nie stanie się umową na czas nieokreślony.

Umowa do dnia porodu a zasiłek macierzyński

Należy pamiętać, że ostatnim dniem umowy jest dzień porodu, a co za tym idzie – jest to też pierwszy dzień urlopu macierzyńskiego. Dzięki temu, że w ostatnim dniu stosunku pracy pracownica jest objęta ubezpieczeniem chorobowym, nabywa również prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego. Zasiłek ten będzie wypłacał ZUS. Konieczne jest jednak złożenie odpowiednich dokumentów u pracodawcy. Do zakładu pracy pracownica powinna dostarczyć:

• kopię aktu urodzenia dziecka,
• wniosek o udzielenie – bezpośrednio po urlopie macierzyńskim – urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze (o ile pracownica chce skorzystać z takiej możliwości).

Natomiast pracodawca zobowiązany jest wysłać do ZUS-u:

• kopię aktu urodzenia dziecka potwierdzonego za zgodność z przedłożonym dokumentem;
• kopię wniosku pracownicy potwierdzonego za zgodność z przedłożonym dokumentem;
• kopię świadectwa pracy lub innego pisma potwierdzającego rozwiązanie stosunku pracy – potwierdzonego za zgodność z oryginałem.

Zasiłek macierzyński może być wypłacony w wysokości:

• 80% za cały okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego;
• 100% przez 20 tygodni urlopu macierzyńskiego i 6 tygodni urlopu rodzicielskiego oraz 60% za okres pozostałych 26 tygodni.

Przedłużenie umowy do dnia porodu – podsumowanie

Wydłużenie stosunku pracy z pracownicą w ciąży jest w niektórych przypadkach obowiązkowe. Ważne jest przedłożenie pracodawcy zaświadczenia o okresie ciąży. Jeśli dojdzie do przedłużenia umowy, to z dniem urodzenia dziecka pracownica zyskuje prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego.