Zatrzymanie prawa jazdy a odwołanie - jak je napisać?

Zatrzymanie prawa jazdy może zdarzyć się z różnych powodów, choć najczęstszym będzie jazda pod wpływem alkoholu lub środka odurzającego. Uprawnienie do kierowania pojazdami stracimy także w przypadku znacznego przekroczenia prędkości. Czasami policjanci dokonują zatrzymania prawa jazdy w nieuprawniony sposób – w tej sytuacji kierowca może oczywiście wnieść stosowne odwołanie.

Zatrzymanie prawa jazdy

Zgodnie z treścią art. 135 Ustawy z dnia 20 czerwca 1997 roku – Prawo o ruchu drogowym policjant zatrzymuje wydane w kraju prawo jazdy za pokwitowaniem w przypadku:

• uzasadnionego podejrzenia, że kierujący pojazdem znajduje się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu; 
• gdy upłynął termin ważności prawa jazdy;
• przekroczenia przez kierującego pojazdem liczby 24 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego w okresie 5 lat od wydania skierowania na kurs reedukacyjny;

• przekroczenia przez kierującego pojazdem w okresie 1 roku od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy liczby 20 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego lub stwierdzenia, na podstawie prawomocnych rozstrzygnięć, że w okresie 2 lat od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy popełnił on przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji lub trzy wykroczenia określone w art. 86 § 1 lub 2, art. 87 § 1, art. 92a w przypadku przekroczenia dopuszczalnej prędkości o ponad 30 km/h lub art. 98 Ustawy z dnia 20 maja 1971 roku – Kodeks wykroczeń;
• stwierdzenia braku dokumentu, o którym mowa w art. 38 ust. 1 pkt 3a lub 4a (zaświadczenie o przeprowadzonym badaniu technicznym z wynikiem pozytywnym w zakresie wyposażenia pojazdu w blokadę alkoholową albo dokument potwierdzający kalibrację blokady alkoholowej) lub prowadzenia pojazdu niewyposażonego w blokadę alkoholową w przypadku, gdy na kierowcę został nałożony obowiązek posiadania takiej blokady;
• popełnienia w okresie próbnym trzech wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji lub jednego przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji;
• kierowania pojazdem z prędkością przekraczającą dopuszczalną o więcej niż 50 km/h na obszarze zabudowanym;
• przewożenia osób w liczbie przekraczającej liczbę miejsc określoną w dowodzie rejestracyjnym (pozwoleniu czasowym) lub wynikającą z konstrukcyjnego przeznaczenia pojazdu niepodlegającego rejestracji.

Niezależnie od powyższego policjant może zatrzymać wydane w kraju prawo jazdy za pokwitowaniem w przypadku uzasadnionego podejrzenia, że kierowca popełnił przestępstwo lub wykroczenie, za które może być orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów.

Zatrzymanie prawa jazdy skutkuje tym, że dana osoba nie może kierować żadnymi pojazdami mechanicznymi – w razie naruszenia tego zakazu naraża się na dodatkową odpowiedzialność karną oraz to, że dokument zostanie przetrzymany znacznie dłużej niż pierwotnie zakładano.

Odwołanie od zatrzymanego prawa jazdy

Na szczęście dla wszystkich kierowców ustawodawca przewidział możliwość wniesienia odwołania od zatrzymanego prawa jazdy. Takie rozwiązanie jest podyktowane tym, że w niektórych przypadkach dochodzi do nieuzasadnionego zatrzymania omawianego dokumentu – policja może bowiem źle osądzić całą sytuację i podjąć błędną decyzję.

Prawo jazdy zatrzymane przez policję jest przekazywane do właściwego starosty, który wydał dokument. Jeżeli jednak kierowca uważa, że zostało one zabrane bezpodstawnie, tj. nie ziściły się przesłanki do tego uprawniające, które zostały wymienione wcześniej, ma pełne prawo zakwestionować czynności policji i starosty. W praktyce oznacza to, że może wnioskować o wydanie dokumentu uprawniającego do kierowania pojazdami. Kierowca ma 14 dni na wniesienie odwołania, licząc od dnia odbioru decyzji w sprawie zatrzymania prawa jazdy – takie pismo przychodzi na adres danej osoby zawsze listem poleconym.

Odwołanie powinno być złożone w formie pisemnej do właściwego Samorządowego Kolegium Odwoławczego, choć za pośrednictwem starosty, który wydał skarżoną decyzję. Co do zasady nie musi ono zawierać żadnego uzasadnienia, jednak w praktyce warto zadbać o tę część – jeśli kierowca nie udowodni swoich racji, odwołanie nie zostanie uwzględnione przez SKO, a to oznacza już tylko możliwość skierowania sprawy na drogę postępowania sądowego.

Treść odwołania od zatrzymanego prawa jazdy

Odwołanie od decyzji w sprawie zatrzymania prawa jazdy jest oficjalnym pismem administracyjnym, stąd musi spełniać podstawowe wymogi prawne. W jego treści obowiązkowo muszą znaleźć się następujące informacje:

• oznaczenie odwołującego się – będzie to oczywiście kierowca, któremu zatrzymano prawo jazdy;
• oznaczenie organu, do którego kierowane jest odwołanie – będzie to właściwe terytorialnie Samorządowe Kolegium Odwoławcze (informacja o tym, gdzie dokładnie skierować pismo, znajdzie się w przesłanej przez starostę decyzji administracyjnej w sprawie zatrzymania dokumentu uprawniającego do kierowania pojazdami). Pamiętajmy, że choć pismo trafi do SKO i tak należy je zaadresować, odwołanie musi być wniesione do starosty, który wydał daną decyzję. Poprawne zaadresowanie powinno więc brzmieć: „Samorządowe Kolegium Odwoławcze w ………………… za pośrednictwem starosty powiatowego w …………………..”;
• określenie decyzji administracyjnej, od której jest wnoszone odwołanie – należy podać numer decyzji, dzień jej wydania, organ wydający, a także dokładną datę odebrania decyzji przez kierowcę;
• uzasadnienie – nie jest ono obowiązkowe, jednak jeśli kierowca zdecyduje się na jego sporządzenie, musi udowodnić fakt bezprawnego zabrania prawa jazdy, bardzo dobrze jest także powołać się w tej części na dowody potwierdzające słowa kierującego – np. zeznania świadków, którzy jechali z nim danego dnia samochodem;
• podpis wnoszącego odwołanie;
• wymienienie załączników na końcu pisma – pod warunkiem, że odwołujący się składa dodatkowe dokumenty w sprawie mające potwierdzić jego wersję wydarzeń.

Warto w tym miejscu wspomnieć, że powoływanie się na fakt, iż w danej sytuacji nie doszło do przekroczenia prędkości skutkującego zatrzymaniem prawa jazdy, będzie po prostu nieskuteczne, jeśli kierowca nie udowodni swoich racji. Policja, która zatrzymuje w takich okolicznościach prawa jazdy, dysponuje zapisami urządzeń rejestrujących prędkość pojazdów na drodze – trudno jest podważyć wiarygodność takich zapisów, szczególnie gdy przekroczenie prędkości było znaczące. Bez stosownych dowodów odwołanie nie będzie po prostu uwzględnione.

Procedura odwołania od zatrzymanego prawa jazdy

Odwołanie od decyzji administracyjnej zatrzymującej prawo jazdy nie podlega żadnej opłacie skarbowej. Postępowanie w tej sprawie jest więc darmowe, o ile oczywiście kierowca nie zdecyduje się na wynajęcie prawnika, który poprowadzi jego sprawę. Tak naprawdę żaden przepis nie nakłada wymogu posiadania pełnomocnika w tego rodzaju postępowaniach, więc kierowca może samodzielnie poprowadzić swoją sprawę.

Po wniesieniu odwołania do SKO (koniecznie osobiście lub przy pomocy listu poleconego) starosta ma 7 dni na przekazanie pisma do Kolegium. SKO ma 30 dni na rozpatrzenie odwołania, może przy tym uwzględnić je w całości, w części lub uznać, że jest niezasadne. W przypadku, gdy Kolegium uwzględni żądania odwołującego się, wydana zostanie nowa decyzja administracyjna – jeśli pozwoli ona na zwrot zabranego prawa jazdy, kierowca otrzyma swój dokument bez zbędnej zwłoki. Jeżeli jednak SKO podtrzyma decyzję starosty, odwołujący się może skierować sprawę do właściwego sądu administracyjnego w terminie 30 dni od dnia odebrania odmowy uwzględnienia wniesionego odwołania. Postępowanie sądowe wymaga posiadania stosownej wiedzy i doświadczenia prawnego – należy w nim bowiem wykazać, że przepis, na podstawie którego wydano decyzję, jest niezgodny z innymi przepisami (sama niewinność kierowcy nie będzie tutaj wystarczająca). Skarga do sądu administracyjnego nie podlega w tym przypadku żadnym opłatom. Sąd, podobnie jak SKO, może uwzględnić żądania skarżącego, ale może je także odrzucić.

Podsumowanie - zatrzymanie prawa jazdy

Każdy kierowca, któremu zabrano prawo jazdy, może wnieść odwołanie od decyzji administracyjnej w tej sprawie. Robi się to w formie pisemnej w terminie 14 dni od chwili odebrania decyzji o zatrzymaniu dokumentu uprawniającego do kierowania pojazdami. Odwołanie musi być wniesione do właściwego Samorządowego Kolegium Odwoławczego za pośrednictwem starosty, który zatrzymał prawo jazdy. SKO może uwzględnić stanowisko kierowcy i zwrócić mu prawo jazdy, może jednak utrzymać w mocy decyzję starosty – w tym drugim przypadku kierowca może złożyć skargę do właściwego sądu administracyjnego w terminie 30 dni od chwili odebrania odmowy z SKO.