L4 w ciąży - jakie uprawniania ma pracownica?
Pracownica w ciąży posiada specjalne uprawnienia przewidziane w przepisach. Mimo dodatkowej ochrony nie każda przyszła mama jest w stanie pracować aż do dnia porodu. Kiedy kobieta czuje, że jej stan zdrowia nie pozwala na kontynuowanie pracy, wówczas lekarz wystawia jej zwolnienie lekarskie. Z czym wiąże się L4 w ciąży? W jakiej wysokości będzie przysługiwał zasiłek? O tym poniżej.
Ochrona pracownicy w ciąży
Kodeks pracy przewiduje wiele przywilejów dla kobiet w ciąży. Służą one nie tylko ochronie zatrudnienia, ale mają również na celu zapewnienie przyszłej mamie takich warunków pracy, które nie wpłyną na jej stan zdrowia i nie będą zagrażały płodowi. Wśród najważniejszych uprawnień kobiety w ciąży wymienić można:
- zakaz wykonywania prac ciężkich, które to zostały szczegółowo wymienione w rozporządzeniu w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią;
- zakaz wykonywania pracy w porze nocnej i nadgodzinach;
- ograniczenie pracy do maksymalnie 8 godzin dziennie, jeśli pracownica zatrudniona jest w systemie równoważnego czasu pracy, skróconego tygodnia pracy, pracy weekendowej oraz przy pracy w ruchu ciągłym;
- zakaz delegowania pracownicy w ciąży do innego miejsca niż jej stałe miejsce pracy (chyba że wyrazi na to zgodę);
- zwolnienie z pracy na czas wykonania badań wskazanych przez lekarza prowadzącego.
Pracodawca zobligowany jest do dostosowania warunków oraz czasu pracy do pracownicy w ciąży. W sytuacji gdyby wymienione ograniczenia powodowały obniżenie pensji, wówczas pracownicy przysługuje zasiłek wyrównawczy.
Oprócz powyższych przywilejów pracownica w ciąży chroniona jest również przed zwolnieniem. Pracodawca nie może rozwiązać umowy z pracownicą w ciąży (bez względu na to, czy jest zdolna do pracy, czy przebywa na zwolnieniu lekarskim). Ponadto jeśli osoba taka zatrudniona jest na podstawie umowy na czas określony lub okres próbny przekraczający jeden miesiąc, wówczas tego typu umowa ulega z mocy prawa przedłużeniu do dnia porodu, w sytuacji gdy jej termin dobiega końca w trakcie ciąży. Ma to miejsce jedynie wtedy, gdy umowa uległaby rozwiązaniu po upływie 12 tygodnia ciąży.
Kiedy pracownica powinna przejść na L4
Sam fakt, że pracownica jest w ciąży, nie stanowi przesłanki do wystawienia zwolnienia lekarskiego przez lekarza. L4 w ciąży zostanie wystawione w sytuacji, gdy stan zdrowia kobiety, jej samopoczucie czy warunki pracy nie pozwalają, aby w swoim stanie wykonywała obowiązki służbowe.[alert–info]L4 w ciąży wystawione z jest z kodem literowym „B” i stanowi informację dla pracodawcy, że pracownik spodziewa się dziecka.[/alert–info]
Okres zasiłkowy
Standardowy okres zasiłkowy wynosi 182 dni, jednakże w przypadku ciąży jest wydłużony do 270 dni. Przez taki czas pracownica może pobierać świadczenia z tytułu wystawionego zwolnienia lekarskiego. Po wyczerpaniu tego okresu pracownicy przysługuje świadczenie rehabilitacyjne. Co ważne, gdy pracownica przebywała już w danym roku kalendarzowym na zwolnieniu lekarskim, to jeśli otrzyma zwolnienie lekarskie z powodu innej choroby, wówczas okres zasiłkowy może zostać rozpoczęty na nowo. Ważna jest tu jednak przerwa między kolejnymi zwolnieniami. Potwierdza to jeden z wyroków Sądu Najwyższego.
„Do okresu zasiłkowego wlicza się wszystkie okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy bez względu na rodzaj choroby. Dopiero wówczas, gdy między poszczególnymi okresami niezdolności do pracy występują przerwy, w których ubezpieczony był zdolny do pracy, wliczanie poprzedniego okresu tej niezdolności zależy od rodzaju choroby. Nowy okres zasiłkowy otwiera kolejna niezdolność do pracy powstała po minimum jednodniowej przerwie od poprzedniej i spowodowana inną chorobą niż uprzednio. Jeżeli natomiast przerwy występują między poszczególnymi niezdolnościami do pracy spowodowanymi tą samą chorobą, to mamy do czynienia w dalszym ciągu z tym samym okresem zasiłkowym, o ile przerwa między tymi absencjami nie przekracza 60 dni; rozpoczyna się kolejny okres zasiłkowy, jeżeli przerwa między tymi absencjami jest dłuższa od 60 dni”.
Przykład 1.
Pani Magda przebywa na zwolnieniu lekarskim z tytułu wypadku w pracy. L4 zostały wystawione łącznie na 94 dni, nie wystąpiła między nimi przerwa. Od 95. dnia zwolnienie lekarskie miało oznaczenie „B”, co sygnalizowało, że pracownica jest w ciąży. 94 dni wliczają się do okresu zasiłkowego kobiety w ciąży, który wynosi 270 dni. Po tym czasie pani Magda może starać się o świadczenie rehabilitacyjne.
Przykład 2.
Pani Aleksandra na początku roku (od 7 stycznia do 17 kwietnia) przebywała na L4 z powodu poważnego zabiegu. W czerwcu okazało się, że jest w ciąży. Ze względu na zagrożenie poronieniem lekarz wystawił jej kolejne zwolnienie. W związku z tym, że wystąpiła przerwa między zwolnieniami i niezdolność do pracy została spowodowana różnymi rodzajami choroby, to przy L4 w ciąży okres zasiłkowy powinien zostać naliczony na nowo.
Zasiłek za czas L4 w ciąży
Niezdolność do pracy orzeczona w czasie ciąży uprawnia pracownicę do otrzymania wynagrodzenia chorobowego, zasiłku chorobowego oraz świadczenia rehabilitacyjnego w wysokości 100% podstawy wymiaru tego świadczenia. Podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętny miesięczny przychód z 12 miesięcy poprzedzających miesiąc choroby, pomniejszony o składki społeczne stanowiące koszt pracownika (13,71%). Natomiast jeśli choroba występuje przed upływem 12 miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia, wówczas do ustalenia podstawy przyjmuje się przychód za pełne kalendarzowe miesiące ubezpieczenia.
Pracownica w ciąży powinna mieć na uwadze, że w czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim musi przede wszystkim starać się o jak najszybszy powrót do zdrowia. Wystawione przez lekarza L4 stanowi orzeczenie o niezdolności do wykonywania pracy. Wykorzystanie zwolnienia niezgodnie z jego przeznaczeniem, np. podjęcie pracy zarobkowej dla innego podmiotu czy wyjazd prywatny, w razie kontroli spowoduje utratę prawa do świadczeń z tytułu choroby oraz konieczność zwrotu już wypłaconych środków.
L4 w ciąży na umowie zleceniu
Przepisy nie przewidują ochrony zatrudnienia zleceniobiorczyni, która zaszła w ciążę. W tym przypadku umowa może zostać rozwiązana w dowolnym momencie. Prawo do zasiłku chorobowego przysługuje jedynie zleceniobiorcy, który został zgłoszony do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego i podlega mu przez okres co najmniej 90 dni. Analogicznie do sytuacji osób zatrudnionych w ramach stosunku pracy wysokość świadczeń wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku. Okres zasiłkowy dla zleceniobiorczyni w ciąży również wynosi 270 dni.
Podsumowując, kobieta spodziewająca się dziecka może korzystać z licznych uprawnień. Dotyczą one zarówno warunków, jak i czasu pracy, a także ochrony przed zwolnieniem. Takie regulacje nie odnoszą się jednak do osób zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia. L4 w ciąży – i dla pracownicy, i dla zleceniobiorczyni – powoduje wydłużenie okresu zasiłkowego do 270 dni, a sam zasiłek wypłacany jest w wysokości 100% podstawy.