Klauzula o zakazie konkurencji po rozwiązaniu umowy o pracę
W dzisiejszych czasach ogólnodostępnych technologii i możliwości najcenniejsza staje się informacja, unikalna baza klientów czy know-how firmy. Dlatego też pracodawcy coraz częściej, chcąc zabezpieczyć swoją firmę przed wyciekiem poufnych informacji na temat organizacji, stosują w umowach odpowiednie klauzule. Jakie skutki rodzi klauzula o zakazie konkurencji? Dowiedz się!
Zakaz konkurencji w trakcie zatrudnienia
Klauzula o zakazie konkurencji zawarta na czas trwania umowy zabrania pracownikowi prowadzenia jakiejkolwiek działalności na rzecz konkurencji. Oznacza to, że pracownik w czasie zatrudnienia u “pierwotnego” pracodawcy nie może wykonywać pracy na rzecz innego podmiotu, jeśli jego obowiązki pokrywają się chociaż w jakiejś części z obowiązkami u pierwszego pracodawcy. To samo dotyczy prowadzenia własnej działalności gospodarczej, w takim samym lub podobnym zakresie. Najważniejsze w tej klauzuli jest to, że pracownik nie może działać na szkodę pracodawcy w zakresie prowadzonej przez niego działalności, czy to towarów, czy prowadzonych usług. Nie ma również znaczenia, czy pracownik pracę u konkurencyjnego podmiotu wykonywałby odpłatnie, czy nie.
Klauzula o zakaz konkurencji po zakończeniu stosunku pracy
Klauzula o zakazie konkurencji może również obowiązywać po zakończeniu stosunku pracy. Co najistotniejsze w tej sytuacji - powinna ona być podpisana albo wraz z umową o pracę, albo w czasie trwania stosunku pracy. Po ustaniu zatrudnienia pracodawca może zawrzeć jedynie umowę cywilnoprawną z pracownikiem, zawierającą podobne założenia jak klauzula. Natomiast zgodnie z przepisami o kodeksu cywilnego, w tym o swobodzie zawierania umów - umowa będzie ważna jedynie, jeśli zostanie podpisana przez dwie strony, czyli pracodawcę i pracownika. Z kolei żadna z nich nie ma obowiązku czy przymusu zgadzać się na podpisanie niniejszej umowy.
Odszkodowanie za zakaz pracy dla konkurencji
Po ustaniu stosunku pracy, klauzula o zakazie konkurencji wiąże się z odszkodowaniem dla pracownika. Niewywiązywanie się pracodawcy z tego obowiązku powoduje, że staje się ona nieważna. Ekwiwalent przysługujący pracownikowi za przestrzeganie klauzuli o zakazie konkurencji wynosi minimum 25% wynagrodzenia, które pracownik otrzymywał w chwili rozwiązania stosunku pracy. Ponadto odszkodowanie powinno być wypłacane pracownikowi, nawet jeśli ten podejmie nowe zatrudnienie i otrzymuje wynagrodzenie. Oczywiście, o ile nowe zatrudnienie nie zrywa postanowień zakazu konkurencji.
Klauzula o zakazie konkurencji w umowie a jej złamanie
Klauzula o zakazie konkurencji zobowiązuje pracownika do niepodejmowania jakichkolwiek czynności wbrew interesom swojego pracodawcy. W związku z tym złamanie postanowień podpisanej klauzuli dla pracownika wiąże się pewnymi konsekwencjami. Przede wszystkim pracownik ponosi odpowiedzialność materialną za złamanie zakazu konkurencji. Jeśli zrobił to w sposób nieumyślny, odszkodowanie dla pracodawcy może wynosić maksymalnie trzykrotność wynagrodzenia pracownika. Z kolei jeśli działanie pracownika było świadome, odpowiedzialność odszkodowawczą w pełni ponosi pracownik.
Ponadto złamanie zakazu konkurencji może być potraktowane jako ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych, co z kolei może wiązać się z rozwiązaniem umowy z pracownikiem z jego winy, bez zachowania okresu wypowiedzenia. Innymi słowy, pracodawca może zwolnic takiego pracownika dyscyplinarnie.
Obowiązkowe cechy klauzuli o zakazie konkurencji
Dość często zdarza się tak, że pomimo podpisania, klauzula o zakazie konkurencji jest nieważna, ponieważ została ona nieprawidłowo sformułowana. Powinna ona:
- być sporządzona w formie pisemnej - ustalenia ustne lub np. e-mailowe nie będą zobowiązujące,
- zawierać okres, w którym obowiązuje,
- zawierać zakres działalności, której pracownik nie może wykonywać w czasie trwania zakazu,
- zawierać wysokość odszkodowania należnego pracownikowi, w przypadku obowiązywania klauzuli po zakończeniu stosunku pracy,
- być formą umowy między pracownikiem a pracodawcą, a nie oświadczeniem woli pracownika - samo oświadczenie nie będzie wiążące.
Klauzula o zakazanie konkurencji ma za zadanie ochronę mienia pracodawcy, dzięki niej firmy mają ograniczoną możliwość stosowania nieczystych zagrywek, polegających na wykradaniu pracowników w celu pozyskania cudzego know-how.