Wniosek o urlop macierzyński nie jest już wymagany

2023 rok jest przełomowy dla rodziców pracujących. Uproszczono kilka kwestii formalnych dotyczących składania wniosków o urlopy związane z rodzicielstwem. Czy wniosek o urlop macierzyński nie jest już wymagany? Jakie jeszcze uproszczenia zyskali rodzice? W artykule wyjaśniamy szczegóły. 

Urlopy związane z rodzicielstwem – zmiany w 2023 roku

W 2023 roku w Polsce weszły w życie istotne zmiany w zakresie urlopów macierzyńskiego i rodzicielskiego. Najważniejsze z nich to:

• Wydłużenie urlopu rodzicielskiego o 9 tygodni. Od 1 stycznia 2023 roku urlop rodzicielski wynosi 41 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie i 43 tygodnie w przypadku urodzenia dwojga lub więcej dzieci.
• Wprowadzenie 9-tygodniowego urlopu rodzicielskiego na wyłączność jednego z rodziców. Od 1 stycznia 2023 roku każdy z rodziców ma prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego, z którego może skorzystać tylko jeden z nich.
• Od 1 stycznia 2023 roku wniosek o urlop macierzyński i rodzicielski można składać w wersji elektronicznej. Wcześniej było to możliwe jedynie w wersji papierowej.

Urlop macierzyński 2023 

Urlop macierzyński przysługuje pracownicy, która urodziła dziecko. Wymiar urlopu uzależniony jest od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie i wynosi:

• 20 tygodni – jeśli urodzono jedno dziecko przy jednym porodzie,
• 31 tygodni – jeśli urodzono dwoje dzieci przy jednym porodzie,
• 33 tygodnie – jeśli urodzono troje dzieci przy jednym porodzie,
• 35 tygodni – jeśli urodzono czworo dzieci przy jednym porodzie,
• 37 tygodni – jeśli urodzono pięcioro i więcej dzieci przy jednym porodzie.

Od 2023 roku obowiązują nowe stawki za okres: 

• urlopu macierzyńskiego – 100% podstawy zasiłku macierzyńskiego,
• urlopu rodzicielskiego – 70% podstawy zasiłku macierzyńskiego.

W przypadku tzw. długiego wniosku korzystanie z zasiłku macierzyńskiego jest możliwe w wysokości 81,5% podstawy wymiaru przez cały podstawowy okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. Za czas dodatkowych 9 tygodni (okres, o jaki został wydłużony urlop rodzicielski) zasiłek należny jest w kwocie 70% podstawy jego wymiaru.

Wniosek o urlop macierzyński 2023 

Od 1 stycznia 2023 roku pracownica, która zamierza skorzystać z urlopu macierzyńskiego, musi jedynie powiadomić pracodawcę o przewidywanym terminie porodu. W przypadku braku takiego powiadomienia pracodawca udziela pracownicy urlopu macierzyńskiego z dniem porodu.

Co do zasady pracownica powinna złożyć wniosek o urlop macierzyński do pracodawcy w terminie 21 dni po porodzie. Wniosek może być złożony w formie pisemnej lub elektronicznej. Jeśli jednak pracownica nie złoży wniosku w terminie, pracodawca powinien udzielić jej urlopu macierzyńskiego na podstawie dokumentu potwierdzającego poród, np. skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka.

W przypadku gdy pracownica nie złoży wniosku o urlop macierzyński, pracodawca powinien wystawić jej zaświadczenie o urlopie macierzyńskim na podstawie dokumentów potwierdzających poród. Zaświadczenie to jest niezbędne do otrzymania zasiłku macierzyńskiego z ZUS-u.

Wniosek o urlop macierzyński – czy składać?

Wniosek o urlop macierzyński może zostać złożony do pracodawcy, ale nie jest to obowiązek. Urlop macierzyński przysługuje pracownicy z mocy prawa, a pracodawca nie może odmówić jego udzielenia. Jeśli pracownica chce złożyć wniosek, powinien on zawierać informacje o terminie rozpoczęcia i zakończenia urlopu macierzyńskiego, a także o zamiarze korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego.

Pracownica, która złoży oświadczenie o urlopie macierzyńskim, może ułatwić pracodawcy ustalenie terminu rozpoczęcia i zakończenia urlopu. Oświadczenie to może być również pomocne, jeżeli pracownica chce skorzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego.

W związku z wprowadzeniem tej zmiany pracodawca nie ma obowiązku weryfikacji wniosku o urlop macierzyński pod kątem jego prawidłowości. W przypadku braku oświadczenia pracownicy pracodawca udziela jej urlopu macierzyńskiego z dniem porodu, bez konieczności sprawdzania, czy pracownica rzeczywiście jest w ciąży i czy ma prawo do urlopu macierzyńskiego.

Brak wniosku o urlop macierzyński – co powinien zrobić pracodawca?

Jak już wspomniano, jeśli pracownica nie złoży wniosku w terminie, pracodawca powinien udzielić jej urlopu macierzyńskiego na podstawie dokumentu potwierdzającego poród, np. skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka. Jeżeli pracownica nie złożyła wniosku o urlop macierzyński, pracodawca powinien: 

1. Poinformować pracownicę o przysługującym jej urlopie macierzyńskim.
2. Wystawić pracownicy zaświadczenie o urlopie macierzyńskim na podstawie dokumentów potwierdzających poród.
3. W razie potrzeby poinformować pracownicę o zasadach wypłaty zasiłku macierzyńskiego z ZUS-u.

Pamiętaj, że pracodawca ma obowiązek udzielić pracownicy urlopu macierzyńskiego, nawet jeśli nie złożyła ona wniosku.

Wniosek o urlop rodzicielski – czy jest wymagany?

W przeciwieństwie do wniosku o urlop macierzyński pracownica musi złożyć wniosek o urlop rodzicielski, aby z niego skorzystać. Urlop rodzicielski jest urlopem na wniosek pracownika, a pracodawca nie ma obowiązku udzielenia go pracownikowi, który nie złożył wniosku.

Pracownica powinna złożyć wniosek o urlop rodzicielski do pracodawcy w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Wniosek może być złożony w formie pisemnej lub elektronicznej.

Wniosek o urlop rodzicielski powinien zawierać następujące informacje:

• imię i nazwisko dziecka,
• datę urodzenia dziecka,
• okresy wykorzystania urlopu rodzicielskiego,
• oświadczenie dotyczące korzystania z urlopu przez drugiego rodzica.

Jeśli pracownica nie złoży wniosku o urlop rodzicielski w terminie, pracodawca nie ma obowiązku udzielenia jej tego urlopu.

Podsumowanie

Zmiany w zakresie urlopów macierzyńskiego, rodzicielskiego i wychowawczego w Polsce mają na celu zwiększenie wsparcia dla rodziców i umożliwienie im dłuższego wychowywania dzieci. Dzięki nowym przepisom rodzice mają więcej czasu na opiekę nad dziećmi, a także większą swobodę w korzystaniu z urlopów rodzicielskich. Jedną ze zmian jest to, że należy udzielić urlopu macierzyńskiego pracownicy, nawet jeśli nie złożyła ona wniosku. Urlop macierzyński przysługuje jej z mocy prawa, a pracodawca nie może go odmówić.