Odpowiedzialność właściciela hotelu za rzeczy pozostawione przez gości

Osoby, które prowadzą hotel i są jego właścicielami (utrzymujący zarobkowo hotel), często nie zdają sobie sprawy z tego, jaką odpowiedzialność ponoszą za rzeczy, które wnoszą do pokoi hotelowych ich goście. Za swój priorytet uznają jak najszersze promowanie swojego przedsiębiorstwa, aby pozyskać klientów, a gdy ci przyjeżdżają, skupiają się na wywiązywaniu się ze swoich obowiązków związanych z przyjęciem gości, zorganizowaniem sprzątania pokoi, przygotowywania posiłków itd. Mając na uwadze te kwestie, często nie są świadomi tego, że mogą być odpowiedzialni za utratę lub uszkodzenie rzeczy, które zostały wniesione do hotelu. Artykuł wskaże, jaka jest odpowiedzialność właściciela hotelu za jakie rzeczy pozostawione przez gości oraz jak skutecznie bronić się przed roszczeniami.

Odpowiedzialność właściciela hotelu - przepisy

Utrzymujący zarobkowo hotel jest odpowiedzialny za utratę lub uszkodzenie rzeczy wniesionych przez gości – osoby korzystające z usług hotelu. Taką odpowiedzialność właściciela hotelu przewidują przepisy Kodeksu cywilnego (kc), w art. 846 tej ustawy.

Rzeczą wniesioną jest, zgodnie z definicją zawartą w kc, taka, która w czasie korzystania przez gościa z hotelu znajduje się w nim, albo poza nim, a została powierzona właścicielowi, lub osobie u niego zatrudnionej, albo umieszczona w miejscu przez nich wskazanym, lub przeznaczonym na ten cel. Jest nią także rzecz, która w krótkim, zwyczajowo przyjętym czasie, przed lub po korzystaniu z gościa z hotelu, została powierzona właścicielowi hotelu lub jego pracownikowi albo umieszczona w miejscu przez nich wskazanym lub przeznaczonym na ten cel.

Co istotne, pojazdy, rzeczy w nich pozostawione oraz zwierzęta, nie są uważane za rzeczy wniesione. Właściciel hotelu nie odpowiada za pozostawiony na parkingu pojazd i wszystkie rzeczy, które w nim zostały. Nie ponosi też odpowiedzialności za podróżujące i pozostające z gościem zwierzęta. Co do nich można zawrzeć odrębną umowę powierzenia, co jest niemal niewystępującą praktyką, wiązałoby się bowiem z dodatkowym wynagrodzeniem dla hotelu.

Umowne (lub w drodze ogłoszenia) ograniczanie lub wyłączanie odpowiedzialności utrzymującego zarobkowo hotel, nie wywołuje skutków prawnych. Właściciel zawsze będzie odpowiadał na podstawie przepisów kodeksu cywilnego, a można je jeszcze rozszerzyć.

Przykład 1.

Rzeczami wniesionymi mogą być pieniądze w depozycie lub sejfie znajdującym się w hotelu lub poza nim, urządzenia elektroniczne, kosztowności, ubrania, walizka pozostawiona po wymeldowaniu się z hotelu, lub pozostawiona przed oficjalnym zameldowaniem. Dotyczy to sytuacji, gdy gość, który na przykład ma możliwość zameldowania od godziny 14, przyjeżdża wcześniej, a utrzymujący hotel lub jego pracownik umożliwia mu pozostawienie bagażu w przeznaczonym do tego miejscu przez kilka godzin. Analogiczna sytuacja – gdy wymeldowanie ma nastąpić np. do 11, a gość decyduje się na pozostawienie bagażu do 18. Wówczas właściciel odpowiada za pozostawiony w jego hotelu bagaż, mimo iż gość nie jest już w nim zameldowany.

Odpowiedzialność właściciela hotelu jest jednak wyłączona w określonych w kc przypadkach:

• szkoda lub utrata rzeczy wynika z jej właściwości;
• szkoda lub utrata rzeczy powstała wskutek siły wyższej (powódź, pożar);
• szkoda lub utrata rzeczy powstała wyłącznie z winy gościa hotelowego, osoby, która mu towarzyszyła, była u niego zatrudniona lub odwiedzała go w hotelu.

Zakres odpowiedzialności właściciela hotelu

Odpowiedzialność właściciela hotelu jest ograniczona, względem jednego gościa, do wysokości stokrotnej należności za dostarczone mu mieszkanie, liczonej za jedną dobę. Równocześnie odpowiedzialność za każdą rzecz nie może przekroczyć pięćdziesięciokrotności wysokości tej należności.

Przykład 2.

Jan Kowalski zabrał ze sobą na wakacje sprzęt do nurkowania, który pozostawił w hotelu na cały okres pobytu nad morzem. Przedmioty warte były 5 000 zł. Odpowiedzialność właściciela hotelu za tę rzecz jest liczona, dla właściciela hotelu, do kwoty 250 000. Jeśli jednak doba w hotelu dla jednego gościa kosztuje 60 zł, właściciel hotelu odpowiadał będzie do kwoty 60 000 zł, czyli stukrotności należności za dobę. Ograniczenia te nie występują jednak w następujących przypadkach:

• utrzymujący zarobkowo hotel (lub jego pracownik) przyjął rzecz na przechowanie;
• utrzymujący zarobkowo hotel (lub jego pracownik) odmówił przyjęcia rzeczy na przechowanie, a miał taki obowiązek;
• szkoda wynikła z winy umyślnej właściciela hotelu lub jego pracownika;
• szkoda wynikła z rażącego niedbalstwa właściciela hotelu lub jego pracownika.

Obowiązek przyjęcia rzeczy na przechowanie przez utrzymującego zarobkowo hotel

Utrzymujący zarobkowo hotel jest obowiązany przyjąć na przechowanie:

• pieniądze;
• papiery wartościowe;
• cenne przedmioty, jak kosztowności, rzeczy mające wartość naukową, artystyczną, historyczną, lub inną.

Odmowa przyjęcia tych rzeczy jest możliwa wówczas, gdy zagrażają one bezpieczeństwu albo jeżeli w stosunku do wielkości lub standardu hotelu albo podobnego zakładu mają zbyt dużą wartość, a także wtedy, gdy zajmują zbyt dużo miejsca. Decyzja w tym przedmiocie dotyczy właściciela hotelu, choć wydaje się mało prawdopodobne, by osoba przewożąca dużą ilość gotówki czy innych kosztowności decydowała się na nocleg w tanim motelu.

Termin przedawnienia – do kiedy trzeba upomnieć się o utraconą rzecz?

Prawo do zgłoszenia utraty lub uszkodzenia rzeczy wniesionej wygasa, gdy fakt ten nie zostanie zgłoszony właścicielowi hotelu niezwłocznie po zauważeniu usterki lub utraty. W praktyce zgłoszenia takie są dokonywane jeszcze w momencie pozostawania w hotelu, gdyż to najczęściej już na miejscu stwierdzamy uszkodzenie lub utratę przedmiotu. Roszczenia o naprawienie szkody przedawniają się z upływem sześciu miesięcy od dnia, w którym pozwany dowiedział się o szkodzie. Termin ten w żadnym wypadku nie może jednak przekroczyć roku od dnia, w którym gość przestał korzystać z usług hotelu.

Przykład 3.

Jan Kowalski był gościem hotelu „Marina” w Gdańsku w okresie od 10 sierpnia do 20 sierpnia 2021 roku. 22 lutego 2022 roku zauważył, że jego sprzęt do nurkowania, który miał w hotelu, został uszkodzony. Z uwagi na złą pogodę podczas pobytu nad morzem nie udało mu się nurkować, z tego względu akcesoria były przez cały czas w hotelu, i tam musiało też dojść do ich uszkodzenia. Okres 6 miesięcy na zgłoszenie tego właścicielowi upłynie 22 sierpnia 2022 roku, jednak wówczas minie roczny termin przedawnienia. Ostatnim dniem, w którym można zgłosić utrzymującemu zarobkowo hotel roszczenie o naprawienie szkody jest 20 sierpnia 2022 roku.

Jak bronić się przed roszczeniami klientów?

Otrzymując wezwanie do zapłaty należy w pierwszej kolejności zweryfikować, czy osoba, która je sporządziła, rzeczywiście była gościem hotelu w określonym czasie. Dotyczy to zwłaszcza dużych ośrodków, gdzie liczba gości w ciągu doby przekracza kilkaset osób. Dlatego tak istotne jest sprawdzenie, czy wzywający korzystał z usług przedsiębiorstwa, czy jedynie próbuje (niezgodnie z prawem) uzyskać korzyść majątkową.

Jeżeli zgłaszający rzeczywiście był gościem oraz wskazał, że uległa uszkodzeniu lub utracie rzecz do niego należąca, którą pozostawił w hotelu – pozostają dwie drogi:

• próba polubownego rozwiązania sprawy;
• droga sądowa;

Pozasądowo można odpowiedzieć na wezwanie przeciwnika, oraz próbować się dogadać, uznając, że rzecz została utracona lub uszkodzona podczas przechowywania jej w hotelu. Wówczas można uzyskać pewnego rodzaju kompromis i wypłacić część roszczenia gościowi. Ta droga jest jednak polecana wówczas, gdy przyjmujemy, że ma on rację lub gdy wiemy, że rzecz została uszkodzona lub utracona w czasie, gdy znajdowała się w hotelu.

Jeżeli jednak nie mamy co do tego pewności, warto pozwolić roszczeniowemu gościowi skierować sprawę na drogę postępowania sądowego. Po pierwsze nie ma pewności, czy na pewno to zrobi – postępowanie jest odpłatne, a opłata od pozwu wynosi 5% wartości roszczenia. Jeśli zatem żądałby, jak w przykładzie, 60 000 zł, opłata wyniosłaby 3 000 zł. Wiąże się to także ze sporządzeniem pozwu lub skorzystaniem z pomocy profesjonalnego prawnika, co powoduje, że często powództwo nie zostanie wniesione do sądu.

Jeśli jednak pozew zostanie złożony, wówczas to na powodzie – gościu hotelowym – spoczywał będzie ciężar udowodnienia takich okoliczności, jak pozostawienia rzeczy w pokoju hotelowym, jej utracenia, lub uszkodzenia. Muszą one być udowodnione łącznie, co jest trudne w przypadku osób podróżujących samotnie. Trudno będzie im bowiem udowodnić, że rzeczywiście mieli ze sobą na przykład określany powyżej strój do nurkowania – tym bardziej, jeśli rzecz ta była wyłącznie przechowywana w pokoju. Jest to szansą dla właściciela, który może na tej podstawie bronić swoich praw oraz przedstawiać, że rzecz taka nie została wniesiona do hotelu. Również trudne jest udowodnienie, że to właśnie podczas gdy rzecz znajdowała się w hotelu została uszkodzona, ponieważ mogło to mieć miejsce w transporcie.

Jest wiele możliwości kwestionowania szkody gościa hotelowego, należy zatem sprawdzić wszelkie opcje oraz pamiętać, że czasami szkoda może zostać zgłoszona pracownikowi hotelu, jeszcze podczas pobytu w nim, co ogranicza pole obrony.

Jeśli sprawa zostanie wniesiona do sądu i to gość hotelowy wygra, właściciel będzie obowiązany do zwrotu kosztów postępowania oraz kosztów wynagrodzenia pełnomocnika przeciwnika procesowego. Warto zatem przeanalizować sytuację, w której gość utracił lub uszkodził należącą do niego rzecz oraz podjąć decyzję niejako biznesową, czy decydować się na ryzyko procesu sądowego, czy też rozwiązać sprawę pozasądowo.