Kiedy pracownik może liczyć na chorobowe w nowym okresie zasiłkowym?

Osoba podlegająca ubezpieczeniu chorobowemu ma prawo do zasiłku z tego ubezpieczenia w razie wystąpienia niezdolności do pracy z powodu choroby, jeżeli upłynął minimalny okres wyczekiwania. Okres pobierania zasiłku chorobowego jest limitowany. Oznacza to, że rozpoczęcie nowego okresu zasiłkowego może nastąpić po przerwie określonej w przepisach. Jak zatem wyglądają uprawnienia pracownika w zakresie chorobowego w nowym okresie zasiłkowym i jak wyliczyć chorobowe w nowym okresie zasiłkowym — szczegóły na ten temat poniżej. 

Ubezpieczenie chorobowe — obowiązujące przepisy oraz podstawowe zasady

Zasady podlegania ubezpieczeniu chorobowemu zostały uregulowane w przepisach Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej dalej „ustawą zasiłkową”.

Jak stanowi art. 4 ust. 1 ustawy zasiłkowej, ubezpieczony nabywa prawo do zasiłku chorobowego:

• po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego — jeżeli podlega obowiązkowo temu ubezpieczeniu,
• po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego — jeżeli jest ubezpieczony dobrowolnie.
  Zobacz też

  • Ubezpieczenie chorobowe zleceniobiorcy po przejściu na umowę o pracę
  • Opieka nad chorym dzieckiem - jakie uprawnienia przysługują rodzicom?
  • Zasiłek chorobowy – jakie składniki nie zaliczają się do podstawy wymiaru zasiłku?

Do wymienionych w art. 4 ust. 1 ustawy zasiłkowej okresów ubezpieczenia chorobowego wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.

Warto podkreślić, że w odniesieniu do określonej kategorii ubezpieczonych nie stosuje się okresu wyczekiwania. W związku z tym od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego prawo do zasiłku przysługuje:

• absolwentom szkół lub uczelni lub osobom, które zakończyły kształcenie w szkole doktorskiej, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów, lub zakończenia kształcenia w szkole doktorskiej;
• ubezpieczonym obowiązkowo – którzy mają 10-letni wcześniejszy okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego;
• posłom i senatorom, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji;
• jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy;
• funkcjonariuszom Służby Celnej, którzy stali się pracownikami w jednostkach organizacyjnych Krajowej Administracji Skarbowej.

Okres zasiłkowy z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej chorobą lub niemożności wykonywania pracy

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy zasiłkowej zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 tej ustawy (patrz: poniżej) – nie dłużej jednak niż przez:

• 182 dni,
• 270 dni — jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży. 

W świetle treści art. 6 ust. 2 ustawy zasiłkowej na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby traktuje się niemożność wykonywania pracy: 

• w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi; 
• wskutek poddania się obowiązkowi kwarantanny, izolacji w warunkach domowych albo izolacji, o której mowa w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi; 
• z powodu przebywania w: 
• stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu leczenia uzależnienia alkoholowego, 
• szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne w celu leczenia uzależnienia od środków odurzających lub substancji psychotropowych; 
• wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów.

Za okres niezdolności do pracy lub niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 ustawy zasiłkowej przypadający po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego zasiłek chorobowy przysługuje nie dłużej niż przez 91 dni. Nie dotyczy to jednak niezdolności do pracy, która powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów oraz spowodowanej gruźlicą lub występującej w trakcie ciąży.

Niezdolność do pracy i niemożność wykonywania pracy — uwzględniane w okresie zasiłkowym oraz przerwy między chorobami 

Do okresu zasiłkowego wlicza się wszystkie okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy, a także okresy niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 ustawy zasiłkowej. 

Dla celów ustalenia okresu zasiłkowego, w tym upływu jego ustawowego limitu, niezmiernie istotny jest przepis ustawy zasiłkowej dotyczący zaliczalności poszczególnych okresów niezdolności do pracy i długości przerwy między tymi okresami. 

Do okresu zasiłkowego nie wlicza się jednak okresów niezdolności do pracy przypadających przed przerwą nie dłuższą niż 60 dni, jeżeli po przerwie niezdolność do pracy wystąpiła w trakcie ciąży.

Kiedy pracownik może liczyć na chorobowe w nowym okresie zasiłkowym?

Jak już wspomnieliśmy, okres zasiłkowy wynosi standardowo 182 dni i wlicza się do niego wszystkie okresy poprzednich niezdolności do pracy, jeżeli przerwa między nimi nie przekracza 60 dni.

Przykład 1.

Pracownica zachorowała i otrzymała zwolnienie lekarskie. W kolejnych dniach po zakończeniu leczenia doszło do powikłań i ubezpieczona stała się ponownie niezdolna do pracy, następnie sytuacja się powtórzyła, przy czym przerwy pomiędzy zwolnieniami lekarskimi nie przekraczały 60 dni. W rezultacie pracownica wykorzystała pełny 182-dniowy okres zasiłkowy, mimo tego jest nadal niezdolna do pracy. Jak zatem postąpić w takim przypadku? Przede wszystkim należy zaznaczyć, że po upływie pełnego okresu zasiłkowego (182 dni) pracownica nie może liczyć na nowy zasiłek chorobowy, jeżeli bezpośrednio po zakończeniu okresu zasiłkowego jest w dalszym ciągu niezdolna do pracy. 

Trzeba jednocześnie pamiętać, że zarówno o przyznaniu wspomnianego świadczenia, jak i o okresie jego pobierania — decyduje lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). W konkretnych okolicznościach może się zatem zdarzyć, że lekarz orzecznik nie przyzna świadczenia rehabilitacyjnego. W takiej sytuacji pracownik ma prawo wystąpić do ZUS-u o przyznanie renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Przykład 2.

Pracownik wykorzystał pełny okres zasiłkowy (182 dni), lecz nadal nie odzyskał zdolności do pracy. W związku z tym wystąpił o świadczenie rehabilitacyjne, jednak lekarz orzecznik ZUS-u uznał, że dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza nie rokują odzyskania przez ubezpieczonego zdolności do pracy. W takim przypadku pracownik złożył wniosek do ZUS-u o przyznanie renty.

Wiemy już zatem, że ubezpieczony po wykorzystaniu pełnego okresu zasiłkowego nie może liczyć na otwarcie nowego okresu wypłaty zasiłku chorobowego, jeżeli nie minął określony czas. 

Kiedy więc pracownik może liczyć na świadczenie chorobowe w nowym okresie zasiłkowym?

Przykład 3.

Pracownica zachorowała 1 lutego 2024 roku i była niezdolna do pracy do końca lipca. Wykorzystała w związku z tym pełny okres zasiłkowy, za który pobrała wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy. Po zakończeniu okresu zasiłkowego pracownica odzyskała zdolność do pracy potwierdzoną przez lekarza na podstawie badań kontrolnych. Zatrudniona świadczyła pracę nieprzerwanie do 20 października, a od 21 października ponownie zachorowała. Czy wobec tego przysługuje jej świadczenie za czas choroby?

W sytuacji przedstawionej w przykładzie pracownica nabywa prawo do kolejnego zasiłku chorobowego. Wynika to z faktu, że po zakończeniu pobierania zasiłku chorobowego (przez okres 182 dni) zatrudniona:

• odzyskała zdolność do pracy,
• pracowała przez okres przekraczający 60 dni. 

Zaistniał zatem warunek do przyznania zasiłku chorobowego. Wynagrodzenie chorobowe nie może natomiast zostać wypłacone, gdyż limit wypłaty tego świadczenia jest przypisany do roku kalendarzowego i uległ wykorzystaniu w ramach pierwszego okresu zasiłkowego.

Chorobowe w nowym okresie zasiłkowym — podsumowanie

Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Do okresu zasiłkowego wlicza się okresy poprzednich niezdolności do pracy, jeżeli przerwa pomiędzy nimi nie przekraczała 60 dni. Ubezpieczony po wykorzystaniu pełnego okresu zasiłkowego nie może liczyć na otwarcie nowego okresu wypłaty zasiłku chorobowego, jeżeli nie minął ustawowy okres przerwy.