Dofinansowanie na doskonalenie zawodowe nauczycieli
Zawód nauczyciela jest jednym z tych, który wymaga nieustannego podnoszenia umiejętności. Wpływ na taki stan rzeczy ma nie tylko zmieniająca się podstawa programowa, ale także nowe formy przekazywania wiedzy uczniom. Czy nauczyciele mają prawo do szkoleń, które będą finansowane przez zatrudniającego? Jak uzyskać dofinansowanie na doskonalenie zawodowe nauczycieli? Wyjaśniamy w artykule.
Doskonalenie zawodowe nauczycieli
Przez doskonalenie zawodowe nauczycieli powinniśmy rozumieć zaplanowany i ciągły proces ustawicznego kształcenia prowadzący do podwyższenia kompetencji i kwalifikacji pracowników pedagogicznych. Teoretycznie proces ten powinien trwać przez cały okres aktywności zawodowej nauczyciela, począwszy od pierwszego dnia pracy. Zgodnie z przyjętą praktyką doskonalenie zawodowe opiera się na 3 filarach:
- samokształcenia;
- doskonalenia wewnątrzszkolnego;
- doskonalenia pozaszkolnego w różnych instytucjach i placówkach (np. w ramach dodatkowych studiów, kursów, warsztatów, także w formie internetowej).
Nauczyciel, który podnosi swoje kwalifikacje, może efektywniej wykonywać swój zawód, co zawsze odbywa się z korzyścią dla placówki, w której jest zatrudniony. W praktyce doskonalenie zawodowe jest jednak kosztowne. Wielu nauczycieli nie może więc podnosić swoich umiejętności, ponieważ nie mają na to pieniędzy ani czasu. Czy dyrektor zatrudniający nauczyciela może jednak zaradzić takiemu problemowi? Okazuje się, że tak. W budżetach organów prowadzących placówki edukacyjne znajdują się bowiem środki finansowe, które co roku są przeznaczane na dofinansowywanie szkoleń nauczycieli.
Szkolenia nauczycieli
Zgodnie z treścią art. 70a Ustawy z dnia 26 stycznia 1982 roku – Karta Nauczyciela w budżetach organów prowadzących szkoły wyodrębnia się środki na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli – w wysokości 0,8% planowanych rocznych środków przeznaczonych na wynagrodzenia osobowe nauczycieli. W budżetach wojewodów wyodrębnia się środki na wspieranie organizacji doradztwa metodycznego na obszarze województwa, w łącznej wysokości 12 400 średnich wynagrodzeń nauczyciela dyplomowanego. W budżecie ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania wyodrębnia się środki na realizację ogólnokrajowych zadań w zakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli, w łącznej wysokości 2700 średnich wynagrodzeń nauczyciela dyplomowanego.
Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określa, w drodze rozporządzenia, formy doskonalenia zawodowego nauczycieli i rodzaje wydatków związanych z organizacją i prowadzeniem doskonalenia zawodowego nauczycieli, które mogą być dofinansowywane ze środków, o których mowa powyżej, oraz szczegółowe kryteria i tryb przyznawania tych środków, uwzględniając kompetencje organów uprawnionych do dysponowania takimi środkami, a także kuratorów oświaty oraz dyrektorów szkół i placówek w zakresie planowania i wydatkowania środków na doskonalenie zawodowe nauczycieli.
Podziału środków na dofinansowanie szkolenia nauczycieli dokonuje się po zasięgnięciu opinii zakładowych organizacji związkowych będących jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu Ustawy z dnia 24 lipca 2015 roku o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego albo jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych wchodzących w skład organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu Ustawy z dnia 24 lipca 2015 roku o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego, zrzeszających nauczycieli.
Ze środków na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli dofinansowuje się:
- koszty udziału nauczycieli w seminariach, konferencjach, wykładach, warsztatach, szkoleniach, studiach podyplomowych oraz innych formach doskonalenia zawodowego nauczycieli prowadzonych odpowiednio przez placówki doskonalenia nauczycieli, uczelnie oraz inne podmioty, których zadania statutowe obejmują doskonalenie zawodowe nauczycieli;
- koszty udziału nauczycieli w formach kształcenia prowadzonych przez uczelnie i placówki doskonalenia nauczycieli;
- wspomaganie szkół oraz sieci współpracy i samokształcenia dla nauczycieli prowadzonych przez placówki doskonalenia nauczycieli, poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne i biblioteki pedagogiczne;
- koszty udziału nauczycieli w szkoleniach branżowych;
- koszty konsultacji i innych form doskonalenia zawodowego nauczycieli, prowadzonych przez konsultantów, artystów o znaczącym dorobku artystycznym lub dydaktycznym lub specjalistów w danym zakresie sztuki albo nauki, dla nauczycieli zajęć edukacyjnych artystycznych w szkołach artystycznych.
Procedura uzyskiwania środków na dofinansowanie szkoleń nauczycieli
Aby można było uzyskać wsparcie pieniężne na dofinansowanie szkoleń kadry pedagogicznej w danej placówce, konieczne jest złożenie wniosku do organu, który dysponuje środkami na ten cel. Z takim pismem musi oczywiście wystąpić dyrektor szkoły lub przedszkola, wcześniej jednak konieczne jest zebranie wniosków od samych nauczycieli, którzy poproszą o wsparcie finansowe swojego doskonalenia zawodowego.
Nauczyciel, który chce przekonać swojego dyrektora do wystąpienia z wnioskiem o uzyskanie dofinansowania do szkolenia, musi złożyć swój własny wniosek o udzielenie wsparcia finansowego przy dokształcaniu. Im większa liczba nauczycieli danej placówki zdecyduje się złożyć takie pisma, tym większa szansa, że dyrektor otrzyma dofinansowanie od właściwego organu budżetowego. Wniosek składany przez nauczyciela powinien zawierać w swej treści:
- jego imię i nazwisko;
- nazwę formy doskonalenia zawodowego, o której dofinansowanie ubiega się nauczyciel;
- nazwę organizatora danej formy doskonalenia zawodowego, o której dofinansowanie ubiega się nauczyciel;
- wysokość kosztów planowanego dofinansowania;
- uzasadnienie przydatności w pracy zawodowej odbycia danej formy doskonalenia zawodowego nauczycieli, a w przypadku szkolenia branżowego – szkolenia branżowego wskazanego przez nauczyciela we wniosku;
- podpis nauczyciela.
Nauczyciel kieruje swój wniosek do dyrektora placówki, ustawodawca nie wskazuje w tym zakresie żadnych terminów. Pamiętajmy jednak, że osoba kierująca szkołą lub przedszkolem ma prawo do ustalenia wewnętrznych terminów na składanie omawianych wniosków.
Po zebraniu wniosków od nauczycieli dyrektor określa potrzeby w zakresie doskonalenia zawodowego nauczycieli na dany rok szkolny. Następnie przygotowuje i składa do organu prowadzącego wnioski o dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli. Kolejnym etapem jest określenie planu dofinansowania form doskonalenia zawodowego nauczycieli przez organ prowadzący – najpóźniej do 31 stycznia każdego roku. W takim planie uwzględnia się:
- wnioski dyrektorów szkół i przedszkoli;
- wyniki egzaminu ósmoklasisty, egzaminu zawodowego lub egzaminu maturalnego;
- podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa;
- stopień realizacji harmonogramu szkoleń branżowych.
Jeśli organ dysponujący budżetowymi środkami przeznaczonymi na doskonalenie zawodowe nauczycieli wyrazi zgodę na dofinansowanie danej placówki, wydaje decyzję, na podstawie której prześle pieniądze do dyrektora szkoły lub przedszkola. Kierujący placówką musi oczywiście rozliczyć się z otrzymanego wsparcia, tj. nie wolno mu przeznaczyć uzyskanych pieniędzy na inne cele niż te, które zostały określone we wnioskach pomocowych. Nauczyciele, którzy ubiegali się o wsparcie, mogą otrzymać dofinansowanie do wszystkich lub tylko kilku szkoleń. Dofinansowanie może przy tym pokryć zarówno całość planowanego szkolenia, jak i tylko jego odpowiednią część.
Co ciekawe, ze środków przeznaczonych na dofinansowanie szkoleń nauczycieli nie mogą korzystać sami dyrektorzy placówek edukacyjnych, jeśli nie dotyczyłyby one zagadnień z zakresu doskonalenia i dokształcania zawodowego nauczycieli (np. obsługi BIP lub SIO). Dyrektor szkoły lub przedszkola może skorzystać z dofinansowania, ale na takich samych zasadach jak zatrudniana przez niego kadra pedagogiczna. Jeśli dyrektor chciałby odbyć szkolenia służące wyłącznie jego pracy, a nie mające nic wspólnego z pracą dydaktyczną, musi niestety pokryć koszty takiego dokształcania z własnej kieszeni.
Podsumowanie
Nauczyciele mają obowiązek kształcenia i podnoszenia swoich umiejętności przez cały okres aktywności zawodowej. Mają prawo do ubiegania się o dofinansowanie swoich szkoleń od organów prowadzących placówki, w których są zatrudnieni. W tym celu muszą w pierwszej kolejności skierować wniosek o dofinansowanie do swojego dyrektora. Z kolei ten po zebraniu odpowiedniej liczby wniosków kadry pedagogicznej powinien sporządzić własny wniosek kierowany do organu budżetowego dysponującego środkami na wsparcie kształcenia nauczycieli. Jeśli organ będzie dysponował odpowiednią ilością pieniędzy, będzie mógł przekazać je na rzecz danej placówki edukacyjnej.
