Jazda bez dokumentów - co zrobić w razie kolizji?

Kierowcy nie muszą wozić ze sobą dowodu rejestracyjnego i polisy OC. Jazda bez dokumentów jest możliwa w Polsce, autem zarejestrowanym w naszym kraju. Nadal jednak trzeba mieć przy sobie prawo jazdy. Jak w razie kolizji ustalić numer polisy OC sprawcy, skoro nie musi on mieć przy sobie potwierdzenia OC?

Jazda bez dowodu rejestracyjnego i OC

Od 1 października 2018 r. kierowcy nie muszą już wozić ze sobą dowodu rejestracyjnego ani potwierdzenia zawarcia polisy OC. Nie grozi za to mandat, a w razie kontroli policja nie żąda okazania tych dokumentów. To efekt zmian w Prawie o ruchu drogowym, dzięki którym możliwa jest jazda bez dokumentów.

Obecnie w przypadku kontroli, służby mogą sprawdzić dane pojazdu i informacje o OC w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców (CEPIK). 

Jazda bez dokumentów a badania techniczne

Potwierdzenie obowiązkowego badania technicznego jest wpisywane do dowodu rejestracyjnego. Brak obowiązku wożenia ze sobą dowodu rejestracyjnego i jazda bez dokumentów nie oznacza, że służby nie kontrolują już, czy pojazd ma aktualne badania. Informacja o badaniu technicznym jest przez stacje diagnostyczne przekazywana do bazy CEPIK. Powinno się to odbywać w czasie rzeczywistym. Sprawdzając auto w tej bazie, organ kontroli ruchu (np. policja, Inspekcja Transportu Drogowego) dowiedzą się, czy auto przeszło badania.
Jadąc na badania techniczne pojazdu, trzeba pamiętać o zabraniu dowodu rejestracyjnego.

Samochody zarejestrowane poza Polską

Zwolnienie z obowiązku wożenia ze sobą dowodu rejestracyjnego i polisy OC dotyczy tylko aut zarejestrowanych w Polsce. Jeżdżąc po Polsce autem zarejestrowanym za granicą, trzeba mieć przy sobie te dokumenty. Jazda bez dokumentów skończy się mandatem. Wynika to z tego, że baza CEPIK zawiera tylko dane o autach zarejestrowanych w naszym kraju. W razie kontroli nie ma możliwości sprawdzenia w bazie danych informacji o autach zarejestrowanych za granicą - pozostają więc papierowe dokumenty, które trzeba mieć przy sobie.

Kiedy mieć przy sobie dowód rejestracyjny?

To, że możliwa jest jazda bez dokumentów i nie trzeba jeździć autem z dowodem rejestracyjnym nie oznacza, że ten dokument przestał być całkowicie potrzebny. Należy go zabrać ze sobą na badania techniczne pojazdu - zostanie w nim wpisana informacja o przeglądzie. Potrzebny jest też np. w razie sprzedaży pojazdu. Dowód rejestracyjny i polisę OC należy też zabrać ze sobą w razie wyjazdu za granicę.

Jak policja zatrzyma dowód rejestracyjny?

Dowód rejestracyjny może zostać zatrzymany, jeśli pojazd:

• nie spełnia wymagań ochrony środowiska,

• zagraża bezpieczeństwu lub porządkowi ruchu drogowego.

Skoro kierowcy nie muszą już wozić ze sobą dowodów rejestracyjnych, trzeba było zmienić przepisy o zatrzymywaniu tych dokumentów. Obecnie zatrzymanie dokumentu nie polega już na jego fizycznym odebraniu. Zamiast tego uprawniony organ wpisuje zatrzymanie dowodu rejestracyjnego w systemie informatycznym, a informacja o tym jest wysyłana do CEPIK. Kierowca otrzymuje pokwitowania zatrzymania dowodu. W razie kontroli łatwo więc będzie np. policji ustalić, że dowód rejestracyjny został odebrany - wyświetli się to w informacji z CEPIK.

Kolizja a brak potwierdzenia OC

Jazda bez dokumentów, w tym bez potwierdzenia zawarcia polisy OC może spowodować problemy w sytuacji, gdy dojdzie do kolizji. W większości przypadków kierowcy na miejscu “dogadują się” między sobą, sprawca przyznaje się, podpisuje stosowne oświadczenie i przekazuje poszkodowanemu dane swojej polisy OC.

Jak się zachować obecnie, gdy sprawca kolizji nie będzie miał przy sobie potwierdzenia zawarcia polisy OC? Jak sprawdzić, czy ma on wykupioną polisę?

Jeśli mamy przy sobie telefon i możliwość połączenia z Internetem, można szybko ustalić, czy pojazd ma polisę OC. Na stronie Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego znajduje się wyszukiwarka umożliwiająca sprawdzenie, czy konkretne auto ma ważną polisę OC. 
W celu sprawdzenia pojazdu, wystarczy wpisać w wyszukiwarce jego jeden z numerów:

• numer rejestracyjny; lub

• numer VIN

Należy też podać, na jaki dzień ma zostać udzielona informacja - trzeba tu wpisać dzień zdarzenia (kolizji, wypadku). Po zatwierdzeniu, pojawi się informacja czy auto ma polisę, numer polisy, dane zakładu ubezpieczeń.
Co jeśli nie mamy na miejscu połączenia z Internetem? Można oczywiście wezwać Policję, która ustali dane sprawcy i numer polisy OC. Można też zadzwonić do kogoś, kto może się połączyć z Internetem, podać mu numer rejestracyjny samochodu sprawcy i poprosić o sprawdzenie polisy.

Jazda bez prawa jazdy

Mozliwa jest jazda bez dokumentów -  dowodu rejestracyjnego i potwierdzenia zawarcia polisy OC. Nie można natomiast jeździć bez dokumentu prawa jazdy.

Co grozi za jazdę bez prawa jazdy?

• 50 zł mandatu - jeśli kierowca jedynie zapomniał dokumentów, ale ma uprawnienia do kierowania pojazdem;

• 500 zł mandatu - jeśli kierowca w ogóle nie ma prawa jazdy (nie ma uprawnień do kierowania pojazdami); sąd może też orzec zakaz prowadzenia pojazdów;

• 300 zł mandatu - jeśli kierowca nie ma uprawnień na daną kategorie pojazdów (np. nie ma uprawnień na kat. B, a jedzie samochodem osobowym), ale ma uprawnienia na inną kategorię pojazdów (np. A - na motocykl);

• do 2 lat więzienia, ograniczenie wolności lub grzywna - za jazdę pomimo decyzji właściwego organu o cofnięciu uprawnienia do kierowania pojazdami;

• do 5 lat więzienia - za jazdę mimo orzeczonego przez sąd zakazu prowadzenia pojazdów

Zwrot odszkodowania zakładowi ubezpieczeń

Dodatkową, dotkliwą karą w przypadku jazdy bez uprawnień (bez prawa jazdy) i spowodowania kolizji lub wypadku będzie też konieczność pokrycia szkód z własnej kieszeni, mimo posiadanej polisy OC.  Zakład ubezpieczeń wypłaci wprawdzie poszkodowanemu odszkodowanie, ale będzie miał następnie prawo żądać zwrotu wypłaconych kwot od sprawcy, który nie miał uprawnień do kierowania pojazdem (tzw. regres).
Jazda bez dokumentów to nie to samo, co jazda bez uprawnień. Jeśli sprawca ma uprawnienia do kierowania pojazdem, a jedynie zapomniał zabrać ze sobą dokument prawa jazdy, może być spokojny. Zakład ubezpieczeń nie będzie mógł żądać od niego zapłaty kwoty równej wypłaconemu odszkodowaniu.