Zasiłek dla osób otyłych - jak go otrzymać?

Otyłość to choroba przewlekła, która może prowadzić do wielu poważnych schorzeń. W niektórych przypadkach może być uznana za niepełnosprawność, co otwiera możliwość ubiegania się o zasiłek chorobowy lub rentę z ZUS-u. W artykule omówimy, jakie warunki należy spełnić, aby otrzymać zasiłek dla osób otyłych, oraz jakie zmiany w przepisach wpływają na osoby cierpiące na otyłość.

Otyłość jako jednostka chorobowa

Otyłość jest uznawana za chorobę przewlekłą przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). Definiuje się ją na podstawie wskaźnika BMI (Body Mass Index), gdzie:

• BMI 30–34,9 to otyłość I stopnia;
• BMI 35–39,9 to otyłość II stopnia;
• BMI powyżej 40 to otyłość III stopnia (otyłość olbrzymia).

Nieleczona otyłość może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych, takich jak choroby sercowo-naczyniowe, cukrzyca typu 2, udary, problemy z kręgosłupem, a także do problemów psychicznych, jak depresja​. WHO zwraca uwagę, że choroba ta nie tylko skraca życie o kilka lat, lecz także znacząco obniża jego jakość. Osoby otyłe często borykają się z wieloma schorzeniami jednocześnie, co prowadzi do konieczności ciągłego leczenia i monitorowania stanu zdrowia.

Problem otyłości w Polsce

Według Najwyższej Izby Kontroli (NIK) w Polsce na otyłość choruje około 9 milionów dorosłych osób. Problem ten jest niezwykle poważny, a dane z GUS-u i NFZ-u wskazują na rosnącą liczbę przypadków otyłości wśród Polaków​. Szacuje się, że w 2025 roku odsetek otyłych może wzrosnąć do 26% wśród kobiet i 30% wśród mężczyzn. Koszty związane z leczeniem otyłości i jej powikłań wynoszą miliardy złotych rocznie. Problem ten dotyka coraz młodsze osoby, co stanowi poważne wyzwanie dla systemu opieki zdrowotnej w Polsce. 

Skutki otyłości:

• choroby przewlekłe – otyłość zwiększa ryzyko wystąpienia wielu chorób, takich jak cukrzyca typu 2, choroby serca, nadciśnienie tętnicze, udar mózgu, niektóre nowotwory, choroby układu ruchu oraz problemy psychiczne;
• obniżenie jakości życia – otyłość może prowadzić do problemów ze snem, obniżenia samooceny, izolacji społecznej oraz trudności w wykonywaniu codziennych czynności, a w konsekwencji do kolejnej choroby cywilizacyjnej, czyli depresji;
• koszty społeczne i ekonomiczne – leczenie otyłości i jej powikłań generuje ogromne koszty dla systemu ochrony zdrowia. Otyłość wpływa również na absencję w pracy i obniżenie produktywności.

Konieczne są działania profilaktyczne, aby zahamować wzrost liczby osób otyłych, w tym programy edukacyjne i promujące zdrowy tryb życia.

Zasiłek z ZUS z powodu otyłości

W niektórych przypadkach możliwe jest otrzymanie zasiłku z ZUS-u z powodu otyłości. Dzieje się tak, gdy jest ona uznana za chorobę przewlekłą i powoduje niezdolność do pracy.

Kiedy otyłość może być uznana za niezdolność do pracy?

• Gdy nadmierna masa ciała znacząco ogranicza zdolność do wykonywania pracy zarobkowej.
• Gdy otyłość jest spowodowana chorobą przewlekłą lub zaburzeniami metabolicznymi.
• Gdy otyłość prowadzi do innych schorzeń, takich jak choroby serca, cukrzyca, nadciśnienie, problemy ze stawami, które uniemożliwiają pracę.

Aby uzyskać zasiłek chorobowy lub rentę z tytułu otyłości, osoba musi być uznana za niezdolną do pracy przez lekarza orzecznika ZUS. 

Jak uzyskać zasiłek z ZUS-u z powodu otyłości?

Otrzymanie zasiłku z ZUS-u z powodu otyłości jest możliwe, ale wymaga spełnienia określonych warunków i przejścia przez procedurę medyczną oraz administracyjną. Oto kroki, które należy podjąć:

1. wizyta u lekarza specjalisty – w pierwszej kolejności należy skonsultować się z lekarzem specjalistą, który zajmuje się leczeniem otyłości (np. endokrynolog, diabetolog, internista). Lekarz przeprowadzi badania i oceni, czy otyłość jest chorobą przewlekłą, która znacząco wpływa na zdolność do pracy;
2. uzyskanie zaświadczenia lekarskiego – jeśli lekarz stwierdzi, że otyłość uniemożliwia wykonywanie pracy, wystawi zaświadczenie lekarskie o czasowej lub trwałej niezdolności do pracy;
3. złożenie wniosku do ZUS-u – następnie należy złożyć wniosek o świadczenie rehabilitacyjne lub rentę z tytułu niezdolności do pracy w najbliższej jednostce ZUS. Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie lekarskie oraz inne dokumenty medyczne potwierdzające stan zdrowia (np. wyniki badań, karty informacyjne ze szpitala);
4. badanie przez lekarza orzecznika ZUS – ZUS wyznaczy termin badania przez lekarza orzecznika, który oceni zdolność do pracy na podstawie dokumentacji medycznej i ewentualnie dodatkowych badań;
5. decyzja ZUS-u – po przeprowadzeniu badania lekarz orzecznik wyda orzeczenie, na podstawie którego ZUS podejmie decyzję o przyznaniu lub odmowie świadczenia.

Przydatne wskazówki:

• Otyłość jako choroba przewlekła: ZUS przyznaje świadczenia tylko w przypadku, gdy otyłość jest uznana za chorobę przewlekłą, a nie jedynie za nadwagę.
• Wpływ otyłości na zdolność do pracy: Konieczne jest udowodnienie, że otyłość znacząco ogranicza twoją zdolność do wykonywania pracy zarobkowej.
• Dokumentacja medyczna: Przygotuj kompletną dokumentację medyczną potwierdzającą twój stan zdrowia i historię leczenia otyłości.
• Możliwość odwołania: Jeśli ZUS odmówi przyznania świadczenia, masz prawo odwołać się od tej decyzji do sądu.

W przypadku pozytywnej decyzji świadczenie przysługuje na okres określony w orzeczeniu lekarskim. Otyłość może być również uznana za podstawę do przyznania grupy inwalidzkiej, co również wiąże się z możliwością uzyskania świadczeń​. Osoby ubiegające się o zasiłek chorobowy lub rentę muszą przejść przez skomplikowany proces orzeczniczy. Lekarze orzecznicy ZUS dokładnie analizują przypadki, aby upewnić się, że dana osoba rzeczywiście nie jest zdolna do pracy z powodu otyłości. W praktyce oznacza to często konieczność przedstawienia licznych badań i dokumentacji medycznej. Zasiłek chorobowy przysługuje do 182 dni w roku, po czym można ubiegać się o rentę.

Kontrole ZUS

ZUS regularnie kontroluje osoby przebywające na zwolnieniach lekarskich. W 2023 roku skontrolowano 461,2 tys. zwolnień lekarskich, z czego zakwestionowano 28,9 tys. świadczeń na kwotę 29 mln 273 tys. zł. Kontrole te mają na celu weryfikację, czy osoby korzystające ze zwolnień faktycznie spełniają warunki do ich otrzymania​. Inspektorzy ZUS mogą przeprowadzać kontrole w miejscu zamieszkania osoby przebywającej na zwolnieniu lekarskim. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości osoba ta może stracić prawo do świadczenia oraz być zobowiązana do jego zwrotu. W 2023 roku w wyniku kontroli obniżono lub wstrzymano wypłaty na łączną kwotę 176 mln 953 tys. zł.

Zmiany w przepisach

Nowe przepisy wprowadzone w 2024 roku mają na celu zwiększenie transparentności i efektywności systemu zasiłków chorobowych. Wśród kluczowych zmian znalazły się m.in. możliwość przeprowadzania kontroli przez pracodawców oraz wprowadzenie bardziej rygorystycznych zasad dotyczących podawania adresu pobytu podczas zwolnienia. Zmiany te mają na celu zmniejszenie liczby nadużyć i zapewnienie, że zasiłki trafiają do osób rzeczywiście potrzebujących​​.

Programy leczenia otyłości

W 2024 roku rusza nowy program pilotażowy KOS-BMI 30 Plus, który umożliwi specjalistyczną, skoordynowaną terapię bez operacji bariatrycznej w 21 ośrodkach w całej Polsce. Program ten ma na celu poprawę stanu zdrowia pacjentów poprzez kompleksowe podejście do leczenia otyłości, obejmujące zarówno aspekty medyczne, jak i psychologiczne​​.

Zasiłek dla osób otyłych - podsumowanie

Otyłość to jedna z chorób cywilizacyjnych, na którą cierpi coraz więcej osób. Jej skutkiem jest szereg chorób współtowarzyszących, takich jak miażdżyca, choroby serca czy cukrzyca. Istnieje możliwość otrzymania zasiłku chorobowego z powodu otyłości, a nawet renty czy orzeczenia o niepełnosprawności. Aby to było możliwe, należy udowodnić, że wskutek otyłości pracownik jest niezdolny do wykonywania pracy. Jednak nawet w sytuacji otrzymania zasiłku nie powinno się rezygnować z procesu powrotu do zdrowia poprzez utratę wagi. Należy przejść na zdrowy tryb życia pod względem odpowiedniej diety i ćwiczeń oraz pozostawać pod stałą opieką lekarską w zakresie dodatkowych chorób, które są konsekwencjami otyłości.