Wypłata wynagrodzenia małżonkowi pracownika

Pracownik pobiera wypłatę do rąk własnych. Aktualnie przebywa w szpitalu i będzie to dłuższa nieobecność. W dniu wypłaty nie będzie więc mógł odebrać jej osobiście, natomiast może to zrobić jego żona. Czy wypłata wynagrodzenia małżonkowi pracownika jest możliwa?

Janina, Koło

W 2019 roku zmieniły się zasady dotyczące sposobu wypłaty wynagrodzenia – powinno być ono dokonywane na konto bankowe. Dopiero gdy pracownik chce otrzymywać wynagrodzenie w gotówce, wówczas musi przekazać pracodawcy wniosek o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych. Kiedy jednak można wypłacić wynagrodzenie w gotówce żonie pracownika? 

Wniosek o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych

Wniosek o wypłatę wynagrodzenia do rąk własnych można złożyć w dowolnym czasie i, co ważne, dyspozycję taką można zmieniać wielokrotnie. Wniosek jest bardzo prosty i powinien zawierać:

• dane pracownika;
• dane pracodawcy;
• miejscowość i datę;
• prośbę o wypłatę wynagrodzenia w gotówce;
• podpis pracownika.

Dokument może zostać przekazany pracodawcy w formie papierowej lub elektronicznej.

W jakim terminie wypłacane jest wynagrodzenie?

Zgodnie z art. 86 § 1 Kodeksu pracy pracodawca powinien wypłacać wynagrodzenie terminowo. Natomiast art. 85 § 1 kp mówi, że wypłaty wynagrodzenia za pracę dokonuje się co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie, który nie może być późniejszy niż 10. dzień miesiąca następującego po tym, za który dokonywana jest płatność. Dokładną datę terminu wypłaty wynagrodzenia ustala zatem pracodawca. Informacja na ten temat powinna być zamieszczona albo w regulaminie pracy, albo w układzie zbiorowym pracy, albo w informacji o warunkach zatrudnienia.

Wypłata wynagrodzenia małżonkowi pracownika

To do pracownika należy decyzja, komu zostanie wypłacone wynagrodzenie za pracę. Należy jednak pamiętać, że w szczególnych przypadkach to jego małżonek jest osobą, której pracodawca może wypłacić wynagrodzenie w pierwszej kolejności i to bez konieczności składania jakiegokolwiek upoważnienia.

Wypłata wynagrodzenia żonie pracownika może zostać zrealizowana, jeśli zostaną spełnione łącznie 3 warunki:

• małżonkowie pozostają we wspólnym pożyciu. Czyli razem mieszkają i prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. Co ważne, faktyczna separacja czy separacja orzeczona przez sąd nie jest wspólnym pożyciem;
• pracownik nie może podjąć wynagrodzenia osobiście (z przyczyny przemijającej, którą może być pobyt w areszcie tymczasowym, pobyt w delegacji służbowej, nagła choroba);
• pracownik nie wyraził sprzeciwu wobec wypłaty małżonkowi należnego mu wynagrodzenia za pracę.

Gdy wszystkie te 3 punkty zostają spełnione, wówczas małżonek pracownika może działać w sprawach zwykłego zarządu. Pisemne upoważnienie do odbioru wynagrodzenia czy nakaz sądu nie są wtedy wymagane.

Przepisy prawa nie precyzują, jakich formalności powinien dopełnić małżonek pracownika, aby odebrać jego wynagrodzenie. Przyjmuje się, że przed odbiorem wynagrodzenia małżonek pracownika powinien udowodnić fakt zawarcia małżeństwa, np. przedkładając skrócony odpis aktu małżeństwa. Dodatkowo można zobligować małżonka pracownika do złożenia oświadczenia w zakresie pozostawania w związku małżeńskim i potwierdzającego fakt wspólnego pożycia. Takie oświadczenie może być przydatne w przypadku sporu z pracownikiem, dzięki czemu pracodawca może udowodnić, że został wprowadzony w błąd. Jest to ważne, ponieważ identyfikacja osoby uprawnionej do odbioru wynagrodzenia spoczywa na pracodawcy.

Pracownik może także sprzeciwić się wypłacie wynagrodzenia do rąk małżonka; sprzeciw ten powinien zostać złożony w formie pisemnej. Dlatego przed wypłatą wynagrodzenia małżonkowi pracodawca powinien zweryfikować, czy pracownik nie złożył sprzeciwu wobec wypłaty należności tej osobie.

Warto, aby sposób postępowania w sytuacji wypłaty wynagrodzenia małżonkowi był w firmie ustalony i zamieszczony w regulacjach wewnątrzzakładowych, np. w układzie zbiorowym lub w regulaminie pracy, w informacji wewnątrzzakładowej.

Przykład 1.

Pan Karol przebywa w szpitalu od 21 lutego do 30 marca. Wypłatę wynagrodzeń otrzymuje 10. dnia następnego miesiąca i pobiera je w firmowej kasie. Nie może odebrać wynagrodzenia za luty, a po odbiór zgłosiła się jego żona. Pan Karol w styczniu złożył na piśmie dyspozycję, że nie zgadza się na wypłatę wynagrodzenia do rąk żony. W lutym żona pana Karola przedstawiła akt małżeństwa i oświadczyła na piśmie, że pozostaje we wspólnym pożyciu z pracownikiem. Pracodawca odmówił jednak żonie pana Karola wypłaty wynagrodzenia, ponieważ pracownik złożył na piśmie zastrzeżenie odmowy wypłaty pensji swojej małżonce.

Przykład 2.

Pan Adam przebywa w szpitalu od 25 marca do 11 kwietnia. Wynagrodzenie za marzec powinien odebrać w kasie firmy 31 marca. W jego imieniu do zakładu przyszła żona, która przedstawiła akt małżeństwa oraz złożyła oświadczenie na piśmie, że pozostaje we wspólnym pożyciu z pracownikiem. Pracodawca wypłacił żonie pana Adama wynagrodzenie, ponieważ w dokumentacji pracownika nie było złożonej dyspozycji o sprzeciwie wypłacania pensji jego żonie.

Upoważnienie do odbioru wynagrodzenia

Co istotne, pracownik do odbioru wynagrodzenia może również upoważnić konkretną osobę. Takie pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie i nie może wzbudzać wątpliwości pracodawcy co do tożsamości upoważnionej osoby. Powinno zatem zawierać:

• dane pracownika umożliwiające jego identyfikację;
• dane osoby upoważnionej do odbioru wynagrodzenia, takie jak np. imię, nazwisko, adres, numer dowodu osobistego czy PESEL;
• okres, za jaki wynagrodzenie może zostać pobrane;
• podpis pracownika.

W przypadku pełnomocnictwa największe wątpliwości budzi podpis. Dlatego wskazane jest, aby pracownik złożył pełnomocnictwo w obecności pracodawcy, a pracodawca poświadczył własnoręczność takiego podpisu. Istnieje także możliwość przedstawienia pełnomocnictwa poświadczonego notarialnie.

Przykład 3.

Pani Monika wiedziała, że niedługo będzie przez dłuższy czas przebywać w szpitalu. Dlatego złożyła u pracodawcy uprawnienie do odbioru wynagrodzenia przez swoją przyrodnią siostrę. Dokument ten podpisała w obecności przełożonego, który potwierdził jej podpis. W tej sytuacji siostra pani Moniki bez problemu odbierze jej wynagrodzenie.

Wypłata wynagrodzenia małżonkowi pracownika a wyrok sądu

Gdy małżonkowie pozostają we wspólnym pożyciu, a jedno z nich nie zaspokaja potrzeb rodziny, wówczas sąd może nakazać, aby wynagrodzenie za pracę albo inne należności jednego małżonka były w całości lub w części wypłacane do rąk drugiego z nich. Co ciekawe, nakaz ten zachowuje moc nawet po ustaniu wspólnego pożycia małżonków. Może być uchylony lub zmieniony jedynie przez sąd na wniosek jednego z małżonków.

Wypłata wynagrodzenia małżonkowi pracownika nie jest czynnością powszechną. Sytuacje takie jednak się zdarzają, dlatego należy pamiętać, że w niektórych przypadkach małżonek może odebrać wypłatę bez upoważnienia czy orzeczenia sądu. Nie dochodzi do tego, gdy wynagrodzenie pracownika przelewane jest na jego konto, dlatego też ustawodawca wskazuje tę metodę wypłaty jako domyślną.