Porzucenie pracy przez pracownika - konsekwencje

Pracownik, który nie ma zamiaru więcej stawić się w pracy i nie poinformuje o tym pracodawcy, musi liczyć się z konsekwencjami, które mogą być dla niego dotkliwe i w ostateczności prowadzić do rozwiązania umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia, a przyczyną tego będzie porzucenie pracy przez pracownika. Czasami argumentem skłaniającym do porzucenia pracy jest konieczność bezzwłocznego jej podjęcia w nowej firmie. Pracownik ma prawo rozwiązać umowę o pracę z natychmiastowym skutkiem w dwóch przypadkach, tj. ciężkiego naruszenia przez pracodawcę podstawowych obowiązków wobec pracownika oraz z uwagi na stwierdzony orzeczeniem lekarskim szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika i nieprzeniesienie pracownika we wskazanym w tymże orzeczeniu terminie do innej – odpowiedniej ze względu na stan zdrowia i kwalifikacje – pracy. W innym wypadku obowiązują pracownika odpowiednie okresy wypowiedzenia.

Tryb porzucenia pracy

W poprzednim stanie prawnym tryb porzucenia pracy funkcjonował jako prawnie przewidziany tryb ustania zatrudnienia i skutkował wygaśnięciem umowy o pracę. Wygaśnięcie umowy z powodu porzucenia pracy było z kolei traktowane jako równoznaczne z dyscyplinarnym rozwiązaniem umowy przez pracodawcę. W obecnym znaczeniu porzucenie pracy oznacza nagłe, nieprzewidziane i stałe zaprzestanie przez pracownika pracy, bez usprawiedliwienia. Obecnie w przypadku porzucenia pracy stosunek pracy trwa nadal, w związku z czym pracodawca musi podjąć czynności w celu formalnego rozwiązania umowy o pracę.

Porzucenie pracy przez pracownika - skutki

Nieusprawiedliwiona absencja stanowi ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, co powoduje, że pracodawca ma możliwość rozwiązania łączącej go umowy z pracownikiem bez zachowania okresu wypowiedzenia. Aby jednak pracodawca mógł skorzystać z takiego rozwiązania, musi upewnić się, że nieobecność pracownika nie jest spowodowana okolicznościami od niego niezależnymi.

Pracodawca, który chce zastosować tryb dyscyplinarny, musi pamiętać o spełnieniu wymogów formalnych dotyczących zastosowania rozwiązania umowy o pracę w trybie dyscyplinarnym. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej jej rozwiązanie. W przypadku gdy w zakładzie występuje organizacja związkowa, która chroni interesy pracownika, pracodawca rozwiązanie umowy musi poprzedzać zasięgnięciem jej opinii. W tym celu pracodawca zawiadamia tę organizację o przyczynie uzasadniającej rozwiązanie umowy.

Rozwiązanie umowy o pracę (na okres próbny, na czas określony/nieokreślony itd.) bez zachowania okresu wypowiedzenia (dyscyplinarnie) musi:

• nastąpić na piśmie,
• określać przyczynę uzasadniającą to rozwiązanie,
• zawierać pouczenie o możliwości odwołania się pracownika w terminie 14 dni, do właściwego sądu pracy.

Zwolnienie dyscyplinarne nie jest jedynym dotkliwym skutkiem w razie porzucenia pracy przez pracownika. W niektórych przypadkach pracodawcy decydują się na skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego w celu uzyskania odszkodowania. Jeżeli pracodawca w związku z porzuceniem pracy przez pracownika odniósł szkodę, może wystąpić wobec niego z roszczeniem o odszkodowanie na podstawie przepisów o odpowiedzialności materialnej pracowników za powierzone mienie.

Pracodawca ma również możliwość zastosowania środka dyscyplinarnego w postaci kary pieniężnej, jednak przed nałożeniem kary powinien wysłuchać pracownika, co w przypadku jego nieobecności w pracy będzie niemożliwe. Tym samym automatycznie wyklucza się zastosowanie takiego środka dyscyplinującego.

Porzucenie pracy a wynagrodzenie

Pracownik, który nie stawia się do pracy z przyczyn nieusprawiedliwionych, nie ma prawa do wynagrodzenia za nieprzepracowane dni.

Pracodawca powinien również rozliczyć się z pracownikiem, wypłacając mu wypracowaną część wynagrodzenia, ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy oraz inne należności wynikające ze stosunku pracy.

Porzucenie pracy w świadectwie pracy

Powinien również niezwłocznie wydać pracownikowi świadectwo pracy, wskazując jedynie tryb i podstawę prawną rozwiązania umowy, ale nie podając przyczyny wypowiedzenia, którą jest niestawienie się w pracy pracownika. Wydanie dokumentu świadectwa pracy nie może być uzależnione od uprzedniego rozliczenia się pracownika z pracodawcą. Często pracownicy, którzy porzucają pracę, nie rozliczają się w pracodawcą z powierzonych zadań bądź rzeczy, to jednak nie uchyla omawianego obowiązku pracodawcy wydania świadectwa pracy.

Porzucenie pracy - czy zawsze musi być zastosowany tryb dyscyplinarny?

Pracodawca, który chce rozwiązać z pracownikiem umowę o pracę z powodu porzucenia przez niego pracy, nie jest zobligowany do zastosowania trybu dyscyplinarnego. W takiej sytuacji pracodawca może również wypowiedzieć umowę o pracę, jak i porozumieć się z pracownikiem w kwestii rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron.

Perspektywa podjęcia nowego zatrudnienia przez pracownika na korzystniejszych niż dotychczasowych warunkach skłania niekiedy do natychmiastowego rozstania z aktualnym pracodawcą. Jednak pracownik nie zawsze musi porzucać pracę, ponieważ nie chce czekać do zakończenia okresu wypowiedzenia. Dlatego warto przed podjęciem ostatecznych kroków spróbować porozumieć się z pracodawcą i rozwiązać stosunek pracy w trybie porozumienia stron. Pracodawcy również zależy na ciągłości zatrudnienia i prawidłowej organizacji czasu pracy w firmie.