Polisa OC pojazdu – co warto o niej wiedzieć?

Polisa od odpowiedzialności cywilnej, potocznie zwana polisą OC właścicieli pojazdów mechanicznych, jest obowiązkiem, jaki ciąży na właścicielu pojazdu. Warto wiedzieć, że nie tylko w Polsce właściciele pojazdów obowiązani są ją posiadać, gdyż nakaz ten obowiązuje także w innych krajach Unii Europejskiej.

Posiadanie polisy OC – jednego z rodzajów ubezpieczeń – jest nie tylko obowiązkiem właściciela pojazdu, lecz także leży w jego interesie, chroni go bowiem od finansowych konsekwencji szkód powstałych w związku z ruchem danego pojazdu w wyniku kolizji, potrącenia czy wypadku drogowego. 

Skutki ww. zdarzeń obejmują najczęściej uszkodzenie ciała, utratę zdrowia, śmierć poszkodowanego, szkodę majątkową: uszkodzenie lub zniszczenie samochodu, jak również  zniszczenie innego mienia. 

Należy wiedzieć, że za szkodę powstałą w związku z ruchem pojazdu mechanicznego uznaje się szkody, które powstają w czasie wsiadania i wysiadania z auta oraz w trakcie zatrzymania i postoju pojazdu. 

Brak polisy OC skutkować będzie koniecznością poniesienia zwrotu kosztów naprawienia szkody wyrządzonej w związku z ruchem danego pojazdu z własnej kieszeni Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu, co w niektórych sytuacjach może okazać się dotkliwe, dlatego też nie warto ryzykować i nie ubezpieczać pojazdu.

Przykład 1.

Pan Jan nie posiadał polisy OC dla swojego pojazdu. 1 sierpnia 2020 roku spowodował wypadek śmiertelny. W związku z tym sąd zasądził na rzecz każdego z 4 najbliższych członków rodziny zmarłego w wypadku poszkodowanego kwoty po 100 000 zł tytułem zadośćuczynienia za śmierć osoby z najbliższej rodziny. Kwoty te poszkodowanym wypłacił Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Jednak w związku z tym pan Jan obowiązany będzie zwrócić UFG kwotę 400 000 zł w ramach regresu ubezpieczeniowego. Gdyby posiadał on polisę OC w dniu wypadku, nie musiałby zwracać kosztów naprawienia szkody do UFG. 

Wyłączenie odpowiedzialności ubezpieczyciela z tytułu polisy OC

Odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu wyrządzonej szkody na podstawie polisy OC jest wyłączona w następujących przypadkach:

• jazdy pod wpływem alkoholu, 
• jazdy pod wpływem środków odurzających, 
• jazdy pod wpływem środków psychotropowych,
• jazdy bez ważnych uprawnień do kierowania pojazdem,
• jazdy pojazdem zdobytym w sposób sprzeczny z prawem,
• ucieczki z miejsca wypadku,
• umyślnego działania. 

Kary za brak obowiązkowej polisy OC

W przypadku braku polisy OC właściciel pojazdu musi liczyć się z dotkliwymi karami finansowymi nakładanymi przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Podobnie minimalna przerwa w ciągłości ubezpieczenia skutkuje dotkliwymi karami finansowymi, które nakłada Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. 

Wysokość kar uzależniona jest od długości okresu, kiedy pojazd nie ma ubezpieczenia, i tak w przypadku samochodu osobowego wynoszą one:

• 1120 zł za brak ubezpieczenia przez okres do 3 dni,
• 2800 zł za brak ubezpieczenia przez okres od 4 do 14 dni,
• 5600 zł za brak ubezpieczenia przez okres powyżej 14 dni. 

W przypadku samochodów ciężarowych kary te są jeszcze wyższe i wynoszą:

• 1680 zł za brak ubezpieczenia przez okres do 3 dni,
• 4200 zł za brak ubezpieczenia przez okres od 4 do 14 dni,
• 8200 zł za brak ubezpieczenia przez okres powyżej 14 dni. 

W przypadku innych pojazdów, np. motoru, kary te wynoszą:

• 190 zł za brak ubezpieczenia przez okres do 3 dni,
• 470 zł za brak ubezpieczenia przez okres od 4 do 14 dni,
• 930 zł za brak ubezpieczenia przez okres powyżej 14 dni.

Przykład 2.

Pan Adam pojechał na 21-dniowe wakacje, a w tym czasie skończyła się ważność polisy na jego samochód osobowy. Dodatkowo wcześniej nie uregulował on kolejnej raty za polisę, zatem w takiej sytuacji polisa OC się nie odnowi. Po powrocie z wakacji pan Adam będzie musiał zapłacić karę w wysokości 5600 zł za brak ubezpieczenia pojazdu.

Przykład 3.

Pan Marian nie posiadał ubezpieczenia samochodu osobowego przez okres 5 dni oraz ubezpieczenia samochodu ciężarowego przez okres 14 dni, zatem kara, jaką wymierzy mu Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, to kwota 7000 zł.

Kary nakładane są wyłącznie za rok, w którym została wykryta luka w historii ubezpieczenia.

Przykład 4.

Pani Janina nie posiadała ubezpieczenia OC dla swojego samochodu osobowego w okresie od 12 grudnia 2020 roku do 2 stycznia 2021 roku. W takim wypadku zapłaci ona karę w wysokości 1120 zł, obejmującą okres od 1 do 2 stycznia 2021 roku.

Umowa ubezpieczenia i jej przedłużenie na kolejny okres

Z reguły, jeśli umowa ubezpieczenia OC została zawarta przez właściciela pojazdu, a nie zostanie wypowiedziana co najmniej na jeden dzień przed zakończeniem umowy ubezpieczenia, to ulegnie przedłużeniu na okres kolejnego roku.

Wyjątkiem, kiedy polisa OC nie przedłuży się automatycznie, są następujące sytuacje:

1. w przypadku zakupu pojazdu,
2. w przypadku otrzymania pojazdu w spadku albo darowiźnie,
3. w przypadku zakupu krótkoterminowej polisy OC,
4. w przypadku nieuregulowania całej składki OC. 

Kupując używany samochód, zawsze otrzymujemy do niego od poprzedniego właściciela polisę OC, z której można korzystać do zakończenia umowy. Dlatego w takim wypadku należy zadbać o zawarcie nowej umowy, ponieważ poprzednia polisa nie ulegnie przedłużeniu. 

Takie same zasady obowiązują co do samochodów otrzymanych w spadku lub darowiźnie. Otrzymując pojazd w spadku lub darowiźnie, możemy korzystać z dotychczasowej polisy OC, zaś po upływie jej ważności należy zadbać o kontynuację polisy poprzez zawarcie nowej umowy ubezpieczenia.

Krótkoterminowe polisy OC również nie ulegają automatycznemu przedłużeniu. Najczęściej polisa taka zapewnia ochronę przez 30 dni i automatycznie się nie przedłuży.

Najczęściej spotykaną w praktyce sytuacją, kiedy polisa OC nie przedłuży się z automatu, jest sytuacja, kiedy doszło do nieuregulowanie całej składki na OC w poprzednim okresie ubezpieczeniowym, co wynika z tego, że część właścicieli pojazdów decyduje się na rozłożenie płatności polisy na raty. Według danych przedstawionych przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny aż w 40 proc. przypadków stwierdzenia braku obowiązkowego ubezpieczenia wynika z nieopłacenia kolejnej raty za OC.

Wezwanie do zapłaty kary za brak polisy

W wypadku stwierdzenia przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny luki w  ubezpieczeniu lub braku ubezpieczenia właściciel pojazdu otrzymuje wezwanie do zapłaty kary uzależnionej od okresu braku ubezpieczenia i wówczas ma 30 dni na to, aby  zapłacić karę albo wykazać, że dla danego pojazdu zawarta została umowa ubezpieczenia OC zgodnie z obowiązującymi przepisami, ewentualnie udokumentować, że nie dotyczy go obowiązek posiadania ubezpieczenia OC.

Jeśli właściciel pojazdu w żaden sposób nie odniesie się do otrzymanego wezwania od Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego, musi liczyć się z tym, że sprawa zostanie skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego w administracji. W praktyce sprowadzać się to będzie do egzekwowania opłaty karnej przez urząd skarbowy miejsca pobytu osoby, która nie dopełniła obowiązku wykupu polisy OC.

Umorzenie kary nałożonej przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny

Istnieje też możliwość, że ze względu na wyjątkowo trudną sytuacją materialną i majątkową zobowiązanego może on wnosić o umorzenie opłaty w całości lub części bądź też udzielenie ulgi w jej spłacie, np. poprzez rozłożenie na raty albo odroczenie terminu płatności.

Aby ubiegać się o umorzenie opłaty lub ulgę w jej spłacie, konieczne jest jednak złożenie odpowiedniego wniosku wraz z uzasadnieniem swojej trudnej sytuacji materialnej oraz rzetelnym jej udokumentowaniem.

Obowiązek posiadania dokumentu zawarcia umowy ubezpieczenia a jego weryfikacja

Należy wyjaśnić, że w związku ze zmianami przepisów nadal każdy pojazd musi posiadać obowiązkowe ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej, nie jest jednak wymagane posiadanie dokumentu stwierdzającego dopełnienie tego obowiązku przy sobie w trakcie kontroli drogowej czy kolizji, choć na pewno ułatwi to sprawę w sytuacji kolizji.

Wówczas weryfikacja posiadania ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu może odbyć w następujący sposób: pierwszy z nich polega na sprawdzeniu faktu posiadania polisy na stronie Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego pod adresem www.ufg.pl. Drugi sposób na weryfikację faktu posiadania polisy OC polega na jej sprawdzeniu poprzez stworzoną do tego celu darmową aplikację na telefon, w której od razu można sprawdzić posiadanie ubezpieczenia.

Jeśli chodzi o kontrolę drogową, to weryfikacja posiadania polisy OC dla danego pojazdu będzie weryfikowana przez Policjantów w bazie Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców.

Jak ustalana jest wysokość składki  za polisę  OC i na co zwrócić uwagę? 

Wspomnieć należy, że na wysokość składki za polisę OC składa się: 

• historia ubezpieczeniowa posiadacza pojazdu – czyli tzw. zniżki i zwyżki za bezszkodową jazdę;
• marka pojazdu;
• wiek pojazdu – im starszy pojazd, tym wyższa składka;
• wiek posiadacza pojazdu i osób, które będą z niego korzystać;
• staż kierowcy;
• miejsce rejestracji pojazdu;
• pojemność silnika pojazdu; 
• sposób użytkowania pojazdu;
• sposób płatności za polisę – jednorazowo czy w ratach;
• ubezpieczenia wykupione dodatkowo, np. NNW.

Przy czym należy wiedzieć, że sposób wyliczenia składki ustalany jest dowolnie przez każde z Towarzystw Ubezpieczeniowych.

Realizując obowiązek zawarcia umowy OC dla danego pojazdu, warto zwrócić uwagę na: 

• cenę,
• wysokość sumy ubezpieczenia w NNW (polisa NNW będzie dołączona do OC),
• renomę ubezpieczyciela,
• dodatkowe ubezpieczenia lub profity, np. ochronę zniżek przy mniejszych szkodach.