Poradnik Pracownika

Wznowienie wypłaty zasiłku macierzyńskiego po przerwie spowodowanej pobytem dziecka w szpitalu

Pracownicy przysługuje prawo do urlopu macierzyńskiego, który jest płatną przerwą w wykonywaniu pracy umożliwiającą zapewnienie opieki dziecku w pierwszych tygodniach życia. Zdarza się, że w tym okresie dziecko będzie wymagać opieki lekarskiej, w tym także sprawowanej w formie hospitalizacji. W takim przypadku pracownica może – w określonych warunkach – przerwać urlop macierzyński, a następnie wykorzystać pozostałą jego część po wyjściu dziecka ze szpitala. Jak w tej sytuacji wygląda wznowienie wypłaty zasiłku macierzyńskiego lub innych świadczeń – wyjaśniamy poniżej.

Przerwanie urlopu macierzyńskiego z powodu konieczności hospitalizacji dziecka

Urlop macierzyński powinien być wykorzystany co do zasady w sposób nieprzerwany aż do wyczerpania się wymiaru określonego w art. 180 § 1 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy (kp). W regulacjach kodeksowych przewidziano jednak pewne wyjątki od powyższej zasady. Jednym z takich odstępstw jest możliwość przerwania urlopu macierzyńskiego w związku z koniecznością zapewnienia nowo narodzonemu dziecku opieki szpitalnej.

Art. 181 kp

W razie urodzenia dziecka wymagającego opieki szpitalnej pracownica, która wykorzystała po porodzie 8 tygodni urlopu macierzyńskiego, pozostałą część tego urlopu może wykorzystać w terminie późniejszym, po wyjściu dziecka ze szpitala.

Aby można było skorzystać z możliwości określonej w art. 181 kp, niezbędne jest zaistnienie konieczności objęcia dziecka opieką szpitalną oraz spełnienie warunku wykorzystania przez pracownicę 8 tygodni urlopu macierzyńskiego po porodzie.

Przesunięcie urlopu macierzyńskiego w okolicznościach wskazanych w art. 181 kp jest uprawnieniem pracownicy, nie zaś jej obowiązkiem. Oznacza to, że przerwanie tego urlopu może nastąpić wyłącznie na wniosek pracownicy, który ma dla pracodawcy wiążący charakter.

Do wniosku o przerwanie urlopu macierzyńskiego na podstawie art. 181 kp pracownica powinna załączyć dokument (zaświadczenie) zawierający informację o hospitalizacji dziecka. W kontekście zastosowania art. 181 kp nie jest istotne, jaka przyczyna stanowiła przesłankę objęcia dziecka opieką szpitalną – mogą to być zarówno zaburzenia zdrowotne mające swe źródło w nieprawidłowościach, które wystąpiły podczas narodzin, jak również schorzenia niemające związku z porodem.

Należy podkreślić, że przerwa w korzystaniu z urlopu macierzyńskiego nie powinna trwać dłużej niż okres pobytu dziecka w szpitalu. Przepisy kp nie limitują długości okresu przerwy – może to być nawet stosunkowo długi czas, uzależniony od okresu hospitalizacji dziecka.

W okresie przerwy w korzystaniu z urlopu macierzyńskiego pracodawca jest obowiązany dopuścić pracownicę do pracy, chyba że pracownica złożyła wniosek o zasiłek opiekuńczy z tytułu opieki nad chorym dzieckiem.

W przypadku gdy lekarz sprawujący opiekę nad dzieckiem uzna za konieczne sprawowanie przez matkę osobistej opieki nad dzieckiem w okresie jego pobytu w szpitalu, wystawia stosowne zaświadczenie, na podstawie którego pracownica może nabyć prawo do zasiłku opiekuńczego, przysługującego na ogólnych zasadach określonych w przepisach Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Wznowienie wypłaty zasiłku macierzyńskiego po przerwie związanej z pobytem dziecka w szpitalu

Zasiłek macierzyński przysługuje w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego, a zatem kontynuacja tego urlopu – po przerwie spowodowanej pobytem dziecka w szpitalu – wiąże się ze wznowieniem wypłaty wspomnianego zasiłku. Od kiedy następuje ponowne wypłacanie zasiłku macierzyńskiego?

Przykład 1.

Pracownica po urodzeniu dziecka korzystała z urlopu macierzyńskiego przez okres 9 tygodni. W tym czasie u dziecka pojawiły się problemy zdrowotne wymagające diagnostyki w jednostce ochrony zdrowia, a następnie konieczna była kilkutygodniowa hospitalizacja. Pracownica złożyła pracodawcy wniosek o przerwę w korzystaniu ze wspomnianego urlopu. Pracodawca wyraził zgodę, ponieważ spełniony został warunek przebywania na urlopie macierzyńskim przez co najmniej 8 tygodni po porodzie. Po zakończeniu pobytu dziecka w szpitalu pracownica zgłosiła zamiar wykorzystania pozostałej części urlopu. Pracodawca udzielił jej tej części urlopu macierzyńskiego, począwszy od następnego dnia przypadającego po wypisaniu dziecka ze szpitala.

Dla określenia terminu wznowienia wypłaty zasiłku macierzyńskiego jest zatem istotny fakt wypisania dziecka ze szpitala, co zresztą wynika z brzmienia art. 181 kp. Przepis ten stanowi, że część urlopu, która pozostała do wykorzystania w związku z przerwaniem tego urlopu pracownica może wykorzystać w terminie późniejszym, po zakończeniu hospitalizacji dziecka.

Uwzględniając brzmienie art. 181 kp, jak również mając na uwadze stanowisko Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, należy uznać, że prawidłowym sposobem postępowania w zakresie wznowienia wypłaty zasiłku macierzyńskiego będzie ponowne wypłacanie tego świadczenia od dnia następującego po dniu, w którym dziecko zostało wypisane ze szpitala.

Wznowienie wypłaty zasiłku macierzyńskiego po przerwie z powodu pobytu dziecka w szpitalu – podsumowanie

Urlop macierzyński powinien być wykorzystany w sposób nieprzerwany. Przepisy kp przewidują jednak pewne wyjątki od powyższej generalnej zasady. Jednym z nich jest możliwość przerwania urlopu macierzyńskiego z powodu konieczności hospitalizacji dziecka. W takich okolicznościach pracownica może przerwać wspomniany urlop i wrócić do pracy, może również wystąpić o zasiłek opiekuńczy w związku z koniecznością sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem. Pracownica może ponadto uzyskać wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek chorobowy w przypadku posiadania orzeczenia o niezdolności do pracy. Aby pracownica mogła skorzystać z możliwości przerwania omawianego urlopu, musi uprzednio wykorzystać co najmniej 8 tygodni urlopu po porodzie – brak spełnienia tego warunku uniemożliwia zastosowanie art. 181 kp. Wykorzystanie pozostałej części urlopu macierzyńskiego następuje po wypisaniu dziecka ze szpitala. Oznacza to zatem, że wznowienie wypłacania zasiłku macierzyńskiego dochodzi do skutku z dniem przypadającym po dniu, w którym dziecko opuściło podmiot leczniczy.