Rekordowa liczba powołań do wojska – kto je dostanie?

Obecna sytuacja za wschodnią granicą Polski powoduje, że władze podejmują działania mające na celu przeprowadzenie szkoleń dla rezerwistów, aby przygotować ich do ewentualnej służby wojskowej w razie zaistnienia potrzeby powszechnej mobilizacji. Liczba powołań do wojska ma być w 2024 roku rekordowa. Kto otrzyma powołanie? Jaka jest tego podstawa prawna? W jakim terminie należy się stawić w jednostce wojskowej w związku z powołaniem? Odpowiedź poniżej.

Ustawa o obronie ojczyzny

11 marca 2022 roku uchwalona została ustawa o obronie ojczyzny. Ustawa określa:

1. zakres przedmiotowy i podmiotowy obowiązku obrony ojczyzny;

2. rodzaje i skład Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, zwanych dalej „Siłami Zbrojnymi”, oraz ich zadania;

3. organy właściwe w sprawach obrony państwa i ich zadania;

4. zasady programowania i finansowania rozwoju Sił Zbrojnych;

5. sposób prowadzenia rejestracji i kwalifikacji wojskowej oraz ewidencji wojskowej;

6. sposób prowadzenia rekrutacji do służby wojskowej;

7. zasady kształcenia kandydatów do służby wojskowej oraz żołnierzy;

8. zasady współpracy z organizacjami proobronnymi;

9. rodzaje służby wojskowej;

10. zasady powoływania do służby wojskowej, jej przebieg i zasady zwalniania z tej służby;

11. uprawnienia i obowiązki służbowe żołnierzy;

12. zasady i sposób wyróżniania żołnierzy oraz ponoszenia przez nich odpowiedzialności dyscyplinarnej;

13. zasady otrzymywania uposażenia i innych świadczeń przez żołnierzy;

14. zakres odpowiedzialności majątkowej żołnierzy;

15. zakres świadczeń odszkodowawczych pozostających w związku ze służbą wojskową;

16. zasady pełnienia służby wojskowej w razie ogłoszenia mobilizacji, stanu wojennego i w czasie wojny;

17. inne formy spełniania obowiązku obrony ojczyzny;

18. sposób ustalania jednostek przewidzianych do militaryzacji, właściwość organów w tym zakresie oraz zasady pełnienia służby w jednostkach zmilitaryzowanych;

19. właściwość organów w sprawach wnioskowania o uznanie obiektu za szczególnie ważny dla bezpieczeństwa lub obronności państwa;

20. zakres świadczeń na rzecz obrony;

21. zasady realizacji przez przedsiębiorców zadań na rzecz Sił Zbrojnych.

Obowiązkowi obrony ojczyzny podlegają obywatele polscy zdolni ze względu na wiek i stan zdrowia do wykonywania tego obowiązku. Obywatel polski będący równocześnie obywatelem innego państwa nie podlega obowiązkowi obrony, jeżeli stale zamieszkuje poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

W ramach obowiązku obrony ojczyzny obywatele polscy są obowiązani do:

1. pełnienia służby wojskowej, z wyłączeniem osób, o których mowa w art. 5 ust. 2 i 3;

2. wykonywania obowiązków wynikających z nadanych przydziałów mobilizacyjnych i pracowniczych przydziałów mobilizacyjnych;

3. pełnienia służby w jednostkach zmilitaryzowanych;

4. wykonywania świadczeń na rzecz obrony

– na zasadach i w zakresie określonych w ustawie.

Kto podlega pod ustawę o obronie ojczyzny?

Obowiązkowi pełnienia służby wojskowej w zakresie określonym w niniejszej ustawie podlegają obywatele polscy, począwszy od dnia, w którym ukończą 18. rok życia, do końca roku kalendarzowego, w którym ukończą 60. rok życia, a posiadający stopień podoficerski lub oficerski – 63. rok życia.

Obowiązkowi służby wojskowej nie podlegają osoby, które zostały uznane ze względu na stan zdrowia za trwale niezdolne do tej służby.

Osoby podlegające obowiązkowi obrony są obowiązane do osobistego stawienia się na wezwanie właściwych organów w sprawach dotyczących tego obowiązku.

Liczba powołań do wojska

Zgodnie z art. 133 ustawy o obronie ojczyzny Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, liczbę osób, które mogą być powołane w danym roku kalendarzowym do czynnej służby wojskowej, oraz liczbę osób, które mogą pełnić służbę wojskową w rezerwie w ramach odbywania ćwiczeń wojskowych. W rozporządzeniu należy uwzględnić odpowiednio potrzeby uzupełnieniowe Sił Zbrojnych.

Aktem wykonawczym w stosunku do ww. przepisu jest Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2022 roku w sprawie określenia liczby osób, które w 2024 roku mogą być powołane do czynnej służby wojskowej, oraz liczby osób, które mogą pełnić służbę wojskową w rezerwie w ramach odbywania ćwiczeń wojskowych.

Według § 1 ww. rozporządzenia ustala się liczbę osób, które w 2024 roku mogą być powołane do czynnej służby wojskowej, oraz które mogą pełnić służbę wojskową w rezerwie, w ramach:

1. zawodowej służby wojskowej – do 21 000,

2. ćwiczeń wojskowych – do 200 000,

3. aktywnej rezerwy – do 20 000,

4. dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej – do 36 580,

5. terytorialnej służby wojskowej – do 41 000.

Oczywiście wskazanie „do” określa maksymalną liczbę, jaka może zostać powołana do czynnej służby wojskowej.

Ministerstwo Obrony Narodowej wskazuje, że w pierwszej kolejności mogą zostać powołani lekarze, pielęgniarki, informatycy, kierowcy i prawnicy.

Ustawa wprowadza 2 rodzaje rezerwy: pasywną i aktywną.

Pełnienie służby przez żołnierzy pasywnej rezerwy, zwanych dalej „żołnierzami PR”, polega na odbywaniu ćwiczeń wojskowych.

Żołnierzom PR po złożeniu przysięgi wojskowej dowódca jednostki wojskowej wydaje książeczkę wojskową.

Odbywanie ćwiczeń wojskowych żołnierzy PR może polegać na udziale w zwalczaniu klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków, w akcjach poszukiwawczych oraz ratowaniu życia ludzkiego.