Wypadek bez OC - co zrobić, gdy sprawca nie ma ubezpieczenia?

Gdy wydarzy się kolizja lub wypadek, istotne jest ustalenie, czy sprawca ma ważną polisę OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Niestety zdarzają się sytuacje, gdy sprawca nie ma ważnego OC. Bywa też tak, że sprawcy nie udaje się ustalić, bo np. uciekł z miejsca wypadku. Wypadek bez OC - co wtedy zrobić? Czy można liczyć na odszkodowanie? Od kogo?

Wypadek bez OC - gdy sprawca jest znany

Na miejscu kolizji lub wypadku może się okazać, że pojazd sprawcy nie jest objęty polisą OC. Chodzi tu o sytuację, gdy łącznie są spełnione dwa warunki:

• pojazd sprawcy udało się zidentyfikować;
• okazało się, że posiadacz pojazdu nie miał OC.

Wypadek bez OC sprawcy oznacza, że poszkodowany nie może żądać odszkodowania od zakładu ubezpieczeń. Teoretycznie można żądać odszkodowania bezpośrednio od sprawcy. W praktyce jednak sprawca może być np. niewypłacalny, faktyczne wyegzekwowanie odszkodowania może być niemożliwe. Na szczęście obowiązuje u nas zasada, że odszkodowanie za szkody wyrządzone przez kierowców bez OC wypłaca Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Po wypłacie odszkodowania, UFG żąda zwrotu pieniędzy od sprawcy, który spowodował wypadek bez OC i od posiadacza pojazdu, który nie wykupił OC.

Dotyczy to szkód:

• na osobie (np. gdy kierowca potrącił pieszego);
• w mieniu (np. gdy kierowca bez OC na parkingu wjechał w inny samochód wgniatając mu karoserię);
• w mieniu i na osobie (np. gdy w wyniku wypadku spowodowanego przez kierowcę bez OC, został  został ranny kierowca innego samochodu i równocześnie został uszkodzony jego samochód).

Przykład 1.

Jan Z. nie zachował ostrożności przy zmianie pasów ruchu i wjechał w prawidłowo jadący na drugim pasie samochód, uszkadzając go. Okazało się, że Jan Z. nie wykupił polisy OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Poszkodowany może uzyskać odszkodowanie z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.

Odszkodowanie z UFG, gdy sprawca nieznany

Zdarza się, że szkoda została wyrządzona przez kierującego pojazdem, ale nie ustalono tożsamości kierowcy ani posiadacza pojazdu. Nie wiadomo więc, kto odpowiada za szkodę, nie wiadomo, czy pojazd był objęty polisą OC. Co wtedy? Za część takich szkód odpowiada UFG. Ale nie za wszystkie. Kiedy poszkodowany może iść po pieniądze do UFG, a kiedy nie?

Jeśli nie udało się ustalić tożsamości kierowcy ani posiadacza pojazdu, to UFG wypłaci odszkodowanie tylko w dwóch przypadkach:

• za szkodę na osobie (np. nieustalony kierowca wjechał w pieszego, w wyniku wypadku doszło do złamania nogi);
• za szkodę w mieniu, ale pod warunkiem, że równocześnie u któregokolwiek uczestnika zdarzenia nastąpiła śmierć, naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, trwający dłużej niż 14 dni. Naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia powinny zostać stwierdzone orzeczeniem lekarza - specjalisty w danej dziedzinie medycyny. W przypadku szkody w pojeździe mechanicznym, odszkodowanie z UFG podlega zmniejszeniu o równowartość  300 euro.

Przykład 2.

Jan K. prowadził samochód. Nieustalony kierowca wymusił na skrzyżowaniu pierwszeństwo. W rezultacie Jan K. w celu uniknięcia zderzenia wjechał do rowu i poważnie uszkodził samochód. Jan K. nie odniósł w wypadku poważnych obrażeń, nie stwierdzono u niego naruszenia czynności narządu ciała ani rozstrój zdrowia, trwającego dłużej niż 14 dni. Przebywał w szpitalu na obserwacji trzy dni. W rezultacie Jan K. nie może domagać się odszkodowania za szkodę w samochodzie z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Może jedynie żądać odszkodowania za poniesioną szkodę na osobie. Inaczej wyglądałaby sytuacja, gdyby u Jana K. stwierdzono naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia, trwający dłużej niż 14 dni. Wtedy Jan K. mógłby żądać odszkodowania za zniszczony samochód z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.

Gdy poszkodowany ma autocasco

Co, jeśli miał miejsce wypadek bez OC sprawcy albo nie udało się ustalić sprawcy, ale poszkodowany ma polisę autocasco? Czy poszkodowany zamiast skorzystać ze swojej polisy autocasco, może zażądać odszkodowania z UFG?

Zgłaszając się po odszkodowanie z UFG należy złożyć oświadczenie, że szkoda nie może zostać naprawiona w całości lub części z ubezpieczenia dobrowolnego (czyli np. z ubezpieczenia autocasco). Jeśli poszkodowany ma autocasco, to nie ma co liczyć na odszkodowanie z UFG. Powinien wykorzystać swoją polisę autocasco. Natomiast z UFG dostanie ewentualnie wyrównanie szkody w takim zakresie, w jakim nie została ona naprawiona z polisy autocasco. Dostanie też z UFG rekompensatę za utracone zniżki w polisie autocasco. Wynika to z art. 106 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych.

Przykład 3.

Samochód Anny N. został na parkingu uszkodzony przez parkującego obok swoim autem Zygmunta W. Konieczna była wymiana zderzaka. Okazało się, że Zygmunt W nie wykupił polisy OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Szkoda została wyceniona na 6.000 zł. Anna N. skorzystała z polisy autocasco na swój samochód. Otrzymała odszkodowanie w wysokości 5.000 zł, bo jej polisa autocasco przewidywała tzw. udział własny w szkodzie w wysokości 1.000 zł. Dodatkowo Anna N. utraciła zniżki na autocasco, przez co odnowienie polisy autocasco kosztowało ją 500 zł więcej. Anna N. może żądać z UFG zapłaty “brakującego” 1.000 zł oraz 500 zł z tytułu utraconych zniżek.

Pieniądze z UFG tylko za wypadki w Polsce

UFG wypłaca odszkodowanie tylko za wypadki w Polsce. Co jeśli sprawca kolizji lub wypadku w Polsce jest cudzoziemcem  i w momencie zdarzenia nie posiada ważnej polisy OC? UFG wypłaci odszkodowanie za wypadek bez OC, ale tylko obywatelom polskim.

Jak się zgłosić po odszkodowanie z UFG?

Jak się zgłosić po odszkodowanie z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego za wypadek bez OC sprawcy? Chodzi tu oczywiście o odszkodowanie za szkody spowodowane przez ustalonego sprawcę bez polisy OC lub niezidentyfikowany pojazd mechaniczny. Obowiązują następujące zasady:

• zgłoszenia szkody należy dokonać za pośrednictwem dowolnego zakładu ubezpieczeń, który ma w ofercie polisy OC posiadaczy pojazdów mechanicznych;
• zakład ubezpieczeń nie może odmówić przyjęcia zgłoszenia szkody;
• zakład ubezpieczeń przeprowadza likwidację szkody (postępowanie w zakresie ustalenia zasadności i wysokości dochodzonych roszczeń), a więc np. oględziny samochodu, wycenę szkód;
• zakład ubezpieczeń niezwłocznie przesyła zebraną dokumentację do UFG, powiadamiając o tym osobę zgłaszającą roszczenie.
• UFG ma 30 dni na zapłatę odszkodowania - termin liczy się od dnia otrzymania akt szkody z zakładu ubezpieczeń;
• jeśli wyjaśnienie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności UFG albo wysokości odszkodowania w terminie 30 dni było niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w terminie 14 dni od dnia wyjaśnienia tych okoliczności, z tym że bezsporna część świadczenia powinna być spełniona przez Fundusz w terminie 30 dni od otrzymania akt szkody.

Kiedy UFG zażąda zwrotu od sprawcy szkody i posiadacza pojazdu?

Wypłata odszkodowania przez UFG nie kończy problemów kierowcy, który spowodował wypadek bez OC i posiadacza pojazdu, który nie wykupił OC. UFG zażąda bowiem od nich zwrotu wypłaconych kwot oraz poniesionych kosztów. Wynika to z art. 110 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych.

Roszczenia Funduszu ulegają przedawnieniu na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym. Obowiązuje tu co do zasady trzyletni termin przedawnienia. Przedawnienie nie może nastąpić wcześniej niż z upływem 3 lat od dnia spełnienia przez Fundusz świadczenia.

Tylko w uzasadnionych przypadkach, Fundusz może odstąpić od dochodzenia zwrotu części lub całości świadczenia albo udzielić ulgi w jego spłacie. Uzasadnieniem będzie przede wszystkim wyjątkowo trudna sytuacja materialna i majątkowa zobowiązanego, jak również jego sytuacją życiowa.

Jedziesz użyczony samochodem? Sprawdź OC!

Wiemy już, że jeśli na samochód nie wykupiono OC i dojdzie do kolizji lub wypadku, to odszkodowanie wypłaci UFG. następnie UFG zażąda zwrotu pieniędzy od posiadacza pojazdu, który nie wykupił polisy oraz od sprawcy szkody.

Sprawcą szkody zazwyczaj jest kierujący pojazdem. Jeśli samochód został np. pożyczony od znajomych czy rodziny i okaże się, że nie miał ważnej polisy OC w dniu wypadku lub kolizji, to problem będzie mieć nie tylko posiadacz (właściciel) pojazdu. Duży problem będzie mieć też kierowca, który spowodował wypadek bez OC. Nie ma znaczenia to, że mógł on nawet nie wiedzieć o tym, że auto nie ma polisy OC. Jeśli spowodował szkodę (doprowadził do kolizji, wypadku), to UFG będzie żądać również od niego zwrotu wypłaconego odszkodowania za wypadek bez OC. Dlatego warto się upewnić, czy właściciel wykupił polisę OC. To tym bardziej ważne, że można jeździć bez dokumentów - dowodu rejestracyjnego i potwierdzenia wykupienia OC. 

To, czy samochód ma aktualne OC, można sprawdzić w wyszukiwarce Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.