Karta EKUZ – kiedy warto ją wyrobić, procedura, jakie prawa daje?

Z pewnością każdy słyszał o karcie EKUZ. Nie każdy jednak wie, co oznacza ten skrót, a także do czego ona służy. Czym jest karta EKUZ i kiedy warto ją wyrobić oraz jak przebiega procedura jej wyrobienia? Czy robi się to zdalnie, czy też konieczna jest wizyta w odpowiedniej placówce? Z jakimi prawami łączy się posiadanie takiej karty, jakie są korzyści z jej wyrobienia?

Czym jest karta EKUZ?

EKUZ to skrót od Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego. Jest dokumentem unijnym.

Umożliwia ona korzystanie ze świadczeń zdrowotnych w krajach Unii Europejskiej (UE) oraz Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA). Nie powoduje jednak, że wszelkie świadczenia za granicą staną się bezpłatne – należy to sprawdzać każdorazowo przed wyjazdem zagranicznym i weryfikować, jakie usługi są bezpłatne w jej ramach.

Co do zasady EKUZ uprawnia do niezbędnego i nieplanowego leczenia w ramach publicznej opieki zdrowotnej danego państwa Unii Europejskiej lub EFTA, na takich zasadach jak obywatele tego kraju.

Kiedy warto wyrobić kartę EKUZ?

Kartę EKUZ warto wyrobić w przypadku planowania podróży zagranicznej do innego kraju Unii Europejskiej lub Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu.

Wyjazd może być związany z urlopem, wypoczynkiem, nauką, pracą, poszukiwaniem pracy, a także świadczeniem pracy za granicą.

Przykład 1.

Pan Kamil wybiera się na 2 tygodnie na wakacje do Grecji. W tym celu zasadne jest wyrobienie karty EKUZ, aby w prostszy sposób uzyskać pierwszą pomoc w razie nagłej potrzeby. 

Jak wzmiankowano powyżej, karta EKUZ obejmuje niezbędną pomoc w takim zakresie, w jakim uzyskają ją obywatele państwa UE lub EFTA. Oznacza to, że uzyskanie karty EKUZ nie jest celowe w przypadku:

• wyjazdu, aby uprawiać sporty ekstremalne;
• wyjazdu z zamiarem poddania się operacji plastycznej;
• próby uzyskania leczenia stomatologicznego.

Aby mieć ubezpieczenie, które obejmuje powyższe wypadki, należy wykupić je dodatkowo u prywatnych ubezpieczycieli.

Wskazać również należy, że transport karetką, zwłaszcza do Polski, nie jest refundowany w ramach karty EKUZ.

Procedura wyrobienia karty EKUZ

Kartę EKUZ można wyrobić na 5 sposobów:

1. Osobiście w oddziale lub delegaturze Narodowego Funduszu Zdrowia

Wystarczające jest uzupełnienie i podpisanie wniosku, odpowiednio albo dotyczącego wyjazdu turystycznego, albo związanego z wykonywaniem pracy. Można go pobrać w internecie albo wypełnić druk, który w wielu kopiach jest udostępniany w oddziale NFZ. Wniosek składa się odpowiedzialnemu za to pracownikowi, który wydaje kartę od ręki, jeśli wszystkie dane się zgadzają.

Co ważne, można go złożyć w dowolnym oddziale lub delegaturze, nie obowiązuje tu rejonizacja.

2. Pocztą elektroniczną

Wydrukowany wniosek, odpowiednio dotyczący wyjazdu turystycznego lub związanego z wykonywaniem pracy, należy wydrukować i podpisać, a następnie zeskanować go oraz wysłać pocztą elektroniczną na adres: ekuz@nfz.gov.pl lub ekuz.praca@nfz.gov.pl.

Wniosek jest rozpoznawany w terminie 5 dni roboczych, a w okresie od czerwca do września – 10 dni roboczych z uwagi na okres wakacyjny i zwiększone zainteresowanie wyrobieniem karty.

3. Za pośrednictwem elektronicznej skrzynki podawczej ePUAP

Jest to opcja dla osób, które posiadają swój profil na Elektronicznej Platformie Usług Administracji Publicznej. Wystarczające jest zalogowanie się, wypełnienie wniosku, podpisanie go tzw. podpisem zaufanym. Karta zostanie przesłana do ubezpieczonego na wskazany przez niego adres.

4. Za pośrednictwem Internetowego Konta Pacjenta

To również opcja dla tych, którzy posiadają swoje profile zaufane i wówczas na stronie internetowej mogą wypełnić wniosek, wysłać go elektronicznie i następnie oczekiwać na przesłanie karty drogą tradycyjną na wskazany adres korespondencyjny.  

5. Pocztą tradycyjną, korespondencyjnie

Wystarczające jest wysłanie wniosku wraz z podpisem do dowolnego Oddziału lub Delegatury Narodowego Funduszu Zdrowia. Zaznacza się na nim, na jaki adres ma zostać przesłana karta.

Również warto pamiętać o tym, że możliwe jest wnioskowanie o wydanie karty EKUZ przez pełnomocnika, któremu należy udzielić prawidłowego pełnomocnictwa do złożenia wniosku, a także, ewentualnie, do odbioru karty EKUZ.

Karta jest wydawana w formie dokumentu przypominającego dowód osobisty, jednakże bez zdjęcia, na różne okresy, w zależności od tego, kim jest wnioskodawca.

Najdłuższą ważność – do 5 lat – ma karta w przypadku, gdy wnioskodawca jest emerytem albo pobiera nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, albo nie ma jeszcze 18 lat i jest osobą zgłoszoną do ubezpieczenia zdrowotnego jako członek rodziny, albo osobą nieubezpieczoną i ma polskie obywatelstwo, dzieckiem lub uczniem i ma własny tytuł do ubezpieczenia.

Karta będzie ważna do 3 lat w przypadku osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, prowadzących działalność gospodarczą lub rolniczą, pobierających zasiłek lub świadczenie przedemerytalne.

Okres ważności do 18 miesięcy przysługuje rencistom, studentom, dorosłym zgłoszonym do ubezpieczenia zdrowotnego jako członkowie rodziny, dzieciom lub uczniom z własnym tytułem do ubezpieczenia.

EKUZ będzie ważny do 6 miesięcy – jeśli osoba nie ma ubezpieczenia i, równocześnie, nie ma jeszcze 18 lat, mieszka w Polsce, ma status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy. Przez 6 miesięcy będzie ważna karta EKUZ wydana kobiecie w ciąży mieszkającej w Polsce i mającej polskie obywatelstwo lub status uchodźcy, lub ochronę uzupełniającą, lub zezwolenie na pobyt czasowy.

Karta będzie ważna do 2 miesięcy dla osób bezrobotnych zarejestrowanych w urzędzie pracy, a także dla osób, które mają ubezpieczenie, ale nie należą do żadnej z powyższych wskazanych do dłuższych okresów ważności karty EKUZ kategorii osób.

Dla osób korzystających z pomocy społecznej karta EKUZ może być ważna do 90 dni, natomiast dla kobiet w połogu mieszkających w Polsce, niemających ubezpieczenia, ale mających polskie obywatelstwo lub status uchodźcy, ochronę uzupełniającą, lub zezwolenie na pobyt czasowy, karta będzie ważna do 42 dni.

Korzyści z posiadania karty EKUZ

Mając przy sobie kartę EKUZ za granicą w przypadku skręcenia nogi podczas wędrówki górskiej, automatycznie zwiększamy swoje szanse na szybkie uzyskanie pomocy specjalistycznej oraz podjęcie czynności przez ratowników medycznych.

Karta potwierdza, że jesteśmy ubezpieczeni w swoim kraju i powoduje to, że możemy korzystać z ubezpieczenia także za granicą, jednak z ograniczeniem do krajów Unii Europejskiej i Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu. Na pewno ułatwia to też podjęcie decyzji zagranicznym pracownikom ochrony zdrowia, którzy mogą wdrożyć odpowiednie leczenie bez narażania pacjenta na dodatkowe, często horrendalne koszty.

Bez karty EKUZ pacjent jest zobowiązany pokryć koszty leczenia za granicą stosownie do stawek, które tworzy każde państwo według własnych zasad. Nierzadko są to bardzo wysokie koszty, które mogą wielokrotnie przekroczyć wakacyjny budżet i przez to, w efekcie, zrujnować wypoczynek.

Warto zatem wyrobić sobie tę kartę, zwłaszcza biorąc pod uwagę aktualne udogodnienia związane z możliwością wysłania wniosku elektronicznie – mailowo, za pośrednictwem ePUAP lub Internetowego Konta Pacjenta, gdyż jeszcze kilka lat temu istniała niemal wyłącznie opcja osobistego składania wniosków, a co za tym idzie – długiego oczekiwania w kolejkach. Zatem z uwagi na aktualną dostępność i łatwość uzyskania karty każda podróż do EU lub krajów EFTA winna być poprzedzona upewnieniem się, czy posiadana karta EKUZ jest ważna i ewentualnym wyrobieniem nowego dokumentu.