Natężenie oświetlenia na stanowisku pracy z komputerem - normy

Odpowiednie oświetlenie stanowisk pracy należy do obowiązków pracodawcy, który ma za zadanie chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie im bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Oświetlenie jest fizycznym czynnikiem środowiska pracy i zalicza się je do czynników uciążliwych, ponieważ niewłaściwe oświetlenie stanowisk pracy prowadzi do różnych dolegliwości związanych z narządem wzroku. Sprawdź, jakie powinno być natężenie oświetlenia na stanowisku pracy z komputerem!

Oświetlenie w pomieszczeniach pracy

W pomieszczeniu stałej pracy, zgodnie z § 25 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (dalej r.o.b.h.p.), należy zapewnić oświetlenie dzienne, chyba że jest to niemożliwe lub niewskazane ze względu na technologię produkcji, a na stosowanie oświetlenia wyłącznie elektrycznego pracodawca uzyskał zgodę właściwego państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego wydaną w porozumieniu z okręgowym inspektorem pracy.

Do zapewnienia oświetlenia dziennego dostosowanego do przeznaczenia, kształtu i wielkości danego pomieszczenia zobowiązują pracodawcę także przepisy rozdziału 2 Działu III Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Ponadto pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi powinny być wyposażone w oświetlenie światłem sztucznym odpowiednio do potrzeb użytkowych.

Oświetlenie dzienne na poszczególnych stanowiskach pracy powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac i wymaganej dokładności oraz spełniać wymagania określone w Polskiej Normie. Niezależnie od oświetlenia dziennego w każdym pomieszczeniu pracy należy również zapewnić oświetlenie elektryczne o parametrach zgodnych z Polską Normą.

Światło naturalne może zostać zapewnione przez okna oraz świetliki. Szyby w oknach i świetlikach powinny być utrzymane w czystości i wykonane w taki sposób, aby nie następowało skraplanie się pary wodnej. Pozwoli to na przepuszczanie do pomieszczeń pracy dostatecznej ilości światła.

Elementem niezbędnym są również urządzenia, które będą eliminowały nadmierne operowanie promieni słonecznych na stanowiska pracy – rolety, żaluzje itp. (§ 29 ust. 3 r.o.b.h.p.).

Natężenie oświetlenia na stanowisku pracy z komputerem

Podstawowym parametrem oświetlenia, który ocenia się na stanowisku pracy z komputerem, jest poziom jego natężenia. Pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia oświetlenie zgodnego z Polską Normą. Norma obecnie stosowana to PN-EN 12464-1:2012 „Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach”.

Na stanowiskach pracy, na których używane są komputery stosownie do pkt. 9.1. załącznika Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, oświetlenie powinno zapewniać komfort pracy wzrokowej, a w szczególności:

• poziom natężenia oświetlenia powinien spełniać wymagania określone w normie PN-EN 12464-1:2012 “Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach”;

Przykład 1.

Jakie jest wymagane natężenie oświetlenia elektrycznego w pomieszczeniach biurowych, gdzie zatrudnieni są projektanci?

Pracodawca niezależnie od oświetlenia dziennego w pomieszczeniach pracy powinien zapewnić oświetlenie elektryczne o parametrach zgodnych z Polskimi Normami.

Zgodnie z PN-EN 12464-1:2012 “Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach” w przypadku stanowisk pracy projektantów należy zapewnić minimalne natężenie oświetlenia elektrycznego na poziomie 750 lx ze względu na prace precyzyjne.

• należy ograniczyć olśnienie bezpośrednie od opraw, okien, przezroczystych lub półprzezroczystych ścian albo jasnych płaszczyzn pomieszczenia oraz olśnienie odbiciowe od ekranu monitora, w szczególności przez stosowanie odpowiednich opraw oświetleniowych, instalowanie żaluzji lub zasłon w oknach. Dopuszcza się stosowanie opraw oświetlenia miejscowego, pod warunkiem że będą to oprawy nie powodujące olśnienia, które stwarza uczucie niewygody widzenia oraz obniżenie zdolności rozpoznawania szczegółów lub przedmiotów, co może stanowić przyczynę wypadku.

Jak często mierzyć natężenie oświetlenia na stanowisku pracy z komputerem?

Przepisy prawa nie określają częstotliwości, z jaką pracodawca jest zobowiązany dokonywać pomiarów natężenia oświetlenia. Oświetlenie jest zaliczane do czynników uciążliwych w środowisku pracy, a nie do czynników szkodliwych, zatem nie mają tu zastosowania przepisy Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, które określa, jakie jednostki mogą wykonywać takie pomiary, a także podaje czasookresy wykonywanych pomiarów.

Pierwsze pomiary natężenia oświetlenia elektrycznego powinno się przeprowadzić, gdy:

• utworzono stanowiska pracy,
• przebudowano pomieszczenia pracy,
• zmieniono rodzaj oświetlenia stosowanego w pomieszczeniach (np. dokonano wymiany żarówek na energooszczędne),
• zmieniono aranżację pomieszczenia,
• pracownicy zaczynają skarżyć się na uciążliwość pracy spowodowaną nieodpowiednim oświetleniem.

W związku z tym, że przepisy nie wyznaczają częstotliwości wykonywania pomiarów natężenia oświetlenia, decyzję co do ich przeprowadzenia w każdym czasie może podjąć pracodawca, którego obowiązkiem jest zapewnienie pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

Podsumowanie

Obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie odpowiedniego oświetlenia na stanowiskach pracy. Oświetlenie dzienne na poszczególnych stanowiskach pracy powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac i wymaganej dokładności oraz powinno spełniać wymagania określone w Polskiej Normie. Niezależnie od oświetlenia dziennego w pomieszczeniach pracy należy zapewnić oświetlenie elektryczne o parametrach zgodnych z Polskimi Normami. Pracodawca, aby zapewnić komfort widzenia pracownikom na stanowisku pracy przy komputerze, powinien ograniczyć olśnienie bezpośrednie od opraw, okien, przezroczystych lub półprzezroczystych ścian albo jasnych płaszczyzn pomieszczenia oraz olśnienie odbiciowe od ekranu monitora, w szczególności przez stosowanie odpowiednich opraw oświetleniowych, instalowanie żaluzji lub zasłon w oknach. Poza tym pracodawca musi zapewnić, aby poziom natężenia oświetlenia w pomieszczeniach spełniał wymagania określone w Polskich Normach.