Czy możliwe jest pozwanie pracownika przez innego pracownika?

Zdecydowana większość spraw sądowych z zakresu prawa pracy dotyczy relacji występujących pomiędzy pracownikiem a pracodawcą. Czy możliwe jest jednak pozwanie pracownika przez innego zatrudnionego? Czy w takich przypadkach należy spełnić dodatkowe warunki, aby sąd zajął się sprawą?

Zdolność do bycia pozwanym

Możliwość występowania w sprawie sądowej w charakterze strony (powoda lub pozwanego) albo uczestnika postępowania zależy od posiadania tzw. zdolności sądowej. Zgodnie z treścią art. 64 Kodeksu postępowania cywilnego posiada ją każda osoba fizyczna i prawna. Zdolność sądową mają także jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną.

Od zdolności sądowej należy odróżnić zdolność procesową, a dokładniej zdolność do czynności procesowych. Polega ona na możliwości skutecznego realizowania czynności w danej sprawie sądowej, np. składania pozwu, apelacji, wniosków sądowych. Taka zdolność przysługuje osobom prawnym, jednostkom organizacyjnym posiadającym zdolność prawną oraz osobom fizycznym, pod warunkiem jednak, że posiadają one pełną zdolność do czynności prawnych, tj. są pełnoletnie i nie zostały ubezwłasnowolnione. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych (np. dziecko, które ukończyło 13. rok życia) ma zdolność procesową w sprawach wynikających z czynności prawnych, których może dokonywać samodzielnie.

Aktywne uczestnictwo w jakiejkolwiek sprawie sądowej wymaga więc posiadania przede wszystkim pełnej zdolności do czynności prawnych. W przeciwnym wypadku dana osoba może co prawda zostać pozwana, jednak złożenie pozwu i dokonywanie innych czynności procesowych możliwe jest w jej przypadku tylko przy pomocy przedstawiciela ustawowego – rodzica, opiekuna prawnego lub kuratora.

Czy pracownik może być pozwany?

Każda osoba pozostająca w stosunku pracy może zostać pozwana. Taka sytuacja dotyczy oczywiście spraw o charakterze cywilnym, ponieważ w przypadku spraw karnych mamy do czynienia nie z pozwanym, lecz z podejrzanym, oskarżonym albo skazanym.

Pracownik może zostać pozwany w zasadzie o cokolwiek, przy czym sprawy sądowe o charakterze pracowniczym wymagają, aby dany problem wiązał się ściśle z przepisami regulującymi prawo pracy. Niekoniecznie ma to związek z obowiązkiem powoływania się na konkretne artykuły zamieszczone w Kodeksie pracy. Prawo pracy jest dosyć szeroką dziedziną, stąd możliwe jest powoływanie się na zupełnie inne przepisy, np. ustawy o zwolnieniach grupowych lub o charakterze ubezpieczeń społecznych.

Cechą charakterystyczną osoby pozwanej jest to, że zostaje ona niejako „oskarżona” o naruszenie odpowiednich przepisów – albo poprzez ich jawne złamanie (jak np. stosowanie mobbingu), albo brak ich realizacji (np. niezapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w firmie).

Kto może pozwać pracownika do sądu?

Zdecydowana większość spraw sądowych, w których pracownik występuje w roli pozwanego, jest inicjowana przez pracodawcę lub odpowiedni organ zajmujący się sprawami pracowniczymi (np. Państwową Inspekcję Pracy). Tak naprawdę nie istnieją jednak przeciwwskazania do tego, aby inny pracownik występował w roli powoda i kierował swoje roszczenia względem innego zatrudnionego.

Każdy pracownik ma zatem pełne prawo do tego, aby pozwać do sądu innego pracownika. W rzeczywistości zasadność roszczenia ma tutaj drugorzędne znaczenie. Okazuje się bowiem, że prawo do sądu przysługuje każdemu obywatelowi, bez względu na to, czy jego żądania okażą się później trafne. Sąd istnieje po to, by szczegółowo zbadać twierdzenia powoda; jeśli będą one bezpodstawne i nieuzasadnione, sprawa może zostać oddalona lub w ogóle nie będzie przyjęta do rozpatrzenia. Możliwa jest także sytuacja, w której sąd co prawda przyjmie sprawę, jednak dojdzie do wniosku, że żądania powoda były niesłuszne i wskutek tego wyda orzeczenie na jego niekorzyść (powód przegra wówczas w sprawie).

Obowiązek udowodnienia twierdzeń

Pozwanie pracownika przez innego zatrudnionego wymaga udowodnienia wszelkich wnoszonych w sprawie zarzutów oraz uzasadnienia składanych wniosków. Obowiązek ten spoczywa w pierwszej kolejności na powodzie, który jest inicjatorem całej sprawy. Pozwany jako strona procesowa musi oczywiście odpowiedzieć na pojawiające się roszczenia i także przedstawić ku temu stosowne dowody.

Zgodnie z treścią art. 4585 kpc powód jest obowiązany powołać wszystkie twierdzenia i dowody w pozwie, a pozwany – w odpowiedzi na pozew. Doręczając stosowne pouczenia w sprawie, przewodniczący wzywa stronę, by w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż tydzień, powołała wszystkie twierdzenia i dowody; odpowiednio do okoliczności sprawy przewodniczący może określić na to także inny termin. Twierdzenia i dowody powołane z naruszeniem powyższych zasad podlegają pominięciu, chyba że strona uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo że potrzeba ich powołania wynikła później. W takim przypadku dalsze twierdzenia i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym ich powołanie stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania.

O co można pozwać innego pracownika?

Tak naprawdę ustawodawca nie wprowadza żadnych limitów, jeśli chodzi o możliwość pozywania innych pracowników. W praktyce oznacza to, że sprawa może dotyczyć każdej kwestii, przy czym jeśli będzie kierowana do sądu pracy, musi odnosić się do naruszenia przepisów prawa pracy, a nie innych regulacji. Oczywiście dopuszczalne jest powoływanie się na naruszenie innych przepisów (np. prawa cywilnego), jednak musi występować to w charakterze uzupełniającym – główne roszczenie musi bowiem pochodzić bezpośrednio z przepisów prawa pracy.

Pracownicy są pozywani przez innych pracowników najczęściej w związku ze szkodą wyrządzoną podczas wykonywania swoich obowiązków lub ich niedopełnienia. Taka sytuacja może dotyczyć zatrudnionych na takich samych lub równorzędnych stanowiskach, może jednak odnosić się również do pracowników, którzy są podlegli względem siebie (np. kierownik działu niebędący pracodawcą i pracownik szeregowy).

Często pojawiającymi się sprawami pomiędzy pracownikami są także te dotyczące mobbingu lub przejawów dyskryminacji. Pracodawcy nie są więc jedynymi podmiotami mogącymi dopuszczać się takich naruszeń. Mobbing i dyskryminacja wymagają oczywiście udowodnienia, podobnie jak ma to miejsce w przypadku innych roszczeń prawnych.

Pozwanie pracownika przez innego pracownika – podsumowanie

Pracownik może pozwać innego pracownika do sądu, choć jego roszczenie powinno w znacznej mierze wynikać z naruszenia obowiązujących zasad prawa pracy. Pozew może jednak zostać wniesiony tylko przez tego pracownika, który posiada pełną zdolność do czynności prawnych. W przeciwnym wypadku wymagana jest reprezentacja przez przedstawiciela ustawowego. Zakres spraw, w których zatrudniony może pozwać innego pracownika, jest bardzo szeroki.