Praca na pół etatu – podstawowe warunki

Bardzo często oferowaną przez firmy formą współpracy jest umowa o pracę w niepełnym wymiarze godzin. Praca na część etatu może okazać się również ciekawym rozwiązaniem dla osób, które mogą poświęcić mniejszą liczbę godzin na pracę o charakterze zarobkowym w celu pogodzenia wszystkich swoich obowiązków. Czym charakteryzuje się praca na pół etatu? O czym należy wiedzieć przed podpisaniem umowy w niepełnym wymiarze godzin? Przekonasz się, czytając ten artykuł.

Praca na pół etatu

Czym w praktyce jest praca na pół etatu? Jest to praca w ograniczonym wymiarze godzin. Cały etat to praca w maksymalnym dopuszczalnym wymiarze czasu pracy, którego limity zostały określone przepisami.

Skoro zatem praca na pełny etat wynosi 40 godzin na tydzień, to praca na pół etatu oznacza wypracowanie 20 godzin w tygodniu przez pracownika. Co istotne, gdy mowa o godzinach pracy pracownika niepełnoetatowego w kontekście wymiaru czasu pracy, zawsze operuje się zakresem tygodnia, a nie miesiąca.

Obowiązki pracodawcy wobec niepełnoetatowca

Osoba pracująca w niepełnym wymiarze godzin, np. na pół etatu, pozostaje w świetle prawa pełnoprawnym pracownikiem objętym stosunkiem pracy. Oznacza to, że taką osobę należy traktować tak, jakby pracowała w pełnym wymiarze godzin.

Osobę, która chce wykonywać pracę na pół etatu należy standardowo wysłać na wstępne  badania lekarskie, żeby lekarz medycyny pracy stwierdził, czy jest ona zdolna do wykonywania zadań w ramach danego stanowiska.

Zatrudniając taką osobę, pracodawca jest ponadto zobligowany przekazać jej umowę o pracę w dwóch identycznych egzemplarzach. Zasady tworzenia takiej umowy nie różnią się niczym od tych zawieranych w pełnym wymiarze czasu pracy. W umowie niepełnoetatowca należy zawrzeć zapis dotyczący dopuszczalnej liczby godzin pracy, których przekroczenie uprawnia do otrzymania dodatku za nadgodziny.

Pracodawca zatrudniający niepełnoetatowca oczywiście zobligowany jest również do:

• zgłoszenia pracownika do ubezpieczeń,
• prowadzenia akt osobowych za pracownika,
• wypłaty wynagrodzenia pracownikowi,
• udzielania urlopów,
• rozliczania podatków i ZUS,
• prowadzenia ewidencji czasu pracy.

Obowiązkiem pracodawcy jest także równe traktowanie pracowników pracujących na pół etatu. Normy te zostały określone w przepisach prawa.

Praca na pół etatu a wynagrodzenie

Pracownik pracujący na pół etatu może otrzymać wynagrodzenie w dowolnej kwocie, oczywiście zazwyczaj będące odzwierciedleniem zajmowanego stanowiska, wymaganego na nim doświadczenia i związanej z nim odpowiedzialności. Co ważne, pracownika niepełnoetatowego również obejmują przepisy dotyczące płacy minimalnej.

Pani Janina jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę w wymiarze ½ etatu. Z tego tytułu osiąga wynagrodzenie w wysokości 2 121,00 zł brutto. Czy jest to prawidłowe?

Pracownik zatrudniony na pół etatu otrzymuje bowiem wynagrodzenie przynajmniej równe minimalnej krajowej obliczonej proporcjonalnie do wysokości etatu.

4 242,00 zł brutto (płaca minimalna od stycznia do czerwca 2024 r.) × ½ etatu = 2 121,00 zł brutto

Nadgodziny niepełnoetatowca

W przypadku niepełnoetatowców godziny ponadwymiarowe powstają z powodu pracy ponad standardowe godziny pracy. Jak już wspomniano, to w umowie powinny zostać ujęte limity dopuszczalnej liczby godzin pracy ponad wymiar, ponieważ normy czasu pracy dla niepełnoetatowca są takie same jak dla osoby pracującej na pełen etat. Gdy w umowie niepełnoetatowca nie zostaną określone limity czasu pracy, pracownika będzie obowiązywała standardowa dobowa norma, czyli 8 godzin.

Przykład 2.

Pani Edyta jest zatrudniona na ½ etatu. W jej umowie nie zostały opisane limity dotyczące pracy w godzinach ponadwymiarowych. Pracownica świadczy swoją pracę od poniedziałku do piątku w wymiarze czterogodzinnym. Kiedy otrzyma dodatek za nadgodziny?

Pani Edycie przysługiwać będzie wypłata z tytułu wypracowanych godzin ponadwymiarowych w przedziale godzinowym od 4 do 8 godzin pracy danego dnia (wynagrodzenie standardowe), a dopiero po przepracowaniu więcej niż 8 godzin danego dnia przysługiwać będzie dodatek za godziny nadliczbowe.

W kwestii wyjaśnienia pojęć:

• godziny ponadwymiarowe – występują, gdy niepełnoetatowiec pracuje więcej niż 4 godziny (o ile taki jest jego dzienny wymiar czasu pracy), ale mniej niż limit godzin ponadwymiarowych określonych w umowie;
• godziny nadliczbowe – każda godzina pracy po przepracowaniu 8 godzin danego dnia.

Urlop pracownika zatrudnionego na pół etatu

Praca na pół etatu wiąże się nie tylko z mniejszą liczbą godzin do przepracowania, ale również z mniejszą pulą urlopową. Limit urlopu wypoczynkowego pracownika uzależniony jest od jego stażu pracy. Pracownikowi przysługuje urlop w wymiarze:

• 20 dni lub
• 26 dni (w przypadku stażu pracy powyżej 10 lat).

Przy części etatu pracownikowi przysługuje proporcjonalnie mniejszy limit urlopowy.

Przykład 3.

Pracownik posiada 15-letnie doświadczenie zawodowe, dzięki czemu ma prawo do 26-dniowego wymiaru urlopu. Jest on jednak zatrudniony na pół etatu. Ile ma dni urlopu do wykorzystania?

Jego pula urlopu wyniesie:

26 dni × ½ etatu = 13 dni.

Pracownik niepełnoetatowy może posiadać wymiar urlopu w postaci 20 lub 26 dni, ale jego limit dni urlopowych będzie uzależniony od wielkości etatu, na jaki został zatrudniony.

Co istotne, jako że pracownik zatrudniony na pół etatu nie pracuje po 8 godzin dziennie, tylko po 4 godziny, to w praktyce oznacza, że dla takiej osoby każdy dzień urlopowy będzie równy 4 godzinom urlopu. W przypadku, gdy dana osoba zatrudniona jest w innym systemie czasu pracy niż 5 dni w tygodniu po 4 godziny, to czas urlopu oblicza się, uwzględniając system pracy pracownika i przeliczając go godzinowo.

Praca w niepełnym wymiarze godzin a świadczenia emerytalne

Praca na pół etatu nie dyskryminuje w żaden sposób pracownika w kontekście nabrania prawa do świadczeń emerytalnych. Czas pracy na pół etatu wlicza się więc do stażu pracy w taki sposób, jakby pracownik pracował na pełny etat.

Praca na pół etatu – podsumowanie

Praca na pół etatu gwarantuje pracownikom takie same prawa jak praca na pełny etat. Oczywiście praca w mniejszym wymiarze godzin wiąże się z proporcjonalnym zmniejszeniem wymiaru urlopu i kwoty płacy minimalnej. Pracownik niepełnoetatowy może jednak liczyć na korzystne wyliczenie jego stażu pracy w kontekście świadczeń emerytalnych.