Ponowne zatrudnienie pracownika zwolnionego w ramach grupowego zwolnienia

Pracodawcy borykający się z trudnościami finansowymi są czasem zmuszeni do podjęcia decyzji o zredukowaniu liczby zatrudnionych. Jeżeli pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników, to jest objęty postanowieniami przepisów o tzw. zwolnieniach grupowych. Fakt ten wiąże się z różnorodnymi dodatkowymi zobowiązaniami polegającymi na konieczności wypłaty odprawy pieniężnej czy zachowaniu określonego trybu postępowania przy rozwiązywaniu stosunków pracy. Wśród szczególnych rozstrzygnięć przewidzianych w regulacjach dotyczących zwolnień grupowych warto wspomnieć o procedurze ponownego zatrudnienia pracownika, który został uprzednio zwolniony w ramach zwolnienia grupowego. Jakie są uwarunkowania prawne i jak wygląda ponowne zatrudnienie pracownika? Odpowiedź na to pytanie w poniższym artykule.

Ponowne zatrudnienie pracownika – regulacje prawne

W razie ponownego zatrudniania pracowników w tej samej grupie zawodowej pracodawca powinien przyjąć osobę, z którą rozwiązał stosunek pracy w ramach grupowego zwolnienia (dotyczy to wyłącznie pracowników, którzy utracili pracę wskutek grupowych zwolnień, nie ma natomiast zastosowania do zwolnionych w trybie indywidualnym).

Forma zgłoszenia przez pracownika zamiaru ponownego podjęcia pracy u tego samego pracodawcy nie ma znaczenia, co zostało potwierdzone w orzecznictwie Sądu Najwyższego (SN). W jednym z orzeczeń skład orzekający uznał, że zgłoszenie przez pracownika zamiaru powrotu do zakładu pracy przed upływem roku od rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy może nastąpić przez każde jego zachowanie, które ujawnia ten zamiar w sposób dostateczny (wyrok SN z 13 lutego 1997 roku, I PKN 80/96, OSNAPiUS 1997/23/463).

Na jeszcze inny aspekt postępowania pracownika zwrócono uwagę w kolejnym wyroku SN. Otóż zdaniem sędziów, aby po zwolnieniach grupowych utrzymać prawo powrotu do poprzedniej pracy, należy zgłosić zamiar powrotu zanim na to miejsce zostaną przyjęte inne osoby. W przeciwnym wypadku pracownik będzie dysponował prawem pierwszeństwa do ponownego zatrudnienia przy następnych przyjęciach w danym zakładzie pracy (wyrok SN z 18 października 2005 roku, II PK 81/05).

Pojęcie „grupa zawodowa” w orzecznictwie SN

Przepisy ustawy o zwolnieniach grupowych, podobnie jak inne unormowania prawa pracy, nie definiują pojęcia „grupa zawodowa”, które występuje w art. 9 ust. 1 ustawy o zwolnieniach grupowych. W takim przypadku niezwykle istotnego znaczenia nabiera orzecznictwo SN, wypełniając ustawowe luki prawne w zakresie podstawowych określeń. Przytoczony poniżej wyrok traktuje definicję wyrażenia „grupa zawodowa” w szerokim ujęciu, nieograniczającym się jedynie do literalnej wykładni tego pojęcia, która uznaje, że grupa zawodowa obejmuje wyłącznie osoby wykonujące konkretny zawód, legitymujące się takimi samymi kwalifikacjami oraz posiadające te same umiejętności.

Okres przewidziany na ponowne zatrudnienie pracownika

Ustawa o zwolnieniach grupowych precyzyjnie określa, w jakim terminie pracownik – uprzednio zwolniony w ramach grupowego zwolnienia – powinien zostać ponownie zatrudniony. Brak takiej regulacji lub wskazanie we wspomnianej ustawie relatywnie długiego okresu miałoby negatywny wpływ na organizację przez pracodawcę procesów pracy, ponieważ pracodawca w każdej chwili musiałby liczyć się z koniecznością zatrudnienia zwolnionego wcześniej pracownika.

Należy jednocześnie zaznaczyć, że aby ponowne zatrudnienie mogło dojść do skutku, muszą być spełnione łącznie następujące warunki:

• zatrudnianie przez pracodawcę pracowników w tej samej grupie zawodowej
• oraz zgłoszenie przez pracownika zamiaru powrotu do pracy.

W tym miejscu trzeba zauważyć, że przepisy nie przewidują żadnych zobowiązań pracodawcy o charakterze informacyjnym. Oznacza to zatem, że pracodawca nie musi powiadamiać byłych pracowników o rozpoczęciu nowej rekrutacji w zakresie danej grupy zawodowej.

Uwzględniając powyższą sytuację prawną, można przyjąć założenie, że pracownik nie może powoływać się na brak informacji ze strony pracodawcy o ponownym zatrudnianiu pracowników, tłumacząc w ten sposób fakt niedotrzymania terminu zgłoszenia zamiaru podjęcia zatrudnienia (1 rok od dnia rozwiązania stosunku pracy).

Konsekwencje niezatrudnienia pracownika, który zgłosił zamiar ponownego podjęcia pracy

Jeżeli pracodawca nie zatrudni uprzednio zwolnionego pracownika pomimo spełnienia przez niego warunków przewidzianych w art. 9 ust. 1 ustawy o zwolnieniach grupowych (czyli zgłoszenia zamiaru podjęcia pracy w ciągu roku od dnia rozwiązania stosunku pracy), pracownikowi pozostaje wystąpienie na drogę sądową z roszczeniem o nawiązanie stosunku pracy.

Podsumowanie - ponowne zatrudnienie pracownika zwolnionego w ramach grupowego zwolnienia

Utrata pracy w ramach grupowego zwolnienia nie oznacza definitywnego końca kariery zawodowej u danego pracodawcy. Jeżeli sytuacja ekonomiczna określonej firmy ulegnie poprawie, może zaistnieć potrzeba zatrudniania nowych pracowników. W takich okolicznościach uprzednio zwolniony pracownik ma prawo ubiegać się o ponowne zatrudnienie u pracodawcy, który zmuszony był dokonać grupowych zwolnień. Aby mogło to zostać urzeczywistnione, muszą być spełnione warunki sformułowane w odpowiednich zapisach ustawy o zwolnieniach grupowych. Chodzi w tym przypadku przede wszystkim o termin przewidziany na zgłoszenie zamiaru ponownego podjęcia pracy oraz o fakt zatrudniania pracowników w tej samej grupie zawodowej, co zwolniona osoba.