Opieka nad żoną po porodzie w 2024 r. – z jakich urlopów mogą skorzystać ojcowie?

Urodziło Ci się dziecko? Jako świeżo upieczony tata masz prawo skorzystać z urlopów przewidzianych w przepisach. Dzięki nim opieka nad żoną po porodzie i dzieckiem nie będzie kolidowała z Twoimi obowiązkami zawodowymi. Zobacz, z jakich urlopów i w jakim wymiarze możesz skorzystać.

Opieka nad żoną po porodzie w 2024 r. - urlopy przysługujące ojcu dziecka

Ojcowie mają prawo do różnych urlopów bezpośrednio związanych z rodzicielstwem. Opieka nad żoną po porodzie i dzieckiem, które się właśnie urodziło, może odbywać się w ramach następujących urlopów:

• Urlopu okolicznościowego z tytułu urodzenia się dziecka.
• Urlopu ojcowskiego.
• Urlopu tacierzyńskiego – część niewykorzystanego urlopu macierzyńskiego.
• Urlopu rodzicielskiego.

Jeżeli prowadzisz działalność gospodarczą, to również będziesz mógł skorzystać z części wymienionych urlopów.

Urlop okolicznościowy a opieka nad żoną po porodzie

Opieka nad żoną po porodzie możliwa jest już w ramach urlopu okolicznościowego. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy przewiduje urlop okolicznościowy z tytułu urodzenia się dziecka. Wymiar tego urlopu wynosi 2 dni. Choć nie jest to wiele, nie jest to też jedyny urlop, z którego możesz skorzystać jako rodzic.

Kiedy możesz udać się na urlop okolicznościowy? Ważne jest, aby wolne było związane z pojawieniem się nowego członka rodziny. Wniosek o przyznanie urlopu możesz złożyć np. w dniu narodzin dziecka. Jeżeli interesuje Cię opieka nad żoną po porodzie, to o urlop powinieneś ubiegać się tuż po przyjściu dziecka na świat.

Jak napisać wniosek o urlop okolicznościowy? Możesz skorzystać ze wzoru (jeżeli udostępnia go pracodawca) lub przygotować własny wniosek. Wystarczy, że podasz w nim dane swoje, pracodawcy i wskażesz dni, w których będziesz nieobecny w firmie. Skorzystanie z urlopu okolicznościowego z tytułu urodzenia się dziecka nie pozbawia Cię wynagrodzenia – Twoja wypłata nie ulegnie obniżeniu.

Urlop ojcowski – wymiar i wniosek

Po urodzeniu się dziecka możesz skorzystać z urlopu ojcowskiego. Jak wskazuje jego nazwa, jest on przeznaczony wyłącznie dla ojca – nie możesz oddać go matce dziecka. Wymiar urlopu ojcowskiego wynosi 2 tygodnie (14 dni), bez względu na to, czy pracujesz na cały etat, czy jedynie na jego część (np. pół). To Ty decydujesz, jak go wykorzystasz – jednorazowo lub w dwóch częściach (po tydzień każda).

Z urlopu ojcowskiego nie musisz korzystać od razu po narodzinach dziecka – czasu na jego wykorzystanie jest więcej, bo do ukończenia przez dziecko 2 lat. Jeżeli jednak priorytetem jest dla Ciebie opieka nad żoną po porodzie, to rozsądnym rozwiązaniem będzie złożenie do pracodawcy wniosku o przyznanie tego urlopu tuż po porodzie.

Jak powinien wyglądać wniosek o przyznanie urlopu ojcowskiego? Oprócz tego, że do wniosku powinieneś dołączyć odpis aktu urodzenia dziecka, w jego treści musisz wskazać:

• Swoje dane osobowe – imię i nazwisko.
• Wymiar urlopu, np. 14 dni.

Wniosek o przyznanie urlopu ojcowskiego musisz złożyć nie później niż 7 dni kalendarzowych przed datą, od której chciałbyś go rozpocząć. Jeżeli nie wykorzystasz urlopu ojcowskiego we wskazanym wyżej terminie, to wolne dni przepadną.

Do urlopu ojcowskiego masz prawo również wówczas, gdy adoptowałeś dziecko. Wymiar dni wolnych będzie taki sam, jednak możesz je wykorzystać w okresie od uprawomocnienia się postanowienia o przysposobieniu dziecka do:

• Ukończenia przez dziecko 7 lat.
• Ukończenia przez dziecko 10 lat – gdy ma ono decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego.

Urlop ojcowski jest płatny. Niezależnie od tego, czy istotna jest dla Ciebie opieka nad żoną po porodzie, czy opieka nad samym dzieckiem, nie musisz się też obawiać zwolnienia – w tym okresie jesteś pod ochroną.

Urlop tacierzyński – kiedy ojciec może z niego skorzystać?

Opieka nad żoną po porodzie może odbywać się także w ramach urlopu tacierzyńskiego. Jeżeli chcesz odciążyć swoją żonę lub partnerkę z obowiązków związanych z opieką nad dzieckiem, możesz wykorzystać część urlopu macierzyńskiego (wówczas urlop ten jest określony jako „tacierzyński”).

Wymiar urlopu macierzyńskiego jest uzależniony od tego, ile dzieci urodziło się podczas jednego porodu. Jeżeli jedno, to urlop macierzyński trwa 20 miesięcy. Matka dziecka:

• Może maksymalnie 6 tygodni urlopu wykorzystać przed planowaną datą porodu a pozostałą część po porodzie.
• Po wykorzystaniu po porodzie 14 tygodni urlopu może zrezygnować z jego pozostałej części i wrócić do pracy.

W drugim przypadku to właśnie Ty – jako ojciec dziecka – możesz wykorzystać pozostałą część urlopu.

Urlop tacierzyński jest również płatny – przysługuje za niego zasiłek macierzyński. Aby go otrzymać, będziesz musiał złożyć wniosek na 14 dni przed planowaną datą jego rozpoczęcia. Dodatkowo do wniosku będziesz musiał dołączyć oświadczenie matki dziecka o rezygnacji z części urlopu.

Urlop rodzicielski również dla ojca dziecka

Nie zawsze opieka nad żoną po porodzie odbywa się bezpośrednio po urodzeniu dziecka. Jako ojciec dziecka możesz np. ułatwić swojej żonie powrót do pracy, przejmując nad nim opiekę i korzystając z kolejnego urlopu związanego z macierzyństwem – urlopu rodzicielskiego. Czym charakteryzuje się ten urlop?

Zgodnie z art. 182(1a) § 1 kp pracownicy – rodzice dziecka mają prawo do urlopu rodzicielskiego w celu sprawowania opieki nad dzieckiem w wymiarze do:

• 41 tygodni – w przypadku, gdy w trakcie jednego porodu na świat przyszło jedno dziecko;
• 43 tygodni – w przypadku porodu mnogiego.

Przy czym każdemu z pracowników – rodziców dziecka przysługuje wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego i prawa tego nie można przenieść na drugiego z rodziców.

Co ciekawe udzielenie ojcu dziecka urlopu rodzicielskiego nie jest uzależnione od zatrudnienia matki dziecka w dniu porodu.