Ile wynoszą wynagrodzenia uczniów?

Młodocianym pracownikom zatrudnionym w okresie nauki zawodu lub w celu przyuczenia do wykonywania określonej pracy przysługuje wynagrodzenie. Wysokość wynagrodzenia uczniów zmieniła się od 1 września 2021 r. Jakie wynagrodzenie aktualnie otrzymują pracownicy młodociani?

Kto to jest pracownik młodociany i jak zdobywa on zawód?

Kodeks pracy definiuje pracownika młodocianego jako osobę, która ukończyła 15 lat i nie przekroczyła wieku 18 lat. Możliwość zatrudniania pracowników młodocianych jest ograniczona. Aby firma mogła zatrudnić pracownika w tym wieku, musi on:

• Ukończyć co najmniej szkołę podstawową.
• Posiadać świadectwo wystawione przez lekarza, z którego będzie wynikać, że praca danego rodzaju nie będzie zagrażać jego zdrowiu.

Jeżeli pracownik młodociany nie posiada kwalifikacji zawodowych, to może zostać zatrudniony w celu przygotowania do wykonywania określonego zawodu. Jednocześnie terminy „nauka zawodu” i „przyuczenie do wykonywania określonej pracy” nie są tożsame. Wynagrodzenia uczniów odbywających naukę zawodu i przyuczenie do wykonywania określonej pracy również nie są takie same.

Nauka zawodu przez pracownika młodocianego

Nauka zawodu polega na przygotowaniu pracownika młodocianego do pracy. W rezultacie pracownik młodociany ma stać się wykwalifikowanym robotnikiem lub czeladnikiem. Nauka zawodu obejmuje:

• Dokształcanie teoretyczne – pracownik młodociany uczęszcza do szkoły (np. branżowej czy ośrodka dokształcania zawodowego) i w trakcie zajęć pogłębia swoją wiedzę teoretyczną. Pracownicy młodociani mają obowiązek dokształcać się do ukończenia 18 lat.
• Praktyczną naukę zawodu – odbywa się ona u pracodawcy. Pracownik młodociany może wykonywać tylko prace objęte programem praktycznej nauki zawodu.

Nauka zawodu trwa do 36 miesięcy. Wiedza i umiejętności, jakie zdobył pracownik młodociany, są sprawdzane podczas egzaminu.

Przyuczenie do wykonywania określonej pracy

Inaczej wyglądają nauka i wynagrodzenia uczniów odbywających przyuczenie do wykonywania określonej pracy. Od nauki zawodu różni je:

• Okres trwania. Przyuczenie do wykonywania określonej pracy trwa od 3 do 6 miesięcy. Może być jednak dłuższe w przypadku uczestników Ochotniczych Hufców Pracy i trwać łącznie 22 miesiące.
• Zarówno zakres, jak i program przyuczania ustala pracodawca.

Przyuczenie do wykonywania określonej pracy również kończy się egzaminem. Jest to tzw. egzamin sprawdzający. Jeżeli pracodawca jest rzemieślnikiem, to egzamin odbywa się przed komisją egzaminacyjną izby rzemieślniczej. Wówczas zasady przeprowadzania egzaminów określa Związek Rzemiosła Polskiego.

Gdzie i na jakich zasadach może pracować pracownik młodociany?

Przygotowanie zawodowe młodocianych może prowadzić: pracodawca, osoba przez niego zatrudniona lub osoba prowadząca zakład pracy w imieniu pracodawcy.

Z pracownikiem młodocianym należy podpisać umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego. W jej treści trzeba zawrzeć – poza danymi pracodawcy i pracownika młodocianego – następujące informacje:

• Rodzaj przygotowania zawodowego – należy sprecyzować, czy jest to nauka zawodu, czy przyuczenie do wykonywania określonej pracy.
• Czas trwania i miejsce odbywania przygotowania zawodowego.
• Sposób dokształcania teoretycznego młodocianego pracownika.
• Wysokość wynagrodzenia uczniów – nie może ono być niższe niż minimalne.

Zarówno pracodawca, jak i pracownik młodociany mają określone obowiązki. Dla przykładu pracodawca umowę o pracę zawartą w celu przygotowania zawodowego może rozwiązać za wypowiedzeniem jedynie w określonych sytuacjach. Ich przykłady to: niewypełnianie przez młodocianego pracownika obowiązków, ogłoszenie upadłości czy likwidacja pracodawcy.

Zdrowie pracowników młodocianych jest chronione w szczególny sposób, co wyraża się m.in. w czasie ich pracy. Kodeks pracy precyzuje, że czas pracy młodocianego pracownika w wieku:

• Do 16 lat – nie może przekraczać 6 godzin na dobę.
• Powyżej 16 lat – nie może przekraczać 8 godzin na dobę.

Jednocześnie do czasu pracy młodocianego pracownika wlicza się czas nauki w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć szkolnych. Nie ma przy tym znaczenia, czy nauka ta odbywa się w godzinach pracy.

W jakiej wysokości są wynagrodzenia uczniów?

Pracownikom młodocianym za czas nauki zawodu lub odbywającym przyuczenie do wykonywania określonej pracy przysługuje wynagrodzenie. Ile wynoszą wynagrodzenia uczniów? Od 1 września 2021 r. obowiązują nowe stawki wynagrodzeń wypłacanych młodocianym pracownikom.

Wynagrodzenia uczniów w okresie od 1 września do 30 listopada 2021 r. wynoszą:

• I rok nauki – 275,23 zł (nie mniej niż 5 proc. przeciętnego wynagrodzenia).
• II rok nauki – 330,27 zł (nie mniej niż 6 proc. przeciętnego wynagrodzenia).
• III rok nauki – 385,32 zł (nie mniej niż 7 proc. przeciętnego wynagrodzenia).
• Przyuczenie do wykonywania określonej pracy – 220,18 zł (nie mniej niż 4 proc. przeciętnego wynagrodzenia).

Wymienione stawki to minimalne wynagrodzenia uczniów. Firmy przygotowujące pracowników młodocianych do zawodu mogą wypłacać im wyższe kwoty, np. w formie premii uznaniowej.

Jak wylicza się wynagrodzenia uczniów?

Wysokość wynagrodzeń uczniów ma bezpośredni związek ze sposobem ich ustalania. Wynagrodzenia uczniów są uzależnione od dwóch czynników. Są to:

• Rok nauki – im wyższy, tym wyższą kwotę pracownik młodociany otrzymuje tytułem wynagrodzenia. Inna stawka obowiązuje też wówczas, gdy uczeń jest przyuczany do wykonywania określonej pracy.
• Wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale, obowiązującego od pierwszego dnia następnego miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa GUS – wynagrodzenia uczniów są obliczane w stosunku procentowym do tego wynagrodzenia.

W drugim kwartale 2021 r. przeciętne wynagrodzenie wynosiło 5504,52 zł. Ponieważ wysokość tego wynagrodzenia zmienia się regularnie co 3 miesiące, to zmieniają się także wynagrodzenia uczniów.

Refundacja wynagrodzenia uczniów i składek ZUS

Wynagrodzenia uczniów nie są jedynym kosztem ponoszonym przez pracodawców – płacą oni również składki ZUS na ubezpieczenia społeczne. Istnieje jednak możliwość refundacji zarówno kwot wypłacanych młodocianym pracownikom, jak i składek ZUS ze środków Funduszu Pracy.

O refundację wynagrodzenia uczniów i składek na ubezpieczenia społeczne od tych wynagrodzeń może ubiegać się pracodawca, który:

• Zatrudnia młodocianych w zawodach określonych w wykazie zawodów, który został sprecyzowany w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.
• Spełnia warunki do prowadzenia przygotowania zawodowego w zakresie wymagań zawodowych i pedagogicznych – zgodnie z Kodeksem pracy.

Formularz wniosku o zawarcie umowy o refundację wynagrodzeń wypłacanych młodocianym pracownikom oraz składek na ubezpieczenia społeczne od refundowanych wynagrodzeń znajduje się w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie refundowania ze środków Funduszu Pracy wynagrodzeń wypłacanych młodocianym pracownikom.

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy
2. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania
3. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 czerwca 2014 w sprawie refundowania ze środków Funduszu Pracy wynagrodzeń wypłacanych młodocianym pracownikom