Podatek od posiadania psa – kiedy należy go uiszczać?

Nie bez powodu mówi się, iż pies jest najlepszym przyjacielem człowieka. Zawsze wierny, bezinteresowny i bezgranicznie ufający. Jednakże pies to nie tylko same przyjemności, jego posiadanie wiąże się także z wieloma obowiązkami. Oprócz tych bezsprzecznych, jak wyprowadzanie, podawanie posiłków czy regularne wizyty u weterynarza, istnieje jeszcze jeden, mniej oczywisty – obowiązek podatkowy. Podatek od posiadania psa należy do grupy podatków fakultatywnych, tj. jego obowiązywanie na danym terenie jest zależne od uchwały rady gminy.

Podatek od posiadania psa ma bardzo długą tradycję. Został wprowadzony już w 1991 roku ustawą o podatkach i opłatach lokalnych. Z racji tego, że o jego istnieniu oraz wysokości decydują organy ustawodawcze gmin, nie obowiązuje na terenie całego kraju, a na wybranych obszarach. Opłata ta jest pobierana w okresie rocznym.

Charakter opłaty od posiadania psów

Możliwość fakultatywnego poboru podatku od posiadania psów wprowadziła nowelizacja ustawy o podatkach i opłatach lokalnych z 2008 roku w art. 18a. Od tego czasu każda gmina ma autonomiczne prawo do decydowania o poborze tej opłaty oraz ustalania jej wysokości. Do dzisiaj wiele jednostek samorządu terytorialnego zrezygnowało z omawianego podatku. W niektórych (lecz wcale nie tak nielicznych) gminach podatek od psa w dalszym ciągu funkcjonuje. Mimo iż to gmina decyduje o wielkości opłaty, ustawodawca określił jej maksymalną wartość. W roku 2024 stawka maksymalna wynosi 173,57 zł. Obciążenie jest waloryzowane, więc należy się spodziewać, że z kolejnym rokiem wzrośnie.

Zgodnie z art. 18a ustawy rada gminy w drodze uchwały może wprowadzić na swoim terenie opłatę. Pobiera się ją wyłącznie od osób fizycznych posiadających czworonogi. Podatkiem nie można obciążyć osób prawnych (np. przedsiębiorstwa, które wykorzystuje psy do ochrony obiektu) czy jednostek organizacyjnych wykorzystujących psy w pracy, jak np. policja czy straż miejska.

Można pokusić się o stwierdzenie, że w praktyce podatek od psów jest nie tyle fakultatywny, co dobrowolny. Wynika to z faktu, że organy podatkowe nie prowadzą rejestrów psów na terenach gmin, nie licząc rejestrowania psów należących do ras niebezpiecznych. Organ podatkowy bazuje więc wyłącznie na oświadczeniu właściciela psa. Duży odsetek właścicieli czworonogów nie ma świadomości istnienia omawianego obowiązku podatkowego, natomiast inni mają, lecz go nie wypełniają. W związku z powyższym większość gmin stwierdza niewiarygodnie wręcz niską liczbę psów na swoich terenach.

Ile wynosi podatek od posiadania psa?

W sytuacji gdy rada gminy zdecyduje się na wprowadzenie na terenie gminy omawianego obciążenia, wówczas – w drodze uchwały – określa zasady ustalania i poboru oraz terminy płatności i wysokość stawek opłat. Jak zostało wskazane na wstępie, opłata od psów jest uiszczana w skali roku, a jej maksymalna wysokość nie może przekroczyć (na rok 2024) kwoty 173,57 zł. Górne granice stawek kwotowych corocznie obwieszcza Minister Finansów rozporządzeniem. Opłata jest rokrocznie waloryzowana, co oznacza, że jej wysokość każdego roku podlega wzrostowi.

Podatek od posiadania psa może być zróżnicowany w zależności od ich liczby. Rada gminy może ustalić jedną opłatę za wszystkie posiadane przez podatnika zwierzęta, może ustalić pojedyncze stawki od pojedynczego czworonoga lub określić główną stawkę za pierwszego psa i stawkę obniżoną za każdego kolejnego pupila (np. „opłata od posiadania psów wynosi 50 zł rocznie od pierwszego psa oraz 30 zł rocznie za każdego następnego psa”.)

Do kiedy należy zapłacić?

Należność z tytułu opłaty od psów należy wpłacić do organu podatkowego (w tym wypadku – urzędu gminy) do 30 kwietnia każdego roku. Jeżeli jednak podatnik staje się właścicielem psa w trakcie roku kalendarzowego, wówczas rozliczyć z gminą należy się w ciągu 2 miesięcy od dnia nabycia czworonoga.

Czy każdy posiadacz psa musi płacić podatek?

Nie dość, że obowiązek podatkowy zależny jest od decyzji gminy, to dodatkowo ustawa wprowadza obligatoryjne wyjątki. Zgodnie z ust. 2 art. 18a ustawy podatek od posiadania psa nie jest pobierany od:

1. członków personelu przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych;
2. osób o znacznym stopniu niepełnosprawności;
3. osób niepełnosprawnych posiadających psa asystującego;
4. osób powyżej 65. roku życia;
5. podatników podatku rolnego.

Członkowie personelu przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych

Orzecznictwo wskazuje, że opłaty od posiadania psa nie powinno pobierać się nie tylko od członków personelu przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych, ale również od innych osób zrównanych z nimi na podstawie ustaw, umów lub zwyczajów międzynarodowych, jeżeli nie są obywatelami polskimi i nie mają miejsca pobytu stałego na terytorium Polski. Wyłączenie dotyczy posiadania nieograniczonej liczby psów.

Osoby posiadające znaczny stopień niepełnosprawności

Opłaty od posiadania psów nie pobiera się od osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności w rozumieniu ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Zaliczenie do znacznego stopnia niepełnosprawności możliwe jest, gdy u osoby występują łącznie następujące przesłanki:

1. całkowita niezdolność do pracy;
2. całkowita zależność osoby od otoczenia oraz osób trzecich;
3. konieczność udzielania jej pomocy, w tym również w pełnieniu ról społecznych;
4. długotrwała opieka i pomoc nad taką osobą, tj. konieczność jej sprawowania przez okres powyżej 12 miesięcy.

Zwolnienie dotyczy jedynie posiadania jednego psa. Każdy następny czworonóg rodzi obowiązek podatkowy.

Osoby niepełnosprawne posiadające psa asystującego

Tak jak w akapicie powyżej, zwolnienie dotyczy osoby z niepełnosprawnością w rozumieniu przepisów ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Przy czym tutaj zwolnienie odnosi się do każdej osoby, wobec której orzeczono niepełnosprawność (nie tylko tę o wysokim stopniu). Dodatkowo brak opodatkowania wynika jedynie z tytułu posiadania psa asystującego (nie każdego psa).

Pies asystujący to odpowiednio przeszkolony pies, który ułatwia osobie niepełnosprawnej aktywne uczestnictwo w życiu społecznym. Takie zwierzę pozwala osobie niepełnosprawnej pokonywać bariery życia codziennego, tym samym dając poczucie dużej niezależności.

Osoby powyżej 65. roku życia

Opłaty od posiadania psów nie pobiera się również od osób w wieku powyżej 65. roku życia prowadzących samodzielnie gospodarstwo domowe. Przy czym zwolnienie dotyczy jedynie jednego psa. Oznacza to, że jeżeli osoba, która ukończyła 65. rok życia ma dwa lub więcej psów, opodatkowanie nie obowiązuje jedynie w odniesieniu do pierwszego psa; za kolejne zwierzęta posiadacz musi uiścić opłatę w pełnej wysokości.

Podatnicy podatku rolnego

Podatek od posiadania psa nie obowiązuje w przypadku podatników podatku rolnego od gospodarstw rolnych. Podatnikiem podatku rolnego jest osoba fizyczna będąca właścicielem gruntu sklasyfikowanego w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza.

W niniejszym wypadku zwolnienie dotyczy dwóch psów. Za każdego następnego zwierzaka podatnik jest zobowiązany uiścić stosowną opłatę.

Czy rada gminy może zwolnić także inne osoby?

Przepis art. 19 pkt 3) ustawy o podatkach i opłatach lokalnych pozwala radzie gminy, w drodze uchwały, wprowadzać wyjątki inne niż te wymienione w art. 18a ust. 2 ustawy. Ustawodawca przy tym wskazuje, że zwolnienie może dotyczyć jedynie przedmiotu opodatkowania, a nie podmiotu zobowiązanego do opłaty. W odniesieniu do opłaty od posiadania psów przedmiotem zwolnienia jest posiadanie psa. Oznacza to, że rada gminy nie może dokonać zwolnienia np. przez wskazanie w uchwale grupy seniorów, rencistów czy radnych gminy.

Podatek od posiadania psa – podsumowanie

Mimo że opłata od posiadania psów funkcjonuje w porządku prawnym już od 30 lat, to zdaje się, że dopiero od niedawna ludzie zaczęli zwracać uwagę na omawiany rodzaj podatku. Można rzec, że opłata ta stanowi „obowiązek dobrowolny”. Nawet jeżeli rada gminy wprowadzi nakaz uiszczania opłaty od psów, organy podatkowe nie są w posiadaniu rejestrów posiadaczy zwierząt, które pozwoliłyby im na efektywne ściąganie należnych danin.

Opłata jest obciążeniem rocznym, opłacanym zazwyczaj osobno od każdego psa – wysokość podatku zależna jest od liczby posiadanych zwierzaków. Maksymalna wysokość pojedynczej opłaty na rok 2024 wynosi 173,57 zł.