Zmiany w 800 plus – jakie nowe kryteria należy spełnić?

Od września wprowadzone zostały zmiany w 800 plus. Zmiany te dotyczą obywateli, którzy przebywają na terytorium Polski w związku z konfliktem zbrojnym. Poniżej szczegółowe wyjaśnienie, czego dotyczą najnowsze zmiany w świadczeniu wychowawczym 800 plus.

Prawo do świadczenia 800 plus

Prawo do otrzymania świadczenia wychowawczego przysługuje następującym podmiotom:

1. matce albo ojcu, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu matki albo ojca, chyba że jest ono umieszczone w pieczy zastępczej, ponieważ wówczas uprawnionymi do świadczenia wychowawczego są odpowiednio rodzina zastępcza, osoba prowadząca rodzinny dom dziecka, dyrektor placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektor regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektor interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego, albo
2. opiekunowi faktycznemu dziecka, jeżeli dziecko wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu opiekuna faktycznego, albo
3. opiekunowi prawnemu dziecka, albo
4. dyrektorowi domu pomocy społecznej, albo
5. rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego, o których mowa w Ustawie z dnia 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Zmiany w 800 plus dla uchodźców z Ukrainy

Obywatelowi Ukrainy przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny na podstawie Ustawy z dnia 12 marca 2022 roku o pomocy obywatelom Ukrainy, w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa przysługuje prawo do świadczenia wychowawczego 800 plus, jeżeli zamieszkuje z dzieckiem na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz jeżeli dziecko, na które ubiega się o świadczenie wychowawcze lub otrzymuje świadczenie wychowawcze, realizuje odpowiednio obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązek szkolny albo obowiązek nauki, zgodnie z Ustawą z dnia 14 grudnia 2016 roku – Prawo oświatowe, co zostanie potwierdzone w wyniku weryfikacji dokonanej na podstawie Ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku o systemie informacji oświatowej, chyba że dziecko jest w wieku, w jakim obowiązki te go nie dotyczą albo obowiązki te zostały mu odroczone.

Przykład 1. 

Czy pani Olesia, która wraz z dwójką bliźniaków po wybuchu wojny w Ukrainie przyjechała do Polski i nadal tutaj przebywa, może otrzymać świadczenie wychowawcze na dzieci, jeśli uczęszczają one do polskiej szkoły? Pani Olesia po zmianie przepisów będzie otrzymywała nadal świadczenie wychowawcze, chyba że nie wystąpi wnioskiem o jego przyznanie. 

Przykład 2. 

Czy pani Tamara, która po wybuchu wojny w Ukrainie przyjechała z trójką dzieci w wieku 8, 10 i 12 lat ze Lwowa do Polski, otrzyma świadczenie wychowawcze, jeżeli w wakacje 2024 roku dzieci wróciły do Ukrainy i pozostają tam pod opieką babci? Dzieci pani Tamary nie realizują obowiązku szkolnego w Polsce, zatem kobieta nie spełnia przesłanek do otrzymania świadczenia wychowawczego po zmianie przepisów. 

Jakie dane są gromadzone w związku z realizacją programu wypłaty świadczenia wychowawczego?

Ustawa z dnia 11 lutego 2016 roku o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci nałożyła na ministra właściwego do spraw rodziny obowiązek utworzenia rejestru centralnego obejmującego następujące informacje gromadzone na podstawie przepisów ww. ustawy przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych i wojewodów podczas realizacji zadań w zakresie świadczenia wychowawczego. W rejestrze tym gromadzone są następujące dane:

1. dane dotyczące osób pobierających świadczenie wychowawcze, osób ubiegających się o świadczenie wychowawcze oraz dzieci, na które osoby te pobierają świadczenie wychowawcze lub ubiegają się o przyznanie tego świadczenia obejmujące:

• imię i nazwisko,
• datę urodzenia,
• adres zamieszkania,
• numer PESEL,
• numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość w przypadku osób, które nie mają numeru PESEL,
• stan cywilny,
• obywatelstwo,
• informacje, czy osoba uprawniona jest rodzicem, opiekunem faktycznym dziecka, opiekunem prawnym dziecka, dyrektorem domu pomocy społecznej, rodziną zastępczą, osobą prowadzącą rodzinny dom dziecka, dyrektorem placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorem regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorem interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego,
• adres poczty elektronicznej i numer telefonu,
• informacje o uczęszczaniu dziecka do szkół i placówek oświatowych, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku o systemie informacji oświatowej, okresie uczęszczania, typie lub rodzaju instytucji oraz nazwie i adresie siedziby instytucji, do której dziecko uczęszcza,
• informacje o prawie do świadczeń opieki zdrowotnej,
• liczbę i wysokość wypłaconych świadczeń,
• datę złożenia wniosku,
• datę przyznania świadczenia oraz numer sprawy,
• okres, na jaki świadczenie zostało przyznane,
• informacje o zgonie;

2. wartości udzielonych świadczeń.

Kiedy prawo do 800 plus nie przysługuje?

Prawo do świadczenia wychowawczego nie przysługuje w następujących przypadkach:

• dziecko, na które miałoby być wypłacane świadczenie, pozostaje w związku małżeńskim;
• dziecko, na które miałoby być wypłacane świadczenie, zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie, czyli w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, schronisku dla nieletnich, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym, zakładzie karnym, szkole wojskowej lub innej szkole, jeżeli instytucje te zapewniają nieodpłatnie pełne utrzymanie;
• pełnoletnie dziecko ma ustalone prawo do świadczenia wychowawczego na własne dziecko;
• członkowi rodziny przysługuje za granicą na dziecko świadczenie o podobnym charakterze do świadczenia wychowawczego, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Wypłata 800 plus

Od 1 stycznia 2024 roku wysokość świadczenia wychowawczego wzrosła i wynosi 800 zł. Poprzednio świadczenie wychowawcze przysługiwało w kwocie 500 zł. Prawo do świadczenia wychowawczego jest przyznane na roczny okres świadczeniowy trwający od 1 czerwca każdego roku do 31 maja następnego roku kalendarzowego.

Wypłata świadczenia za niepełny miesiąc w przypadku urodzenia dziecka albo ukończenia przez dziecko 18. roku jest określana w ten sposób, że dzieli się jego kwotę przez liczbę wszystkich dni kalendarzowych w tym miesiącu, a otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych, za które świadczenie przysługuje. Przy czym otrzymaną kwotę świadczenia wychowawczego przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 gr w górę. 

Przykład 3. 

Jaką kwotę świadczenia wychowawczego otrzyma po zmianach pani Rusłana, której córka Iryna 11 września 2025 roku kończy 18 lat? W tym przypadku kwotę świadczenia obowiązującego we wrześniu 2025 roku, czyli 800 zł, należy podzielić przez 30, czyli liczbę dni miesiąca. Tak otrzymaną stawkę dzienną trzeba pomnożyć przez liczbę dni miesiąca pozostałych do końca danego miesiąca od dnia narodzin dziecka. 800 : 30 = 26,66 zł; 26,66 × 10 = 266,60 zł. Po zaokrągleniu kwota do wypłaty dla pani Rusłany będzie wynosiła 266,60 zł.

W przypadku gdy dziecko zgodnie z orzeczeniem sądu jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach kwotę świadczenia wychowawczego ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty świadczenia wychowawczego przysługującego za dany miesiąc. 

Co roku wymagane jest składanie nowych wniosków na nowy okres świadczeniowy, które można składać elektronicznie od 1 lutego każdego roku do 30 czerwca każdego roku. Złożenie wniosku w tym czasie gwarantuje skorzystanie ze świadczenia wychowawczego od początku okresu świadczeniowego, który rozpoczyna się 1 czerwca. Wniosek o świadczenie wychowawcze na dany rok świadczeniowy można złożyć także po 30 czerwca. Jednak w tym wypadku świadczenie obejmie miesiąc złożenia wniosku i kolejne miesiące do końca trwania tego okresu świadczeniowego.

Jakie dane należy wskazać we wniosku o 800 plus?

Wniosek o przyznanie prawa do świadczenia wychowawczego zawiera:

1. dane dotyczące osoby występującej o przyznanie świadczenia wychowawczego, w tym:

• w przypadku rodzica – imię, nazwisko, datę urodzenia, adres miejsca zamieszkania, stan cywilny, obywatelstwo, numer PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL – numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość, adres poczty elektronicznej, numer telefonu oraz informację, czy osoba występująca o przyznanie świadczenia wychowawczego lub członek rodziny wykonują pracę najemną lub pracę na własny rachunek w państwie Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Konfederacji Szwajcarskiej i Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej,
• w przypadku opiekuna faktycznego dziecka i opiekuna prawnego dziecka – imię, nazwisko, datę urodzenia, adres miejsca zamieszkania, obywatelstwo, numer PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL – numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość, adres poczty elektronicznej, numer telefonu oraz informację, czy osoba występująca o przyznanie świadczenia wychowawczego lub członek rodziny wykonują pracę najemną lub pracę na własny rachunek w państwie Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Konfederacji Szwajcarskiej i Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, 
• w przypadku rodziny zastępczej i osoby prowadzącej rodzinny dom dziecka – imię, nazwisko, datę urodzenia, adres miejsca zamieszkania, obywatelstwo, numer PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL – numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość, adres poczty elektronicznej i numer telefonu,
• w przypadku dyrektora domu pomocy społecznej, dyrektora placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektora regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej i dyrektora interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego – imię, nazwisko, datę urodzenia, numer PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL – numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość, adres poczty elektronicznej, numer telefonu oraz nazwę, adres, NIP i REGON placówki, którą kieruje dyrektor;

2. dane dotyczące dzieci, na które dana osoba ubiega się o przyznanie świadczenia wychowawczego, w tym: imię, nazwisko, datę urodzenia, stan cywilny, obywatelstwo, numer PESEL, a w przypadku gdy nie nadano numeru PESEL – numer i serię dokumentu potwierdzającego tożsamość oraz, w przypadku gdy w sprawie mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, adres miejsca zamieszkania;

3. dane dotyczące innych osób, podane przez osobę ubiegającą się o przyznanie świadczenia wychowawczego – jeżeli w sprawie mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego;

4. numer rachunku płatniczego w kraju lub numer wydanego w kraju instrumentu płatniczego w rozumieniu Ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 roku o usługach płatniczych, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe stanowią inaczej;

5. oświadczenie o niewystępowaniu okoliczności pozbawiających prawa do świadczenia wychowawczego.

Zmiany w 800 plus - podsumowanie

Podsumowując, zmiany, które zostały wyprowadzone, dotyczą przede wszystkim obywateli Ukrainy, którzy przybyli do Polski w związku z działaniami wojennymi. W ich przypadku świadczenie wychowawcze będzie wypłacane, jeśli dzieci realizują obowiązek szkolny, chyba że ich wiek tego nie wymaga lub obowiązek ten został odroczony.