Przejście na emeryturę a pozostanie w zatrudnieniu w 2024 r.

Osiągnięcie wieku emerytalnego nie oznacza obowiązku przejścia na emeryturę. Jeśli dana osoba czuje się na siłach, to może dalej wykonywać swoją pracę. W obecnym stanie prawnym dopuszczalne jest jednoczesne przejście na emeryturę oraz pozostawanie w zatrudnieniu. W jaki sposób skorzystać z takiego rozwiązania?

Wiek emerytalny a zatrudnienie

Aktualne przepisy wskazują, że kobieta osiąga wiek emerytalny po ukończeniu 60., mężczyzna zaś – 65. roku życia. Uprawnia on do złożenia wniosku o przyznanie świadczenia emerytalnego, nie jest jednak obowiązkiem. Pamiętajmy, że pracownik nie musi przejść na emeryturę wraz z ukończeniem konkretnej liczby lat, co więcej – nie może go do tego zmusić nawet jego pracodawca.

Zatrudnione osoby, które osiągnęły wiek emerytalny, mogą dalej pracować na takich samych zasadach jak dotychczas. Obniżanie pensji lub wymiaru czasu pracy z tego powodu jest całkowicie niedopuszczalne i stanowi przejaw dyskryminacji, za co pracodawcy grożą odpowiednie sankcje. Zgodnie z treścią art. 183d Kodeksu pracy osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę ustalane na podstawie odrębnych przepisów.

Pracownik ma prawo połączyć dochody uzyskiwane z wynagrodzenia za pracę razem ze świadczeniem emerytalnym. W takim przypadku zyskuje dodatkowe pieniądze, choć podkreślmy, że każdy z ww. dochodów jest wówczas odpowiednio opodatkowany. Aby skorzystać z takiego rozwiązania, zatrudniony musi najpierw przejść na emeryturę, a dopiero później ponownie nawiązać stosunek pracy. Jak tego dokonać?

Przejście na emeryturę w 2024 r.

W dniu 60. lub 65. urodzin pracownik może rozwiązać swoją umowę o pracę – zarówno za wypowiedzeniem, jak i w trybie porozumienia stron. Pierwsze rozwiązanie oznacza pracę przez dodatkowy okres wypowiedzenia, zazwyczaj przez kolejne 3 miesiące. Porozumienie w sprawie rozwiązania umowy o pracę przynosi natychmiastowy skutek, nawet tego samego dnia, co chwila złożenia oświadczeń przez pracownika i pracodawcę. Rozwiązanie istniejącej umowy o pracę jest kluczowym elementem dla uzyskania emerytury z ZUS-u – bez tego świadczenie to nie zostanie w ogóle przyznane.

Aby przejść na emeryturę, a następnie pobierać wynagrodzenie za pracę, należy uprzednio rozwiązać istniejący stosunek pracy. Przyszły emeryt w dniu składania wniosku o emeryturę musi bowiem pozostawać bez zatrudnienia, tj. być osobą bezrobotną. ZUS wymaga, aby pozostawanie bez pracy trwało co najmniej 1 dzień. W praktyce oznacza to, że pracownik starający się o emeryturę nigdy nie uzyska takiego świadczenia, jeśli dalej będzie pracował. 1 dzień przerwy bez pracy jest wystarczający do tego, aby Zakład przyznał emeryturę, co oznacza, że już na drugi dzień po wysłaniu wniosku do ZUS-u można ponownie zatrudnić się w firmie.

Przykład 1.

Pan Marek skończył 12 marca 2024 roku 65 lat, chciałby jednak kontynuować swoje zatrudnienie w firmie i jednocześnie pobierać emeryturę, aby zwiększyć swoje dochody. Po rozmowie z pracodawcą strony ustaliły, że mężczyzna rozwiąże swoją umowę o pracę za porozumieniem stron, co nastąpiło dokładnie 4 maja 2024 roku. Dzień ten jest wliczany do dnia pozostawania w stosunku pracy, więc pan Marek może wysłać wniosek o przyznanie emerytury najwcześniej następnego dnia, tj. 5 maja 2024 roku, co też uczynił. 6 maja 2024 roku mężczyzna podpisał nową umowę o pracę ze swoim poprzednim szefem. W tym przypadku takie działanie umożliwi panu Markowi uzyskanie emerytury i jednoczesne pobieranie wynagrodzenia za pracę.

Przykład 2.

Pani Iwona ukończyła 60. rok życia 15 stycznia 2024 roku, chciałaby jednocześnie pracować i pobierać emeryturę, w związku z czym w tym samym dniu złożyła na ręce swojego pracodawcy oświadczenie o rozwiązaniu swojej umowy o pracę za wypowiedzeniem. W jej przypadku okres wypowiedzenia trwa 3 miesiące, co oznacza, że ostatnim dniem pracy Iwony jest 15 kwietnia 2023 roku. Kobieta złożyła wniosek emerytalny do ZUS-u 17 stycznia 2024 roku, sądząc, że dzień złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę jest już wystarczający do tego, aby uznać ją za osobę, która wkrótce pozostanie bez pracy. W tej sytuacji ZUS odmówi jednak przyznania emerytury, ponieważ umowa o pracę rozwiąże się dopiero 15 kwietnia 2024 roku. Pani Iwona będzie mogła złożyć skuteczny wniosek emerytalny dopiero 16 kwietnia 2024 roku, czyli wtedy, gdy oficjalnie będzie osobą pozostającą bez pracy.

Przykład 3.

Pan Łukasz ukończył 65. rok życia 1 maja 2024 roku, pracuje w dwóch zakładach pracy – w firmie X na 1/4 etatu oraz w firmie Y na 1/2 etatu. Mężczyzna 5 maja 2024 roku rozwiązał umowę o pracę z firmą X na mocy porozumienia oraz złożył oświadczenie o rozwiązaniu umowy z firmą Y z zachowaniem 1-miesięcznego okresu wypowiedzenia. W tym przypadku Łukasz może złożyć wniosek o przyznanie emerytury najwcześniej 6 czerwca 2024 roku, czyli w dniu, w którym faktycznie będzie pozostawał bez żadnego zatrudnienia.

Pozostawanie bez zatrudnienia musi trwać co najmniej 1 dzień, tak by ZUS mógł uznać wniosek emerytalny za skutecznie złożony. Oczywiście czas pozostawania bez pracy może trwać znacznie dłużej, nawet do dnia otrzymania ostatecznej decyzji z ZUS-u w przedmiocie przyznania lub odmowy przyznania świadczenia emerytalnego. Rozpatrywanie tego rodzaju spraw przez Zakład trwa maksymalnie 1 miesiąc, przy czym w skomplikowanych przypadkach okres ten może zostać wydłużony do 2 miesięcy – o czym ZUS informuje oczywiście wnioskodawcę.

Przyszli emeryci nie muszą obawiać się, że powrót do pracy zaraz na drugi dzień po złożeniu wniosku emerytalnego będzie źle widziany przez pracowników ZUS-u. Obecne przepisy wymagają tylko 1 dnia pozostawania bez pracy do tego, by wniosek emerytalny stał się skuteczny i aby następnie podjąć ponowne zatrudnienie nawet w starej firmie. Pracownik-emeryt nie musi szukać nowego miejsca pracy, może podpisać nową umowę o pracę na tych samych zasadach co poprzednio.

Zatrudnienie byłego pracownika, który złożył już wniosek emerytalny, nie jest uzależnione od otrzymania jakiejkolwiek decyzji z ZUS. W praktyce oznacza to, że dana osoba nie musi czekać do dnia oficjalnego przyznania jej prawa do emerytury, aby ponownie stać się pracownikiem danej firmy. Przyszły emeryt nie musi nawet podejmować zatrudnienia w tym samym zakładzie pracy, może bowiem wybrać zupełnie inną firmę.

Praca a wysokość emerytury

Jeszcze kilka lat temu łączenie aktywności zawodowej z pobieraniem emerytury było dosyć uciążliwe. Obowiązywały wówczas przepisy, które przewidywały możliwość zawieszania części lub całości świadczenia emerytalnego, gdy dana osoba uzyskała zbyt duży dochód. W obecnych czasach takie rozwiązania już nie funkcjonują, a pracujący emeryt może bez przeszkód pobierać i emeryturę, i wynagrodzenie za pracę.

Świadczenie emerytalne i pensja podlegają jednak opodatkowaniu. Od obu tytułów jest także pobierana składka na ubezpieczenie zdrowotne. Jeśli przychody emeryta podlegają opodatkowaniu skalą podatkową, to po przekroczeniu kwoty 85 528 zł przysługuje mu kwota wolna podatku w wysokości 30 000 zł. Pracujący emeryt nie zapłaci w ogóle podatku, jeśli jego roczny przychód nie przekroczy w skali roku kwoty 115 528 zł.

Przejście na emeryturę a pozostanie w zatrudnieniu - podsumowanie

Przejście na emeryturę i jednoczesne pobieranie wynagrodzenia za pracę wymaga od danego pracownika uprzedniego zwolnienia się z firmy i złożenia wniosku emerytalnego do ZUS-u. Przyszły emeryt musi pozostawać bez pracy co najmniej 1 dzień, aby ZUS mógł rozpatrzyć złożony wniosek. Na drugi dzień po jego złożeniu wnioskodawca może podjąć ponowne zatrudnienie – w tej samej lub innej firmie. Wydanie decyzji ZUS-u i czas oczekiwania na załatwienie całej sprawy nie wpływa na możliwość zatrudnienia przyszłego emeryta.