Ulgi podatkowe - kiedy można z nich korzystać?

Ulgi podatkowe zdefiniowano w art. 3 pkt 6 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa jako przewidziane w przepisach prawa podatkowego zwolnienia, odliczenia, obniżki albo zmniejszenia, których zastosowanie powoduje obniżenie podstawy opodatkowania lub wysokości podatku – z wyjątkiem obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, oraz innych odliczeń stanowiących element konstrukcji tego podatku. Poniżej przedstawiono główne ulgi podatkowe określone w przepisach Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, podając w nawiasach odnośne przepisy tej ustawy.

Ulgi podatkowe na cele mieszkaniowe (art. 21 ust. 1 pkt 131)

Wolne od podatku są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych związanych z nieruchomościami, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych – jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie 3 lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe. Udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

Ulgi podatkowe dla młodych (art. 21 ust. 1 pkt 148)

Wolne od podatku są przychody:

1. ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy;
2. z umów zlecenia;
3. z tytułu odbywania praktyki absolwenckiej, o której mowa w przepisach Ustawy z dnia 17 lipca 2009 roku o praktykach absolwenckich;
4. z tytułu odbywania stażu uczniowskiego, o którym mowa w art. 121a Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 roku – Prawo oświatowe;
5. z zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w Ustawie z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa

– otrzymane przez podatnika do ukończenia 26. roku życia, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł.

Ulgi podatkowe na dziecko (art. 27f)

Od podatku dochodowego obliczonego według skali podatkowej podatnik ma prawo odliczyć określoną kwotę na każde małoletnie dziecko, w stosunku do którego w roku podatkowym: wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało lub sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu bądź umowy zawartej ze starostą. Odliczeniu podlega za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę, w stosunku do:

1. 1 małoletniego dziecka – kwota 92,67 zł, jeżeli dochody podatnika:

• pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim i jego małżonka, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 112 000 zł,
• niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku podatkowego, nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty 56 000 zł, z wyjątkiem podatnika samotnie wychowującego małoletnie dziecko, do którego ma zastosowanie kwota dochodu określona w lit. a;

      2. 2 małoletnich dzieci – kwota 92,67 zł na każde dziecko;

      3. 3 i więcej małoletnich dzieci – kwota:

• 92,67 zł odpowiednio na pierwsze i drugie dziecko,
• 166,67 zł na trzecie dziecko,
• 225 zł na czwarte i każde kolejne dziecko.

Ulgi podatkowe na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (26 ust. 1 pkt 2b)

Z podstawy obliczenia podatku (dochodu) odlicza się wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego dokonane przez podatnika w roku podatkowym, do wysokości określonej w przepisach o indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego.

Ulgi podatkowe na internet (art. 26 ust. 1 pkt 6a, ust. 6h i 7)

Od podstawy obliczenia podatku odlicza się wydatki ponoszone przez podatnika z tytułu użytkowania sieci internet, w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 760 zł. Odliczenie to przysługuje podatnikowi wyłącznie w kolejno po sobie następujących 2 latach podatkowych, jeżeli w okresie poprzedzającym te lata nie korzystał z tego odliczenia.

Ulgi podatkowe z tytułu darowizn (26 ust. 1 pkt 9 lit. a)

W podstawie obliczenia podatku nie uwzględnia się kwot darowizn przekazanych na cele:

1. określone w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego, organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele;
2. kultu religijnego;
3. krwiodawstwa realizowanego przez honorowych dawców krwi na podstawie Ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 roku o publicznej służbie krwi, w wysokości iloczynu kwoty rekompensaty określonej przepisami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 2 tej ustawy i litrów oddanej krwi lub jej składników;
4. kształcenia zawodowego publicznym szkołom prowadzącym kształcenie zawodowe, o których mowa w art. 4 pkt 28a Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 roku – Prawo oświatowe, oraz publicznym placówkom i centrom, o których mowa w art. 2 pkt 4 tej ustawy;
5. określone w art. 7 ust. 1 Ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 roku o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie

– w wysokości dokonanej darowizny, nie więcej jednak niż kwoty stanowiącej 6% dochodu.

Ulgi podatkowe badawczo-rozwojowe (26e)

Podatnik uzyskujący przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej odlicza od podstawy obliczenia podatku koszty uzyskania przychodów poniesione na działalność badawczo-rozwojową. Kwota odliczenia nie może w roku podatkowym przekroczyć kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika z wyżej wspomnianego źródła.

Ulgi podatkowe termomodernizacyjne (art. 26h)

Podatnik będący właścicielem lub współwłaścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego ma prawo odliczyć od podstawy obliczenia podatku wydatki poniesione w roku podatkowym na materiały budowlane, urządzenia i usługi związane z realizacją przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w tym budynku, które zostanie zakończone w okresie 3 kolejnych lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek. Kwota odliczenia nie może przekroczyć 53 000 zł w odniesieniu do wszystkich realizowanych przedsięwzięć termomodernizacyjnych w poszczególnych budynkach, których podatnik jest właścicielem lub współwłaścicielem.

 na sport i kulturę (art. 26ha)

Podatnik prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą może odliczyć od podstawy obliczenia podatku kwotę stanowiącą 50% kosztów uzyskania przychodów poniesionych na działalność sportową, kulturalną oraz wspierającą szkolnictwo wyższe i naukę – przy czym kwota odliczenia nie może przekroczyć kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika w roku podatkowym z pozarolniczej działalności gospodarczej.

na ochronę i konserwację zabytków (art. 26hb)

Podatnik może odliczyć od podstawy obliczenia podatku wydatki:

1. poniesione w roku podatkowym na wpłaty na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej utworzony, zgodnie z odrębnymi przepisami, dla zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub znajdującego się w ewidencji zabytków;
2. poniesione w roku podatkowym na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane w zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru zabytków bądź znajdującym się w ewidencji zabytków;
3. na odpłatne nabycie zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub udziału w takim zabytku, pod warunkiem, że podatnik na nabytą nieruchomość poniósł wydatek, o którym mowa w pkt 2.

Odliczenia, o których mowa w pkt 1 i 2, nie mogą przekroczyć 50% wydatków. Odliczenie, o którym mowa w pkt 3, nie może przekroczyć iloczynu kwoty 500 zł i liczby metrów kwadratowych powierzchni użytkowej zabytku nieruchomego, nie więcej jednak niż 500 000 zł na wszystkie wydatki poniesione z tego tytułu.

Ulgi podatkowe abolicyjne (art. 27g)

Podatnik podlegający nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (polski rezydent podatkowy), uzyskujący określone dochody zagraniczne, ma prawo odliczyć od podatku dochodowego kwotę podatku obliczonego od dochodów ze źródeł zagranicznych. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć kwoty 1360 zł.

Ulgi podatkowe e-TOLL (art. 52ja)

Podatnik może od dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej lub dochodu z działów specjalnych produkcji rolnej odliczyć poniesione w tym roku:

1. wydatki na nabycie zewnętrznego systemu lokalizacyjnego lub urządzenia pokładowego;
2. opłaty z tytułu umowy na obsługę zewnętrznego systemu lokalizacyjnego albo urządzenia pokładowego, o której mowa w art. 13i ust. 3b zdaniu drugim Ustawy z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych;
3. opłaty z tytułu umowy leasingu, najmu lub dzierżawy zewnętrznego systemu lokalizacyjnego bądź urządzenia pokładowego, bądź innej umowy o podobnym charakterze, na podstawie której taki system albo takie urządzenie zostały oddane do używania

– pomniejszone o podatek od towarów i usług.

Wydatki i opłaty podlegają odliczeniu do wysokości kwoty stanowiącej iloczyn 500 zł oraz liczby zewnętrznych systemów lokalizacyjnych lub urządzeń pokładowych, przy czym liczba tych systemów lub urządzeń nie może być większa niż liczba pojazdów, które wykonały w 2021 roku co najmniej 1 przejazd, za który podatnik, a w przypadku podatników będących wspólnikami spółki niebędącej osobą prawną – ta spółka, uiścili opłatę elektroniczną z wykorzystaniem tego zewnętrznego systemu lokalizacyjnego lub urządzenia pokładowego.

Ulgi podatkowe, będąc rozwiązaniami wprowadzającymi określone korzyści dla podatnika, przyznającymi mu pewne preferencje i ograniczającymi jego obowiązki podatkowe, stanowią narzędzia oddziaływania państwa na procesy społeczne, w celu promowania zachowań (działań) uznanych za pożądane i wymagające wsparcia. Warto też odnotować, że niektóre limity kwotowe ulg zostały w okresie epidemii i stanu zagrożenia epidemicznego, ogłoszonych z powodu COVID-19, tymczasowo podniesione.