Urlop wypoczynkowy po powrocie z wychowawczego - jak go naliczyć w 2024 r.?
Od 15 marca 2021 roku do 30 września 2023 roku przebywam na urlopie wychowawczym. Pierwszego dnia pracy chciałabym złożyć pracodawcy wniosek o udzielenie zaległego urlopu. Kiedy rozpoczynałam urlop wychowawczy w 2021 roku, miałam za ten rok naliczony wymiar w pełnej wysokości 26 dni (nie wykorzystałam ani jednego). Chciałabym wiedzieć, czy tak samo oblicza się urlop wypoczynkowy po powrocie z wychowawczego?
Ewa, Trzebnica
Za czas urlopu wychowawczego pracownik nie zachowuje prawa do urlopu wypoczynkowego – tak jak ma to miejsce w przypadku urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego.
Wymiar urlopu wypoczynkowego pracownika
Urlop wypoczynkowy jest jednym z przywilejów, których pracownik nie może się zrzec. Roczny wymiar urlopu wynosi 20 lub 26 dni i zależy od posiadanego stażu pracy. Jeżeli pracownik posiada co najmniej 10-letni staż pracy, wówczas przysługuje mu wyższy wymiar urlopu, w pozostałych przypadkach obowiązuje mniejsza liczba dni urlopowych.
Co wlicza się do stażu urlopowego?
Aby ustalić staż urlopowy, przyjmuje się okresy zatrudnienia u innych pracodawców oraz posiadane przez pracownika wykształcenie. Okresy zatrudnienia zliczane są na podstawie świadectw pracy. Oznacza to, że do stażu pracy nie zalicza się zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych czy prowadzenia własnej działalności gospodarczej.
Jeśli chodzi o wykształcenie, to okres wliczany do stażu urlopowego zależny jest od rodzaju szkoły, jaką ukończył pracownik, i może wynosić od 3 do nawet 8 lat. Potwierdzenie wykształcenia stanowi dyplom lub odpowiednie zaświadczenie, które należy przedłożyć w zakładzie pracy.
Kiedy należy się urlop proporcjonalny?
Wymiar urlopu w wysokości 20 lub 26 dni przysługuje w przeliczeniu na pełny rok kalendarzowy. Jednakże w niektórych przypadkach pracownikowi będzie należał się urlop proporcjonalny. Art. 1551 Kodeksu pracy zawiera wyjaśnienia dotyczące zasad jego obliczania.
§ 1. W roku kalendarzowym, w którym ustaje stosunek pracy z pracownikiem uprawnionym do kolejnego urlopu, pracownikowi przysługuje urlop:
1) u dotychczasowego pracodawcy – w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u tego pracodawcy w roku ustania stosunku pracy, chyba że przed ustaniem tego stosunku pracownik wykorzystał urlop w przysługującym mu lub w wyższym wymiarze;
2) u kolejnego pracodawcy – w wymiarze:
a) proporcjonalnym do okresu pozostałego do końca danego roku kalendarzowego – w razie zatrudnienia na czas nie krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego,
b) proporcjonalnym do okresu zatrudnienia w danym roku kalendarzowym – w razie zatrudnienia na czas krótszy niż do końca danego roku kalendarzowego, z zastrzeżeniem § 2.
Kolejny przepis, czyli art. 1552, odnosi się do pozostałych sytuacji, w których zastosowanie znajdują powyższe zasady. I tak w przypadku pracowników powracających do pracy w ciągu roku kalendarzowego po nieobecności spowodowanej:
- urlopem bezpłatnym,
- urlopem wychowawczym,
- odbywaniem zasadniczej służby wojskowej lub jej form zastępczych, służby przygotowawczej, okresowej służby wojskowej, terytorialnej służby wojskowej pełnionej rotacyjnie, przeszkolenia wojskowego albo ćwiczeń wojskowych,
- tymczasowym aresztowaniem,
- odbywaniem kary pozbawienia wolności,
- nieusprawiedliwioną nieobecnością w pracy
– trwającej co najmniej jeden miesiąc, będą mieli naliczony urlop zgodnie z 1552 § 1 pkt 2.
Nabycie urlopu wypoczynkowego w roku, w którym pracownik rozpoczyna wychowawczy
W myśl powyższych przepisów urlop wypoczynkowy ulega pomniejszeniu w sytuacji, gdy pracownik wraca z wychowawczego w trakcie roku. Nie odnosi się jednak do przypadku, w którym pracownik rozpoczyna korzystanie z wychowawczego. Warto bowiem zauważyć, że urlop wypoczynkowy nabywa się z góry, czyli już na początku roku pracownik ma prawo do wykorzystania całego wymiaru. Zatem za rok, w którym rozpoczyna się urlop wychowawczy, przysługuje urlop wypoczynkowy w pełnym wymiarze.
Przykład 1.
Pani Magdalena chce skorzystać z urlopu wychowawczego od października 2023 roku do końca 2024 roku. Urlop wypoczynkowy za rok 2023 będzie przysługiwał jej w pełnym wymiarze, czyli 20 dni (nie posiada bowiem 10-letniego stażu), natomiast za 2024 nie nabędzie do niego prawa.
Przykład 2.
Pani Marta postanowiła skorzystać z urlopu wychowawczego od 1 lipca do 30 września 2024 roku. Wymiar urlopu wypoczynkowego na ten rok wynosi 26 dni. Oznacza to, że za 2024 rok pani Marcie będzie przysługiwał urlop w pełnym wymiarze, bowiem prawo do urlopu w wymiarze 26 dni nabyła 1 stycznia 2024 roku.
Urlop wypoczynkowy po powrocie z wychowawczego w 2024 r.
W przypadku urlopu wychowawczego trwającego przez co najmniej miesiąc wymiar urlopu wypoczynkowego ustala się proporcjonalnie do okresu przepracowanego u danego pracodawcy, pozostałego do końca roku kalendarzowego. Obniżenie wymiaru następuje z upływem każdego pełnego miesiąca kalendarzowego. Oznacza to, że każdy miesiąc sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem w ciągu roku zmniejsza wymiar o 1/12.
Przykład 3.
Przyjmując założenia z pytania czytelnika, urlop wypoczynkowy po powrocie z wychowawczego będzie naliczony w następujący sposób:
26 dni / 12 miesięcy (rok kalendarzowy) x 4 miesiące (wrzesień – grudzień 2023) = 8,67 dni.
Jako że wymiar zawsze zaokrąglamy w górę na korzyść pracownika, urlop wypoczynkowy po powrocie z wychowawczego będzie przysługiwał w 2023 roku w wysokości 9 dni. Do tego należy doliczyć urlop zaległy za 2021 rok (26 dni). Przy czym warto podkreślić, że za 2022 rok urlop nie przysługuje (cały rok przebywano na wychowawczym).
Podsumowując, jeśli osobiste sprawowanie opieki nad dzieckiem rozpoczyna swój bieg po tym, jak pracownik nabędzie prawo do urlopu wypoczynkowego za dany rok, wówczas wymiar urlopu nie zostanie pomniejszony. Natomiast urlop wypoczynkowy po powrocie z wychowawczego w trakcie roku (jeżeli pracownik przebywał na urlopie wychowawczym 1 stycznia danego roku) przysługuje w wymiarze proporcjonalnym do okresu, jaki zostanie przepracowany w tym roku.
