Jak wygląda leczenie obywatela polskiego w innym państwie członkowskim UE?
Od 2004 roku Polska jest członkiem Unii Europejskiej. Przystąpienie do UE otworzyło polskim obywatelom wiele perspektyw. Pozostawanie we wspólnocie, jaką jest UE, pozwala na łatwiejsze przemieszczanie się, podejmowanie zatrudnienia czy osiedlanie się na terytorium innych państw członkowskich. Zdarzają się sytuacje, kiedy podczas pobytu w innym państwie członkowskim UE konieczne jest skorzystanie ze świadczeń opieki zdrowotnej. Jak wygląda leczenie obywatela polskiego w innym państwie członkowskim UE? Niniejszy artykuł przybliży zasady finansowania opieki zdrowotnej.
Prawo do świadczeń na terenie UE polskich obywateli
Polscy obywatele posiadający ubezpieczenie zdrowotne z ZUS-u mają prawo do opieki zdrowotnej w pozostałych krajach Wspólnoty, a także w państwach należących do Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu – EFTA. Podobnie obywatele innych państw członkowskich posiadający ubezpieczenie w powszechnym systemie ubezpieczenia zdrowotnego danego kraju członkowskiego mają prawo do opieki zdrowotnej w pozostałych krajach Wspólnoty, a także w państwach należących do Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu – EFTA.
Osoby mające prawo do świadczeń z opieki zdrowotnej mogą korzystać na terytorium państw członkowskich z następujących świadczeń:
- planowanego leczenia;
- świadczeń zdrowotnych, które nie były planowane, a okazały się konieczne podczas pobytu za granicą.
W nagłych przypadkach polski obywatel ma prawo skorzystać ze wszystkich świadczeń opieki zdrowotnej, które będą niezbędne ze względu na jego stan zdrowia.
Z reguły osoba będąca polskim obywatelem, która otrzymuje świadczenie medyczne w innym państwie członkowskim, nie ponosi kosztów udzielonych świadczeń, ale może zdarzyć się sytuacja, że poniesie ona opłatę za udzielone świadczenie na takich samych zasadach jak obywatele danego kraju.
Zgoda na planowe leczenie obywatela polskiego w innym państwie członkowskim UE
W przypadku planowanego leczenia w innym państwie członkowskim wprowadzono pewne obostrzenia dotyczące skorzystania z tego rodzaju możliwości.
Zgoda na planowane leczenie w innym kraju UE będzie wydana w przypadku gdy:
- ubezpieczony nie może zostać poddany leczeniu w kraju w terminie niezbędnym dla stanu zdrowia z uwagi na zbyt długi czas oczekiwania na leczenie w Polsce;
- ubezpieczony wymaga leczenia lub badań diagnostycznych należących do świadczeń gwarantowanych, których aktualnie nie wykonuje się w kraju, a jest to niezbędne w celu ratowania życia lub poprawy stanu zdrowia wnioskodawcy.
Podjęcie planowanego leczenia w innym kraju UE możliwe jest po uzyskaniu uprzedniej zgody Narodowego Funduszu Zdrowia.
Koszty leczenia za granicą, na którego przeprowadzenie została wydana zgoda przez NFZ, pokrywane są w całości przez pacjenta bezpośrednio w placówce zagranicznej, w której zostało przeprowadzone leczenie.
Zwrot kosztów wymaga złożenia wniosku o zwrot kosztów świadczeń opieki zdrowotnej, będących świadczeniami gwarantowanymi, udzielonych na terytorium innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego UE we właściwym oddziale wojewódzkim NFZ.
Do wniosku o zwrot kosztów planowanego leczenia należy załączyć oryginał rachunku wystawiony w innym państwie członkowskim UE lub na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego przez podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych, dokument potwierdzający pokrycie całości kosztów świadczenia, którego dotyczy wniosek o zwrot kosztów, w przypadku gdy nie wynika to z dokumentu z rachunku, oryginał lub kopię skierowania na leczenie.
Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego
Każdy obywatel UE, który podróżuje po jej terytorium, powinien dysponować kartą EKUZ, czyli Europejską Kartą Ubezpieczenia Zdrowotnego.
Karta EKUZ to dokumenty wystawiany indywidualnie dla każdej osoby. Obowiązujące regulacje prawne nie przewidują możliwości wystawiania karty EKUZ dla rodzin czy zorganizowanych grup.
Karta EKUZ poza państwami UE obowiązuje na terytoriach zamorskich takich jak: Gwadelupa, Martynika, Reunion, St. Pierre-et-Miquelon, Gujana Francuska, Azory, Madera, Majorka, Wyspy Kanaryjskie.
Karta EKUZ nie obowiązuje na następujących terytoriach:
- na Wyspach Normandzkich,
- na wyspie Man,
- w Monako,
- w San Marino,
- w Watykanie.
Osoby, które nie są obywatelami państwa członkowskiego UE, nie mogą skorzystać z bezpłatnego leczenia na podstawie EKUZ w Islandii, Norwegii, Lichtensteinie, Szwajcarii, Danii.
Karta EKUZ posiada różne terminy ważności w zależności od statusu osoby będącej jej właścicielem.
- w przypadku osób, które otrzymują emeryturę i osiągnęły wiek emerytalny wynoszący odpowiednio 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn przez 20 lat;
- w przypadku dzieci do ukończenia przez nie 18. roku życia, jeśli posiadają ubezpieczenie jako członek rodziny lub mają własny tytuł do ubezpieczenia, lub pobierają rentę;
- w przypadku osób, które otrzymują emeryturę i nie osiągnęły wieku emerytalnego wynoszącego odpowiednio 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn przez 5 lat;
- w przypadku dzieci, które nie mają ukończone 18 lat i nie mają ubezpieczenia, ale mają obywatelstwo polskie przez 5 lat, ale nie dłużej niż do osiągnięcia pełnoletności;
- w przypadku osób zatrudnionych, prowadzących działalność gospodarczą, otrzymujących zasiłek lub świadczenie przedemerytalne przez 3 lata;
- w przypadku osób, które otrzymują rentę i mają więcej niż 18 lat, osób, które mają ubezpieczenie jako członek rodziny i mają więcej niż 18 lat, osób posiadających ubezpieczenie jako studenci, uczniowie, którzy ukończyli 18 lat i mają własny tytuł do ubezpieczenia przez 18 miesięcy;
- w przypadku osób zatrudnionych na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług oraz wykonujących pracę nakładczą przez 6 miesięcy;
- w przypadku osób, które nie mają ubezpieczenia, ale mają prawo do świadczeń na podstawie szczególnych uprawnień, czyli: kobiet w ciąży lub w trakcie porodu, mających obywatelstwo polskie i mieszkających w Polsce, kobiet w ciąży bądź w trakcie porodu, mających status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, lub zezwolenie na pobyt czasowy i mieszkających w Polsce przez 6 miesięcy;
- w przypadku osób niemających ukończonych 18 lat, mieszkających w Polsce i mających status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, lub zezwolenie na pobyt czasowy przez 6 miesięcy nie dłużej niż do pełnoletności;
- w przypadku osób zarejestrowanych w Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna przez 2 miesiące;
- w przypadku osób, dla których nie został spełniony obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego przez 2 miesiące;
- w przypadku osób, które nie mają ubezpieczenia, ale spełniają kryterium dochodowe do otrzymywania świadczeń z pomocy społecznej potwierdzone przez odpowiedni organ przez 90 dni;
- w przypadku kobiet, które nie mają ubezpieczenia, ale są w połogu i mają obywatelstwo polskie oraz zamieszkują w Polsce przez 42 dni;
- w przypadku innych osób ubezpieczonych niewymienionych wyżej przez 2 miesiące.
Zakres leczenia w ramach EKUZ jest ograniczony i dotyczy tylko leczenia niezbędnego i nieplanowanego, w ramach publicznego systemu opieki zdrowotnej danego państwa, na tych samych zasadach, na jakich korzystają z niego obywatele danego kraju.
Przykład 1.
Pani Jagoda i pan Przemysław pojechali na wakacje do Skandynawii. W czasie pobytu w Szwecji uczestniczyli w wypadku, po którym konieczne było udzielenie im opieki medycznej. W Szwecji obowiązuje zarówno bezpłatna, jak i częściowo odpłatna opieka medyczna i decyduje o tym lekarz. W przypadku pani Jagody uznano, że kwalifikuje się ona do bezpłatnej opieki medycznej, a pan Przemysław kwalifikuje się do częściowo odpłatnej opieki. Z uwagi na to, że te same zasady dotyczą obywateli Szwecji, pan Przemysław musiał pokryć część leczenia w tym kraju.
Brak EKUZ w przypadku konieczności skorzystania z leczenia podczas pobytu za granicą będzie skutkować koniecznością zapłaty za leczenie. Osoby, które posiadały ubezpieczenie, a nie miały jedynie dokumentu – karty EKUZ, po powrocie do kraju mogą ubiegać się o zwrot poniesionych kosztów.
Przykład 2.
Pani Katarzyna jest w 8. miesiącu ciąży. Mimo zbliżającego się terminu porodu zdecydowała się pojechać na ślub swojego brata do Belgii. Ciążę i poród uważa się za stan wymagający pilnej opieki medycznej. Pani Katarzyna przed wyjazdem wyrobiła dla siebie kartę EKUZ. W trakcie pobytu w Belgii kobieta musiała skorzystać z nagłej hospitalizacji w związku z ciążą. Po okazaniu dokumentu tożsamości oraz karty EKUZ uzyskała tam niezbędną pomoc medyczną. Pani Katarzyna tak jak obywatele Belgii nie będzie obowiązana płacić za udzielona jej opiekę medyczną.
Karta EKUZ a ubezpieczenie komercyjne
Wyjeżdżając do innego kraju, dobrze jest dowiedzieć się przed wyjazdem, jakie zasady udzielania pomocy medycznej obowiązują w tym miejscu. Warto także poza posiadaniem karty EKUZ rozważyć zakup dodatkowego ubezpieczenia komercyjnego na wypadek konieczności korzystania z pomocy medycznej.
Zakup polisy dotyczącej ubezpieczenia kosztów leczenia oznacza, że towarzystwo ubezpieczeniowe, z którym została podpisana umowa, pokryje ewentualne koszty leczenia w czasie pobytu poza granicami Polski w zakresie oraz co do wysokości indywidualnie ustalonej przez każde towarzystwo ubezpieczeniowe. Informacje o tym zakresie ubezpieczenia zawierają Ogólne Warunki Ubezpieczenia.
Podsumowując, leczenie poza Polską może wiązać się z poniesieniem dodatkowych kosztów na zasadach obowiązujących obywateli danego kraju. W przypadku planowanych zagranicznych hospitalizacji należy posiadać zgodę NFZ na podjęcie leczenia. Wyjeżdżając w celach turystycznych, poza zadbaniem o wyrobienie karty EKUZ warto rozważyć zakup dodatkowego ubezpieczenia co do kosztów leczenia za granicą.
