Nowe formy wsparcia dla osób chcących nabyć pierwsze mieszkanie

Wielu młodych Polaków chciałoby mieć swoje własne mieszkanie lub dom. Problemem jednak jest to, że w obecnych czasach nie każdego stać na to, aby kupić taką nieruchomość za gotówkę lub zaciągnąć na ten cel kredyt na warunkach rynkowych. W tym celu aktualnie prowadzone są prace nad zapowiadanym w kampanii wyborczej programem mającym być odpowiedzią na potrzeby mieszkaniowe społeczeństwa. Pierwsze założenia programu zawiera projekt ustawy o „kredycie mieszkaniowym #naStart”. W artykule wyjaśniamy jak będzie można zakupić swoje pierwsze mieszkanie z tym programem. 

Wstrzymanie programu Bezpieczny kredyt 2%

Na wstępie należy wskazać, że poprzednio obowiązujący program Bezpieczny Kredyt 2% został wstrzymany, dlatego też aktualnie nie ma możliwości pozyskania kredytu na preferencyjnych warunkach w celu nabycia pierwszego mieszkania. Dlatego też trwają prace nad ewentualnym wprowadzeniem programu o kredycie mieszkaniowym na start określanym też kredytem 0%.

Kto będzie mógł się ubiegać o kredyt na podstawie nowego programu wsparcia dla osób mających nabyć pierwsze mieszkanie?

Według założeń projektu ustawy o kredycie na start kredyt ten zostanie udzielony w przypadku spełnienia następujących warunków w dniu jego udzielenia:

• kredytobiorca nie ma i przed tym dniem nie miał prawa własności lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego oraz nie przysługuje i przed tym dniem nie przysługiwało mu spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu; 
• kredytobiorca w dniu złożenia wniosku o jego udzielenie nie ukończył 35 lat, chyba że w skład jego gospodarstwa domowego wchodzą co najmniej 2 osoby lub kredyt ten jest udzielany jako kredyt konsumencki;
• kredytobiorca prowadzi gospodarstwo domowe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli ma obywatelstwo polskie albo nie ma obywatelstwa polskiego i prowadzi gospodarstwo domowe wspólnie z osobą mającą takie obywatelstwo, a kredyt ten jest mu udzielany wspólnie z tą osobą; 
• kredytobiorca uzyskuje dochód w walucie polskiej; 
• w dniu jego udzielenia kredytobiorca nie jest ani nie był stroną umowy innego kredytu mieszkaniowego, bezpiecznego kredytu 2% lub rodzinnego kredytu mieszkaniowego.

Gwarancja Banku Gospodarstwa Krajowego

Projekt zakłada, że w sytuacji, gdy wkład własny kredytobiorcy jest niższy niż 20% całkowitej kwoty wydatków, w celu których pokrycia kredyt mieszkaniowy jest udzielany jako kredyt hipoteczny, a całkowita kwota tych wydatków nie jest wyższa niż 1 000 000 zł, część tego kredytu, stanowiąca różnicę między kwotą odpowiadającą 20% całkowitej kwoty tych wydatków a wkładem własnym kredytobiorcy, lub kredyt mieszkaniowy jest udzielany jako kredyt konsumencki, a część tego kredytu stanowiącą kwotę jego kapitału obejmuje się gwarancją udzieloną przez Bank Gospodarstwa Krajowego, z tym że wysokość objętej gwarancją części kredytu mieszkaniowego nie może być wyższa niż 100 000 zł. Przy czym z tytułu udzielenia pobiera się od kredytobiorcy jednorazową opłatę prowizyjną w wysokości 1,0% objętej tą gwarancją części kredytu. Gwarancja wygasa z dniem spłaty części kapitałowej kredytu w wysokości objętej tą gwarancją. 

W przypadku kredytu na start przewidziano także obostrzenia, zgodnie z którymi do czasu wygaśnięcia gwarancji nieruchomość, którą nabyto lub którą wybudowano z wykorzystaniem środków kredytu mieszkaniowego, nie może być wykorzystywana przez kredytobiorcę do prowadzenia działalności gospodarczej.

Dopłaty do kredytu na start

W przypadku kredytu na start w projekcie ustawy przewidziano zasady dopłaty do kredytu, według poniższych reguł. Dopłaty do raty kredytu mieszkaniowego udzielanego jako kredyt hipoteczny mogą być udzielone na wniosek kredytobiorcy złożony do 31 grudnia 2027 roku oraz jeśli kredytobiorca w dniu zawarcia umowy tego kredytu nie jest ani nie był stroną umowy innego kredytu hipotecznego, zawartej w okresie 36 miesięcy przed tym dniem w celu pokrycia wydatków ponoszonych w związku z nabyciem lokalu mieszkalnego, domu jednorodzinnego albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, chyba że umowa ta została rozwiązana w związku z dokonanym skutecznym odstąpieniem od umowy nabycia tego lokalu, domu lub tego prawa lub przeniesiona na inną osobę będącą stroną umowy tego kredytu, lub rozwiązana przed dniem uruchomienia środków tego kredytu.

Dopłaty do rat w przypadku kredytu konsumenckiego mogą nastąpić na złożony wraz z wnioskiem o udzielenie tego kredytu wniosek kredytobiorcy.

Spłata kredytu mieszkaniowego po okresie spłaty rat objętych dopłatami następuje w równych ratach. 

Dopłatami do rat kredytu mieszkaniowego objęte ma być 120 pierwszych rat kapitałowo-odsetkowych spłacanych zgodnie z harmonogramem kredytu udzielonego jako kredyt hipoteczny lub 60 pierwszych rat kapitałowo-odsetkowych tego kredytu udzielonego jako kredyt konsumencki.

W tym przypadku ratę obniża się o kwotę tej dopłaty.

Wysokość dopłat

Co istotne, wysokość dopłat będzie uzależniona od wielkości gospodarstwa domowego i tego, czy w jego skład wchodzą dzieci. 

Dopłaty mają obniżać oprocentowanie kredytu w następujący sposób:

• oprocentowanie będzie wynosiło 1,5%, jeżeli w skład gospodarstwa domowego nie wchodzi żadne dziecko;
• oprocentowanie będzie wynosiło 1% w przypadku gospodarstwa domowego, w którego skład wchodzi 1 dziecko;
• oprocentowanie będzie wynosiło 0,5% w przypadku gospodarstwa domowego, w którego skład wchodzi 2 dzieci;
• oprocentowanie będzie wynosiło 0% w przypadku gospodarstwa domowego, w którego skład wchodzi 3 albo więcej dzieci i większego gospodarstwa domowego.

Kto otrzyma dopłaty?

Obostrzeniem ograniczającym krąg uprawnionych do skorzystania z dopłat ma być wprowadzenie kryterium dochodowego. Kryterium to również będzie zależało od liczby osób wchodzących w skład gospodarstwa domowego:

• dla 1-osobowego gospodarstwa domowego próg dochodowy wyniesie 7000 zł netto miesięcznie,
• dla 2-osobowego gospodarstwa domowego próg dochodowy wyniesie 13 000 zł netto miesięcznie,
• dla 3-osobowego gospodarstwa domowego próg dochodowy wyniesie 16 000 zł netto miesięcznie,
• dla 4-osobowego albo większego gospodarstwa domowego próg dochodowy wyniesie 19 500 zł netto miesięcznie,
• dla 5-osobowego albo większego gospodarstwa domowego próg dochodowy wyniesie 23 000 zł netto miesięcznie.

Dodatkowo planowane jest, że dopłata będzie obliczana do określonej wysokości kredytu, która także w tym przypadku zależeć będzie od liczebności gospodarstwa domowego. Dopłata będzie przyznawana do następującej wysokości kapitału:

• dla 1-osobowego gospodarstwa domowego kapitał, do którego przysługuje dopłata, nie może przekroczyć 200 000 zł; 
• dla 2-osobowego gospodarstwa domowego kapitał, do którego przysługuje dopłata, nie może przekroczyć 400 000 zł; 
• dla 3-osobowego gospodarstwa domowego kapitał, do którego przysługuje dopłata, nie może przekroczyć 450 000 zł; 
• dla 4-osobowego albo większego gospodarstwa domowego kapitał, do którego przysługuje dopłata, nie może przekroczyć 500 000 zł; 
• dla 5-osobowego albo większego gospodarstwa domowego kapitał, do którego przysługuje dopłata, nie może przekroczyć 600 000 zł. 

Sama wysokość kredytu nie będzie zgodnie z założeniami projektu ustawy limitowana. 

Kredyt objęty dopłatami musi być oprocentowany oprocentowaniem stałym przez pierwsze 60 miesięcy.

Przykład 1. 

Czy pani Dorota, która prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe i chciałaby wziąć kredyt na zakup pierwszego mieszkania na kwotę 500 000, będzie mogła skorzystać z programu mieszkanie na start, gdyby został on wprowadzony w życie? Tak, jeśli pani Dorota spełni innne wymogi programu, będzie mogła skorzystać z tych rozwiązań z zastrzeżeniem, że dopłaty w jej przypadku będą udzielone do kwoty 200 000 zł. Pozostała kwota kapitału kredytu będzie spłacana na podstawie warunków rynkowych. 

Utrata dopłat

Poza tym przewidziano zdarzenia, których wystąpienie w okresie objęcia rat kredytu mieszkaniowego dopłatami skutkuje utratą dopłat do rat tego kredytu spłacanych po dniu wystąpienia tego zdarzenia. Ma to miejsce:

• gdy kredytobiorca zbył prawo własności lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego nabytego albo wybudowanego z wykorzystaniem środków kredytu mieszkaniowego, z wyłączeniem rozszerzenia wspólności ustawowej na podstawie oraz zbycia na rzecz drugiego z kredytobiorców;
• gdy kredytobiorca zbył spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, nabyte z wykorzystaniem środków kredytu mieszkaniowego, z wyłączeniem zbycia na rzecz drugiego z kredytobiorców;
• gdy dokonano zwrotu kwoty partycypacji wniesionej z wykorzystaniem środków kredytu mieszkaniowego;
• gdy wygasło spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu ustanowione w związku z wkładem mieszkaniowym wniesionym z wykorzystaniem środków kredytu mieszkaniowego, chyba że prawo to nie wygasło względem drugiego z kredytobiorców;
• gdy kredytobiorca zmienił sposób użytkowania lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego lub jego części w sposób uniemożliwiający zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych;
• gdy kredytobiorca nabył prawo własności innego lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego albo nabył spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące innego lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, chyba że prawo to nabył w drodze dziedziczenia;
• gdy kredytobiorca wynajął lokal mieszkalny albo dom jednorodzinny lub jego część innej osobie lub użyczył ten lokal albo dom innej osobie;
• gdy w stosunku do kredytobiorcy ogłoszono upadłość;
• gdy nastąpiła zmiana sposobu oprocentowania tego kredytu ze stałego na zmienne.

Podsumowanie

Podsumowując, na obecnym etapie prace nad projektem wprowadzającym kredyt na start są na etapie opiniowania. Wstępnie prognozowany termin jego wejścia w życie to II połowa 2024 roku. O wejściu programu i jego finalnym kształcie będziemy informować, jeśli tylko projekt przejdzie pełną procedurę legislacyjną.