Ochrona przed kradzieżą tożsamości – nowe przepisy

7 lipca 2023 roku uchwalona została ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia niektórych skutków kradzieży tożsamości. Zgodnie z uzasadnieniem do ustawy jej celem jest m.in. wprowadzenie rozwiązań, które mają zapobiegać zaciąganiu kredytów na skradzione dane. Przeczytaj poniższy artykuł i dowiedz się czym jest ochrona przed kradzieżą tożsamości.

Możliwość zastrzeżenia numeru PESEL

Minister właściwy do spraw informatyzacji prowadzi rejestr zastrzeżeń numerów PESEL w celu zapobiegania negatywnym konsekwencjom nieuprawnionego wykorzystania danych osobowych osób, które dokonają zastrzeżenia numeru PESEL. W rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL gromadzone są dane dotyczące osób pełnoletnich. Jest on prowadzony w systemie teleinformatycznym.

W rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL gromadzone są następujące dane:

• numer PESEL;
• informacja o zastrzeżeniu numeru PESEL;
• informacja o chwili zastrzeżenia numeru PESEL;
• informacja o cofnięciu zastrzeżenia numeru PESEL;
• informacja o chwili cofnięcia zastrzeżenia numeru PESEL;
• oznaczenie organu albo podmiotu rejestrującego zastrzeżenie lub cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL.

Danych zgromadzonych w rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL się nie usuwa. Zapisy w dziennikach systemów (logach) przechowywane są przez 6 lat od ostatniego dnia roku kalendarzowego, w którym powstał zapis.

Przy pierwszym zastrzeżeniu numeru PESEL wprowadza się numer PESEL do rejestru zastrzeżeń numerów PESEL.

Rejestrując zastrzeżenie i cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL w rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL, odnotowuje się chwilę dokonania tej czynności oznaczaną jako dzień, godzina, minuta i sekunda.

Ochrona przed kradzieżą tożsamości u notariusza

Notariusz przed dokonaniem czynności notarialnej, w postaci:

• nabycia, zbycia lub obciążenia nieruchomości bądź udziału w nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu lub udziału w nich;
• sporządzenia pełnomocnictwa do nabycia, zbycia lub obciążenia nieruchomości lub udziału w nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu lub udziału w nich

– obowiązkowo weryfikuje w rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL czy numer PESEL strony lub mocodawcy jest zastrzeżony.

Notariusz odmawia dokonania powyższej czynności notarialnej w razie stwierdzenia, że stroną lub mocodawcą jest osoba fizyczna, której numer PESEL jest zastrzeżony w rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL albo w przypadku niedostępności systemu teleinformatycznego, w którym prowadzony jest rejestr zastrzeżeń numerów PESEL.

Ochrona tożsamości w bankach

Bank weryfikuje w rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL czy PESEL konsumenta jest zastrzeżony, przed zawarciem następujących umów:

• rachunku oszczędnościowego i rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego;
• o świadczenie usługi płatniczej, jeżeli przewidziano w jej treści możliwość zawarcia umowy kredytu lub pożyczki;
• kredytu;
• pożyczki;
• leasingu.

Jeżeli w chwili zawarcia ww. umowy numer PESEL konsumenta był zastrzeżony, bank nie przekazuje odpowiednich informacji o nowo powstałych zobowiązaniach i ich aktualizacji izbom gospodarczym i podmiotom uprawnionym do gromadzenia i przechowywania takich informacji. Banki przed poinformowaniem o nowo powstałych zobowiązaniach i ich aktualizacji dokonują weryfikacji, czy numer PESEL konsumenta był zastrzeżony w chwili zawarcia umowy, w której wyniku powstało nowe zobowiązanie lub nastąpiła aktualizacja tego zobowiązania.

Przykład 1.

Czy ochrona przed kradzieżą tożsamości dotyczyć będzie także wypłat gotówkowych w banku? 

Zgodnie z nowymi przepisami bank przed dokonaniem w placówce przez posiadacza rachunku bankowego, będącego konsumentem, wypłaty gotówkowej z rachunku bankowego, która pojedynczo albo jako kolejna powoduje, że suma wypłat gotówkowych dokonanych w danym dniu we wszystkich placówkach danego podmiotu przekracza 3-krotność minimalnego wynagrodzenia za pracę, zweryfikuje w rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL, czy numer PESEL posiadacza rachunku bankowego jest zastrzeżony. W przypadku zastrzeżenia numeru PESEL bank wstrzyma wypłatę gotówkową na 12 godzin od momentu złożenia przez posiadacza rachunku bankowego dyspozycji wypłaty gotówkowej, pomimo cofnięcia w tym czasie zastrzeżenia numeru PESEL w rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL.

Ochrona przed kradzieżą tożsamości w obszarze telekomunikacji 

Dostawca publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych jest obowiązany przed wydaniem kopii lub wtórnika karty bądź innego urządzenia, służących do identyfikacji abonenta w publicznej sieci telekomunikacyjnej lub ich cyfrowego odwzorowania, do weryfikacji w rejestrze zastrzeżeń numerów PESEL czy PESEL podany przez abonenta będącego osobą fizyczną, o ile abonent go podał, jest zastrzeżony.