Powrót do nazwiska noszonego przed ślubem - postępowanie

Ustanie małżeństwa wskutek rozwodu powoduje liczne konsekwencje dla byłych małżonków. Niekiedy zdarza się, że rozwiedziona osoba chce powrócić do nazwiska, które nosiła przed zawarciem związku małżeńskiego. Kiedy złożyć oświadczenie o powrót do nazwiska noszonego przed ślubem – podpowiadamy w treści niniejszego artykułu.

Powrót do nazwiska noszonego przed rozwodem – informacja dotycząca przepisów prawa

• Ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, dalej jako kro;
• Ustawy z dnia 28 listopada 2014 roku – Prawo o aktach stanu cywilnego, dalej jako PASC.

Osoby uprawnione do wnioskowania o powrót do nazwiska noszonego przed ślubem

Czy w zakresie procedury powrotu do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa istnieją jakieś ograniczenia? Odpowiedź na tak postawione pytanie jest jednoznaczna – przepisy nie określają w tym przypadku jakiś szczególnych uwarunkowań natury prawnej.

Niezmiernie istotną kwestią w postępowaniu dotyczącym powrotu do nazwiska sprzed zawarcia małżeństwa jest złożenie oświadczenia w tej sprawie w określonym terminie od czasu uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu – odpowiednie regulacje w tej materii zawiera kro.

Należy ponadto przywołać art. 18 PASC, zgodnie z którym oświadczenie rozwiedzionego małżonka o powrocie do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa, można złożyć przed wybranym kierownikiem urzędu stanu cywilnego (usc) lub konsulem. Wymaga podkreślenia, że na tym etapie postępowania kierownik usc lub konsul są jedynymi organami uprawnionymi do przyjęcia oświadczenia od byłego małżonka.

Dokumentacja wymagana w postępowaniu o powrót do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa

Były małżonek, który zamierza wrócić do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa, powinien zgromadzić stosowną dokumentację – obejmuje ona: 

• dokument tożsamości, czyli dowód osobisty lub paszport, który wnioskodawca okaże w urzędzie, aby potwierdzić swoją tożsamość;
• dowód opłaty skarbowej – uiszczenie tej opłaty może nastąpić w kasie urzędu lub za pośrednictwem przelewu na odpowiednie konto urzędu;
• informacje o miejscu, w którym sporządzono akt małżeństwa oraz dacie uprawomocnienia się orzeczenia sądu o rozwodzie (wnioskodawca przekazuje urzędnikowi te informacje ustnie);
• jeżeli rozwiedziony małżonek składa oświadczenie przed konsulem – odpis prawomocnego orzeczenia sądu o rozwodzie lub odpis zupełny aktu małżeństwa ze wpisem o rozwodzie (wzmianką o rozwodzie).

Termin przewidziany na złożenie oświadczenia w sprawie powrotu do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa

Jak już zostało wspomniane, termin na złożenie oświadczenia w sprawie powrotu do nazwiska noszonego przez byłego małżonka przed zawarciem małżeństwa to 3 miesiące od chwili uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu.

Termin ten jest zawity, co oznacza, że nie podlega przywróceniu ani przedłużeniu.

Przykład 1.

Pani Kamila rozwiodła się i zamierzała wrócić do swojego panieńskiego nazwiska, które nosiła przed zawarciem małżeństwa. Z różnych powodów kobieta nie złożyła oświadczenia w tej sprawie kierownikowi usc w terminie 3 miesięcy od chwili uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu. W takiej sytuacji nie ma możliwości skierowania wspomnianego oświadczenia w terminie późniejszym. Pani Kamila będzie musiała skorzystać ze zmiany nazwiska na drodze postępowania administracyjnego. W tym celu musi złożyć wniosek dotyczący powrotu do nazwiska panieńskiego do kierownika usc. 

Miejsce złożenia oświadczenia w sprawie powrotu do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa

Były małżonek, który zamierza wrócić do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa, może złożyć oświadczenie w tej sprawie:

• w dowolnym usc przed kierownikiem tego urzędu;
• w polskim konsulacie, przed konsulem – w przypadku pobytu za granicą.

Składający oświadczenie dołącza niezbędne dokumenty i udziela wymaganych informacji oraz uiszcza opłatę skarbową lub konsularną.

Wymaga zaznaczenia, że oświadczenie o powrót do nazwiska powinno zostać złożone osobiście przez zainteresowaną osobę. Potwierdzeniem takiego stanu rzeczy jest wyrok Sądu Najwyższego (SN) z 21 marca 1996 roku (sygn. akt III ARN 78/95).

Opłaty przewidziane przy złożeniu oświadczenia o powrót do nazwiska noszonego przed ślubem

Wysokość opłaty obowiązującej przy złożeniu oświadczenia w sprawie powrotu do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa jest zróżnicowana – w zależności od miejsca składania oświadczenia.

W przypadku załatwiania sprawy:

• przed kierownikiem usc – opłata skarbowa wynosi 11 zł,
• przed konsulem – opłata konsularna wynosi 50 euro.

Termin powrotu do nazwiska noszonego przez rozwiedzionego przed zawarciem małżeństwa

Osoba rozwiedziona, która przygotowała oświadczenie o powrót do nazwiska noszonego przed ślubem, wręcza ten dokument kierownikowi usc lub konsulowi. W dalszej kolejności jest przygotowywany protokół, który podpisuje urzędnik i osoba składająca oświadczenie.

Kierownik usc lub konsul przesyła protokół do kierownika usc, który uprzednio sporządził akt małżeństwa. Wówczas urzędnik, który otrzymał protokół, dołącza wpis o nazwisku, czyli wzmiankę dodatkową, w akcie małżeństwa. Po naniesieniu tej informacji skrócony odpis aktu małżeństwa będzie obejmował aktualne nazwisko, czyli nazwisko po powrocie do tego, które było noszone przez rozwiedzionego przed zawarciem małżeństwa. 

Jak wrócić do nazwiska noszonego przed ślubem? Podsumowanie

Powrót do nazwiska noszonego przed ślubem wymaga dopełnienia formalności przewidzianych w przepisach prawnych. Należy podkreślić, że każda osoba zamierzająca wrócić do poprzedniego nazwiska ma prawo skorzystać z tej możliwości. Były małżonek może przez oświadczenie złożone przed kierownikiem usc lub konsulem powrócić do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa. Trzeba zaznaczyć, że wspomniane oświadczenie powinno zostać złożone w ciągu 3 miesięcy od chwili uprawomocnienia się orzeczenia rozwodu. Po upływie tego terminu powrót do nazwiska używanego przez daną osobę przed ślubem będzie możliwy jedynie na drodze postępowania administracyjnego.