Czym są emerytury stażowe?

Inicjatywę obywatelską w tym zakresie przejęła NSZZ Solidarność, zbierając podpisy pod inicjatywą obywatelską dotyczącą projektu emerytur stażowych. Dodatkowo na stronach rządowych znajdziemy informację z datą 14 grudnia 2021 o projekcie ustawy, zaproponowanym przez prezydenta Andrzeja Dudę. Mamy więc obecnie w sejmie dwa projekty ustawy o emeryturach stażowych. Emerytury stażowe oraz same emerytury to pięta achillesowa polskiej gospodarki. Polska jest starzejącym się społeczeństwem i w przyszłości będzie więcej ludności, której trzeba będzie wypłacać emerytury, niż osób, które będą na te emerytury pracować.

Ile trzeba mieć lat pracy do emerytury?

Jak na razie wiek emerytalny ściśle związany jest z osiągnięciem odpowiedniego wieku, który trzeba osiągnąć, by przejść na zasłużoną emeryturę. W przypadku kobiet jest to 60 lat, a w przypadku mężczyzn – 65 lat. Emerytury stażowe mają opierać się nie na wieku pracownika, a jego stażu pracy i po osiągnięciu odpowiedniej liczbie wypracowanych lat taki pracownik będzie mógł przejść na emeryturę. W projekcie przedstawia się, że po 35 latach pracy kobieta, a po 40 latach pracy mężczyzna będą mogli złożyć wniosek o przejście na emeryturę. Będzie to skutkowało tym, że jeżeli wcześnie zaczniemy pracować, będziemy mogli przejść na nią przed ukończeniem 60. roku życia – czy to w przypadku kobiet, czy mężczyzn.

Przykład 1.

Mężczyzna pracujący od 18. roku życia po przepracowaniu 40 lat będzie mógł przejść na emeryturę w wieku 58 lat. Natomiast kobieta pracująca od 18. roku życia będzie mogła przejść na emeryturę w wieku 53 lat.

Przykład 2.

Pani Marysia pracowała jako księgowa. Pracę zaczęła, mając 22 lata, obecnie ma 57 lat i zgromadziła kapitał do wypłaty emerytury, tak więc może skorzystać z uprawnienia i przejść w wieku 57 lat na emeryturę stażową.

Dla kogo będzie przeznaczona emerytura stażowa?

Propozycja zmiany i wprowadzenia nowych przepisów odnośnie do emerytur stażowych nie będzie jednak możliwa dla każdego obywatela. Kryterium, które będzie odpowiadało za to, czy możemy skorzystać z emerytury stażowej, to uzbieranie minimalnego kapitału, który pozwoli na uzyskanie minimalnej emerytury. To znaczy, że jeżeli dana osoba nie uzbierała odpowiedniej sumy pieniędzy na swoim kapitale emerytalnym, który jest konieczny do wypłacenia minimalnej emerytury, to nie uzyska możliwości skorzystania z emerytury stażowej. W projekcie wskazuje się, że kapitał powinien pozwolić na wypłatę przynajmniej 120% emerytury minimalnej.

Przykład 3.

Pani Joanna przepracowała 35 lat, ale w ramach swojego kapitału nie osiągnęła odpowiedniego minimum do wypłaty 120% emerytury minimalnej. W takim wypadku mimo osiągnięcia stażu pracy nie będzie ona mogła skorzystać z przywileju emerytury stażowej.

Przykład 4.

Przyjmijmy, że emerytura minimalna to 1200 zł, projekt zakłada, że każdy powinien zgromadzić kapitał, który pozwoli na wypłatę 120% emerytury minimalnej. W owym przykładzie 120% emerytury minimalnej, która wynosi 1200 zł, będzie wynosiło 1440 zł.

Ile będzie wynosiła?

Emerytura stażowa nie będzie mogła być niższa niż emerytura minimalna w danym roku kalendarzowym. Nie oznacza to, że nie będzie mogła być wyższa od ustalonego minimum. Co więcej, w przypadku emerytur stażowych osoba decydująca się na takie rozwiązanie i przejście na emeryturę stażową będzie mogła dorabiać bez żadnych ograniczeń. W przypadku uzyskania emerytury w kwocie minimalnej taka osoba będzie mogła dorobić do swojej emerytury bez przeszkód. 

Przykład 5.

Pan Janusz przepracował 40 lat – obecnie ma 60 lat. Uzyskał odpowiedni staż oraz zgromadził kapitał minimalny, by przejść na emeryturę stażową. Niemniej, nie czuję się on dobrze, tylko siedząc w domu, dlatego też podjął pracę w pobliskim sklepie spożywczym na umowę zlecenie i pracuje 3 razy w tygodniu.

Przykład 6.

Przyjmijmy, że minimalna emerytura w danym roku kalendarzowym wynosi 1200 zł. Oznacza to, że emerytura stażowa nie będzie mogła być niższa niż 1200 zł, ale jest możliwość przyznania wyższej kwoty należnej w ramach emerytury stażowej np. 1500 czy 2000 zł.   

Kiedy zostaną wprowadzone emerytury stażowe?

Emerytury stażowe wychodzą naprzeciw tym, którzy już we wczesnych latach swojego życia podjęli się pracy, np. tuż po ukończeniu szkoły zawodowej. Wieloletnia praca skutkuje większym wyczerpaniem zawodowym i zdrowotnym u osób, które wcześnie zaczęły pracować i w późniejszych latach efektywność ich pracy może nie być wystarczająca, jak w przypadku osób, które podjęły się pracy tuż po studiach. 

Kwestia emerytur stażowych powróciła wraz z inicjatywą obywatelską i projektem NSZZ Solidarność oraz wraz inicjatywą prezydenta. Niestety nie wiadomo, kiedy emerytury stażowe wejdą w życie i czy w ogóle to się stanie.

Emerytury stażowe – podsumowanie

Emerytury stażowe są na razie projektem, który może urzeczywistnić się jeszcze w tym roku. Trzeba mieć jednak na uwadze, że będzie to niemała rewolucja dla przyszłych emerytów, a także dla społeczeństwa w związku z wypłatami emerytur dla osób, które będą mogły przejść na emeryturę wcześniej, niż zakładają to obecnie obowiązujące przepisy prawa. Niemniej jednak na efekty projektu i ostateczny wzór ustawy w tej kwestii trzeba będzie jeszcze troszeczkę poczekać.