Zasiłek wychowawczy – co to za świadczenie i ile wynosi?

Za czas urlopu wychowawczego pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia bądź zasiłku, jest to urlop całkowicie bezpłatny. Zasiłek wychowawczy w odróżnieniu od urlopu wychowawczego jest już jednak dodatkiem płatnym. Jak uzyskać takie wsparcie, ile ono wynosi i kto je wypłaca? Wyjaśniamy w tym artykule.

Urlopy związane z rodzicielstwem

Urlop wychowawczy to jedna z przerw od pracy, która przysługuje rodzicom dzieci. To tylko jeden z urlopów, bowiem pracownicy oraz inne osoby objęte ubezpieczeniem chorobowym mogą korzystać z kilku urlopów związanych z rodzicielstwem. Są to:

• urlop macierzyński przysługujący w wymiarze 20 tygodni – w przypadku urodzenia/adopcji jednego dziecka;
• urlop rodzicielski przysługujący w wymiarze:

• 41 tygodni – w przypadku urodzenia/adopcji jednego dziecka,

• 43 tygodni – w przypadku urodzenia/adopcji dwojga lub więcej dzieci;

• urlop ojcowski w wymiarze 14 dni;
• urlop z tytułu opieki nad dzieckiem w wymiarze 2 dni.

Urlop wychowawczy w porównaniu z pozostałym urlopami nie jest płatny. Składki na ubezpieczenia społeczne osoby przebywającej na urlopie wychowawczym w całości pokrywane są z budżetu państwa. W tym czasie regulowane są składki emerytalne, rentowe oraz zdrowotne.

Urlop wychowawczy i zasiłek – to nie to samo!

Bardzo często urlop wychowawczy i zasiłek wychowawczy to pojęcia używane zamiennie. Nic bardziej mylnego – zasiłek wychowawczy to dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego. Sam urlop wychowawczy jest zawsze bezpłatny.

Zasiłek wychowawczy przysługuje wyłącznie osobom, które pobierają zasiłek rodzinny. Rodziny korzystające z tego świadczenia muszą spełnić określone kryterium dochodowe. Przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie może przekraczać kwoty 674,00 zł. Nieco inaczej jest w przypadku, gdy członkiem rodziny jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o umiarkowanym albo o znacznym stopniu niepełnosprawności – wówczas zasiłek rodzinny przysługuje, jeżeli przeciętny miesięczny dochód rodziny w przeliczeniu na osobę albo dochód osoby uczącej się nie przekracza kwoty 764,00 zł.

Zasiłek wychowawczy – dla kogo?

Zasiłek wychowawczy nie przysługuje z urzędu dla wszystkich rodziców przebywających na urlopie wychowawczym. Trzeba spełnić odpowiednie kryteria. Należy się on przebywającym na urlopie wychowawczym:

• mamie lub tacie dziecka;
• opiekunowi prawnemu dziecka, jeżeli dziecko pozostaje pod jego faktyczną opieką;
• opiekunowi faktycznemu dziecka, tzn. osobie faktycznie się nim opiekującej, jeżeli wystąpiła do sądu rodzinnego o adopcję tego dziecka.

Co bardzo ważne, jeśli oboje rodzice lub opiekunowie prawni korzystają z urlopu wychowawczego równocześnie, to przysługuje tylko jeden dodatek. Zasiłek wychowawczy nie należy się w przypadku, gdy:

• osoba ubiegająca się o niego bezpośrednio przed urlopem wychowawczym pracowała (miała umowę o pracę) krócej niż 6 miesięcy;
• w okresie urlopu wychowawczego korzysta z zasiłku macierzyńskiego lub wykonuje pracę zarobkową uniemożliwiającą jej osobiste opiekowanie się dzieckiem;
• uprawniony pobiera świadczenie rodzicielskie;
• dziecko przebywa w placówce całodobowej opieki (za wyjątkiem pobytu w szpitalu lub innym zakładzie leczniczym), z której korzysta przez więcej niż 5 dni w tygodniu.

Ile wynosi zasiłek wychowawczy?

Zasiłek wychowawczy wynosi 400 zł miesięcznie niezależnie od liczby dzieci. Dodatek przysługuje nie dłużej niż przez okres:

• 24 miesięcy kalendarzowych – w przypadku opiekowania się jednym dzieckiem;
• 36 miesięcy kalendarzowych – w przypadku opiekowania się więcej niż jednym dzieckiem urodzonym podczas jednego porodu;
• 72 miesięcy kalendarzowych – w przypadku opiekowania się dzieckiem niepełnosprawnym (z orzeczeniem o niepełnosprawności lub znacznym jej stopniu).

Jak uzyskać zasiłek wychowawczy?

Zasiłek wychowawczy, jak już wspomniano, nie jest świadczeniem samodzielnym, czyli aby go uzyskać, trzeba mieć prawo do zasiłku rodzinnego. Zasiłek wychowawczy stanowi więc dodatek do zasiłku rodzinnego. Jak można przeczytać na stronach rządowych, w przypadku starania się o dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego należy złożyć stosowny wniosek. Jest to wniosek o ustalenie prawa do zasiłku rodzinnego oraz dodatków do zasiłku rodzinnego. Do wniosku trzeba dołączyć m.in.:

• skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub inny dokument urzędowy potwierdzający jego wiek, jeżeli dziecko się uczy i ukończyło 18 lat;
• zaświadczenie lub oświadczenie o dochodzie rodziny;
• zaświadczenie lub oświadczenie o udzieleniu urlopu wychowawczego oraz o okresie, na jaki został on udzielony;
• zaświadczenie lub oświadczenie o co najmniej sześciomiesięcznym okresie pozostawania w stosunku pracy bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego;
• zaświadczenie lub oświadczenie potwierdzające zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych: kopię imiennego raportu miesięcznego osoby ubezpieczonej, która potwierdza odprowadzanie składek na ubezpieczenie społeczne z miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku o dodatek.

Wzór formularza wniosku i innych niezbędnych dokumentów udostępnia również podmiot realizujący świadczenia rodzinne.

Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego wypłacany jest co miesiąc, razem z zasiłkiem rodzinnym.

Podsumowanie

Aby móc otrzymać zasiłek wychowawczy należy mieć prawo do zasiłku rodzinnego oraz spełnić dodatkowe kryteria, w tym dochodowe. Zasiłek wychowawczy wynosi 400 zł miesięcznie niezależnie od liczby dzieci i świadczenie to nie jest powiązane w żaden sposób z urlopem wychowawczym przysługującym pracownikowi.