Co dalej z kredytami, czyli kiedy możliwe są wakacje kredytowe i likwidacja wskaźnika WIBOR?

Na skróty

Niemal każdego dnia pojawiają się w mediach komunikaty dotyczące rosnącej inflacji, wzrostu stóp procentowych ustalanych przez Radę Polityki Pieniężnej czy też informacje o wzroście wskaźnika WIBOR. Od zeszłego roku wysokość rat kredytu nieustannie wzrasta, w związku z czym zaczęły pojawiać się pomysły dotyczące tego, w jaki sposób pomóc kredytobiorcom w tej trudnej dla nich sytuacji.

Czym jest wskaźnik WIBOR?

WIBOR stanowi średnia arytmetyczna wielkości oprocentowania w największych bankach w ujęciu rocznym po odrzuceniu wartości skrajnych.

Wskaźnik WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) to wysokość oprocentowania pożyczek na krajowym rynku międzybankowym. Upraszczając, WIBOR to stopa procentowa, po jakiej banki udzielają pożyczek innym bankom. Stopa WIBOR ustalana jest w każdy dzień roboczy o godzinie 11.00.

Wysokość wskaźnika WIBOR uzależniona jest przede wszystkim od wysokości stóp procentowych ustalanych przez bank centralny, czyli Narodowy Bank Polski. Wyższe stopy procentowe ustalane przez Narodowy Bank Polski oznaczają wzrost stawki WIBOR.

Wskaźnik WIBOR musi mieścić się w przedziale pomiędzy wartościami stopy depozytowej i stopy lombardowej, którą ustala Rada Polityki Pieniężnej.

Rodzaje WIBOR

Wyróżnia się następujące rodzaje wskaźnika WIBOR obejmującego różne okresy:

WIBOR ON, który obejmuje depozyt jednodniowy liczony od dnia zawarcia transakcji;
WIBOR TN, który również obejmuje depozyt jednodniowy liczony od dnia następnego po zawarciu transakcji;
WIBOR SW, który obejmuje depozyt tygodniowy;
WIBOR 2W, który obejmuje depozyt dwutygodniowy;
WIBOR 1M, który obejmuje depozyt miesięczny;
WIBOR 3M, który obejmuje depozyt trzymiesięczny;
WIBOR 6M, który obejmuje depozyt sześciomiesięczny;
WIBOR 12M, który obejmuje depozyt roczny.

Najbardziej popularne rodzaje wskaźnika WIBOR to: WIBOR 1M, WIBOR 3M, WIBOR 6M oraz WIBOR 12M.

Najczęściej przy wyliczaniu kredytów hipotecznych stosuje się WIBOR 3M.

Wysokość wskaźnika WIBOR

Przed pandemią koronawirusa, kiedy Narodowy Bank Polski utrzymywał stopy procentowe na poziomie 1,5%, WIBOR 3M wynosił 1,71%, a WIBOR 6M – 1,79%. Stawki te były stabilne, a ich zmiany były wręcz kosmetyczne. Aktualnie ten trend uległ zmianie, stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego znajduje się na poziomie 6%, natomiast stawki WIBOR oscylują na poziomie około 7%. Na ten moment nie zanosi się na drastyczne obniżenie stawki WIBOR, przeciwnie – prognozowany jest dalszy jej wzrost.

Aktualnie najczęściej stosowane wskaźniki WIBOR na 17 czerwca 2022 roku przedstawiają się następująco:

WIBOR 1M – 6,32%;
WIBOR 3M – 6,88%;
WIBOR 6M – 7,14 %;
WIBOR 1R – 7,31%.

Powyższe wskaźniki WIBOR w tym samym okresie roku poprzedniego wynosiły odpowiednio:

WIBOR 1M – 0,18%;
WIBOR 3M – 0,21 %;
WIBOR 6M – 0,25%;
WIBOR 1R – 0,26%.

Pamiętać należy, że oprocentowanie kredytu obejmuje zarówno wskaźnik WIBOR, jak i marżę banku.

Przykład 1.

Pani Anna zawarła umowę kredytu na zakup wymarzonego domu. W dniu zawarcia umowy kredytu WIBOR 3M wynosił 4%, a marżę banku ustalono na poziomie 2%. W takim przypadku oprocentowanie wyniesie 6%, jednak będzie ono ulegało zmianie wraz ze zmianą wskaźnika WIBOR 3M.

W umowach kredytowych, które opierają się na wskaźniku WIBOR 3M czy WIBOR 6M, kredytobiorca nie zna wysokości rat, ponieważ odpowiednio co trzy lub sześć miesięcy będą one mogły się zmieniać.

Przykład 2.

Pan Wiesław zawarł umowę kredytu na zakup wymarzonego mieszkania. W dniu zawarcia umowy kredytu WIBOR 3M wynosił 4%, a marżę banku ustalono na poziomie 2%. W takim przypadku przez pierwsze 3 miesiące oprocentowanie wyniesie 6%. W kolejnym kwartale WIBOR 3M wyniósł 3,5%, dlatego oprocentowanie wyniesie 5,5%. Oprocentowanie kredytu będzie się zmieniało bądź na wyższe, bądź na niższe – w zależności o stopy WIBOR w danym kwartale.

Likwidacja wskaźnika WIBOR

Wysoka inflacja, wzrost stóp procentowych spowodowały w ostatnim czasie wzrost wskaźnika WIBOR i rat kredytów. W związku z pogarszającą się sytuacją wielu kredytobiorców już w kwietniu 2022 roku rząd zapowiedział likwidację wskaźnika WIBOR i wprowadzenie w jego miejsce innego obowiązującego wskaźnika. Powyższe pozostaje w zgodzie z rekomendacjami ekspertów, którzy wskazywali na konieczność likwidacji WIBOR-u i zastąpienie go wskaźnikiem referencyjnym korzystniejszym dla kredytobiorców, z jednoczesnym przejrzystym systemem jego ustalania.

Na ten moment nie są znane szczegóły wprowadzenia nowego wskaźnika, choć pojawiają się głosy, że WIBOR w przypadku kredytów hipotecznych zostanie zastąpiony przez stawkę POLONIA, która wynosi 5,62%. Niewykluczone, że WIBOR będzie nadal stosowany przy ustalaniu oprocentowania kredytów firmowych i konsumenckich.

Zmiana oprocentowania ze zmiennego na stałe

Jednocześnie wspomnieć należy, że kredytobiorcy, którzy nie chcą czekać na wprowadzenie zapowiadanych rozwiązań związanych z likwidacją WIBOR-u, mogą rozważyć możliwość zmiany oprocentowania kredytu hipotecznego z oprocentowania zmiennego na stałe.

W wypadku stałego oprocentowania kredytu hipotecznego odsetki wyliczane są na podstawie stałej stopy procentowej, którą bank oblicza na podstawie ustalonego przez siebie wskaźnika.

Stała stopa oprocentowania ustalana jest przez bank na różne okresy, może to być może 5, 7 czy nawet 10 lat. Najczęściej stała stopa ustalana jest na 5 lat. Po upływie okresu obowiązywania oprocentowania stałego można kontynuować je przez kolejny okres lub wybrać oprocentowanie zmienne.

Założenia dotyczące wakacji kredytowych

Ponadto w związku z trudną sytuacją kredytobiorców rząd zapowiedział pomoc w formie tzw. wakacji kredytowych. Ustawa wprowadzająca wakacje kredytowe aktualnie jest przedmiotem prac parlamentu, ale już niedługo możemy poznać jej ostateczny kształt.

W uzasadnieniu projektu ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom wskazano, że konieczne jest wprowadzenie form wsparcia dla kredytobiorców obejmującego możliwość czasowego zawieszenia wykonywania umowy o kredyt hipoteczny.

Zgodnie z założeniami zawartymi w projekcie wskazanej ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom zawieszenie wykonywania umowy o kredyt hipoteczny będzie przysługiwało w wymiarze dwóch miesięcy na kwartał w okresie od 1 lipca 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku oraz w wymiarze jednego miesiąca na kwartał w okresie od 1 stycznia 2023 roku do 31 grudnia 2023 roku.

W ramach tego rozwiązania kredytobiorcy nie będą zobowiązani do dokonywania płatności wynikających z umowy, za wyjątkiem opłat z tytułu ubezpieczeń z nią powiązanych.

Wniosek o zawieszenie wykonania umowy będzie można złożyć za pośrednictwem bankowości elektronicznej.

Ponadto w ustawie o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom projektowane są inne rozwiązania związane z procesem restrukturyzacji kredytu oraz udzielania przez kredytodawcę informacji o możliwości skorzystania ze wsparcia przewidzianego dla kredytobiorców.

Procedura wakacji kredytowych odbywa się w ten sposób, że kredytobiorca składać będzie do kredytodawcy wniosek, na podstawie którego kredytodawca zawiesza wykonanie umowy o kredyt hipoteczny udzielony w walucie polskiej.

Zawieszenie wykonania umowy przysługiwać będzie konsumentowi:

w wymiarze dwóch miesięcy w każdym kwartale w okresie od 1 lipca 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku;
w wymiarze miesiąca w każdym kwartale w okresie od 1 stycznia 2023 roku do 31 grudnia 2023 roku.

Wniosek o zawieszenie wykonania umowy będzie mógł dotyczyć tylko jednej umowy zawartej w celu nabycia nieruchomości przeznaczonej na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych.

Wniosek o zawieszenie wykonania umowy kredytowej

Wniosek o zawieszenie wykonania umowy kredytowej będzie można złożyć w postaci papierowej lub elektronicznej, w tym za pośrednictwem systemu bankowości elektronicznej.

Wniosek o zawieszenie wykonania umowy kredytowej musi zawierać:

oznaczenie kredytobiorcy;
oznaczenie kredytodawcy;
oznaczenie umowy kredytu, którego wniosek dotyczy;
wskazanie wnioskowanego okresu lub okresów zawieszenia umowy;
oświadczenie, że wniosek dotyczy nieruchomości przeznaczonej na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych.

Oświadczenie, że wniosek dotyczy nieruchomości przeznaczonej na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych, kredytobiorca składać będzie pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń. Przy czym zobowiązany będzie do zawarcia we wniosku klauzuli następującej treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”. Zawarcie powyższej klauzuli we wniosku o zawieszenie wykonania umowy zastępować będzie pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Wykonanie umowy zostaje zawieszone na okres wskazany przez kredytobiorcę we wniosku z dniem doręczenia kredytodawcy wniosku.

W okresie zawieszenia kredytobiorca nie ma obowiązku dokonywania płatności wynikających z umowy o kredyt, z wyjątkiem opłat z tytułu ubezpieczeń powiązanych z tą umową.

Po otrzymaniu wniosku konsumenta o zawieszenie wykonania umowy o kredyt kredytodawca w terminie 21 dni od dnia doręczenia wniosku potwierdza jego otrzymanie i przekazuje potwierdzenie kredytobiorcy.

W potwierdzeniu przekazywanym kredytobiorcy, kredytodawca wskazuje okres, na który zostało zawieszone wykonywanie umowy, oraz wysokość opłat z tytułu ubezpieczeń. Zgodnie z projektem ustawy brak potwierdzenia nie wpływa na rozpoczęcie zawieszenia wykonania umowy.

Skutki skorzystania z wakacji kredytowych

Okres zawieszenia wykonywania umowy nie będzie traktowany jako okres kredytowania. Okres kredytowania oraz wszystkie terminy przewidziane w umowie ulegają przedłużeniu o okres zawieszenia wykonywania umowy.

W okresie zawieszenia wykonywania umowy nie będą naliczane odsetki ani pobierane opłaty inne niż wskazane opłaty z tytułu ubezpieczeń powiązanych z tą umową.

Zmiana okresu kredytowania w wyniku zawieszenia wykonywania umowy nie wymaga zgody osób, które ustanowiły zabezpieczenie kredytu, ani jej ujawnienia w treści hipoteki stanowiącej zabezpieczenie spłaty kredytu.

Podsumowanie

Podsumowując, na ten moment trudno ostatecznie wskazać, jak ostatecznie zakończy się sprawa z rosnącymi ratami kredytów. Aktualnie rozwiązaniem dla kredytobiorców jest zmiana oprocentowania, natomiast po wejściu ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom rozwiązaniem będzie możliwość skorzystania z wakacji kredytowych. Jeśli chodzi o kwestię likwidacji wskaźnika WIBOR i zmian w wysokości rat kredytu z tym związanych, przyjdzie nam jeszcze poczekać, jednakże będziemy o tym informować na bieżąco w kolejnych artykułach.

Polecamy:

Kiedy pracownik może odejść z pracy bez okresu wypowiedzenia?