Ułatwienie zakupu mieszkania w 2023 roku, czyli program pierwsze mieszkanie

Na skróty

Polskie mieszkania są przeludnione – co więcej, według dostępnych danych należą do najbardziej przeludnionych w Europie. Sytuacji mieszkaniowej nie pomaga to, że na rynku wedle dostępnych szacunków brakuje prawie 2 milionów lokali mieszkalnych. Zarówno panująca od zeszłego roku sytuacja na rynku nieruchomości, jak i trudności w uzyskaniu finansowania własnego mieszkania poprzez kredyt hipoteczny nie poprawiają tej sytuacji, dlatego wchodzi program pierwsze mieszkanie.

Program pierwsze mieszkanie 2023 – planowany od lipca 2023 roku

Obecnie trwają prace nad wprowadzeniem nowego programu ułatwiającego nabycie młodym Polakom swojego pierwszego własnego mieszkania, który ma zostać uregulowany w ustawie o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe. Powszechnie program pierwsze mieszkanie wedle zapowiedzi ma zostać uruchomiony od lipca 2023 roku. W ramach proponowanych rozwiązań możliwe będzie zaciągnięcie kredytu o oprocentowaniu 2% lub założenie konta oszczędnościowego i odkładanie na nim środków na zakup mieszkania.

Konto oszczędnościowe w ramach programu pierwsze mieszkanie

Konto będzie prowadzone na rzecz osoby fizycznej, która nie posiada ani nie miała prawa własności lokalu mieszkalnego, domu jednorodzinnego lub spółdzielczego prawa dotyczącego lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego.

Oszczędzającym będzie mogła zostać osoba, która ukończyła 13 lat i w dniu zawarcia umowy o prowadzenie konta nie miała ukończonych 45 lat.

Zobacz też

Ponadto konto będzie mogła posiadać osoba posiadająca prawo własności albo spółdzielcze prawo dotyczące nie więcej niż 1 lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego: którego powierzchnia użytkowa nie przekracza 50 m2 i w którym zamieszkuje z dwojgiem dzieci, albo którego powierzchnia użytkowa nie przekracza 75 m2 i w którym zamieszkuje z trojgiem dzieci, albo którego powierzchnia użytkowa nie przekracza 90 m2 i w którym zamieszkuje z czworgiem dzieci, albo w którym zamieszkuje z co najmniej pięciorgiem dzieci.

Oprócz tego konto będzie można prowadzić dla osoby, która posiada albo miała prawo własności nie więcej niż 1 lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego nabyte w drodze dziedziczenia w okresie prowadzenia konta albo lokaty lub w udziale nie wyższym niż 50% i nabyte w drodze dziedziczenia przed rozpoczęciem prowadzenia konta lub wyłączonego z użytkowania w związku z katastrofą budowlaną albo skutkami powodzi, wiatru, osunięcia ziemi lub działania innego żywiołu.

Osoba decydująca się na oszczędzanie będzie musiała zawrzeć z bankiem umowę. Banki będą uprawnione do prowadzenia kont oszczędnościowych na podstawie umowy zawartej z Bankiem Gospodarstwa Krajowego. Zgodnie z założeniami bank prowadzący konto ma nie pobierać od oszczędzającego opłat i prowizji w związku z prowadzeniem konta.

Konto, na którym oszczędzający będzie gromadził środki na zakup mieszkania, może być prowadzone nie dłużej niż 10 lat, licząc od 1 stycznia roku kalendarzowego następującego po roku, w którym zawarto umowę jego prowadzenia.

Warunkiem prowadzenia konta na rzecz oszczędzającego jest dokonywanie na ten rachunek comiesięcznych wpłat w wysokości nie niższej niż 500 zł oraz nie wyższej niż 2 tys. zł.

Projekt przewiduje możliwość, aby oszczędzający bez konsekwencji mógł nie dokonać wymaganej wpłaty w jednym z miesięcy danego roku kalendarzowego lub okresu liczonego od miesiąca, w którym zawarto umowę do końca roku kalendarzowego.

Zdeponowane na koncie oszczędności mają być oprocentowane według zmiennej stopy procentowej w wysokości nie niższej niż 75% stopy oprocentowania rachunku oszczędnościowego, który zgodnie z pozostałą ofertą banku prowadzącego konto mogłaby równolegle prowadzić w tym banku osoba fizyczna, a w przypadku gdy bank prowadzący konto nie ma prowadzenia takich rachunków w swojej ofercie – w wysokości nie niższej niż stopa depozytowa Narodowego Banku Polskiego.

Oszczędzający będzie miał możliwość nieodpłatnego przeniesienia prowadzenia konta albo lokaty do innego banku prowadzącego konto.

Premia mieszkaniowa

Oszczędzający będzie miał prawo do premii mieszkaniowej. Prawo to nie będzie podlegało dziedziczeniu.

Oszczędzający otrzyma premię mieszkaniową w przypadku gdy zgromadzone na koncie albo lokacie środki pieniężne zostaną przez niego wypłacone w celu pokrycia całości albo części wydatków m.in. na budowę domu jednorodzinnego, w tym jego wykończenie, nabycie prawa własności nieruchomości gruntowej lub jej części w celu budowy na niej domu jednorodzinnego, jeżeli zgodnie z miejscowym planem zabudowy albo wydaną decyzją o warunkach zabudowy na tej nieruchomości możliwa jest taka budowa, nabycie prawa własności lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, w tym jego wykończenie, realizacja inwestycji mieszkaniowej, kooperatywy mieszkaniowej przez członka tej kooperatywy, nabycie spółdzielczego prawa dotyczącego lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, w tym jego wykończenie.

Naliczana premia za każdy rok oszczędzania ma być równa rocznemu wskaźnikowi inflacji albo wskaźnikowi zmiany wartości ceny 1 m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego w zależności od tego, który ze wskaźników będzie w danym momencie korzystniejszy dla oszczędzającego.

Odsetki od oszczędności zgromadzonych na koncie w ramach tego programu mają zostać zwolnione z 19% podatku Belki.

Bezpieczny kredyt 2% – planowane założenia

Drugim z rozwiązań planowanych do wprowadzenia w życie w lipcu 2023 roku jest bezpieczny kredyt o oprocentowaniu 2%.

Bezpieczny kredyt 2% będzie mógł zostać udzielony, gdy osoby wchodzące w skład gospodarstwa domowego kredytobiorcy nie posiadają i przed dniem jego udzielenia nie miały prawa własności lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego oraz osobom tym nie przysługuje i przed tym dniem nie przysługiwało spółdzielcze prawo dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, a kredytobiorca w dniu złożenia wniosku o udzielenie kredytu nie ukończył 45 lat i nie jest stroną umowy innego kredytu hipotecznego udzielonego w celu nabycia prawa własności lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego lub spółdzielczego prawa dotyczącego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego.

Kredyt ten będą mogły uzyskać też osoby, w których skład gospodarstwa domowego wchodzą osoby posiadające lub które posiadały łącznie prawo własności 1 lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego:

w udziale nie wyższym niż 50% i nabyte w drodze dziedziczenia, jeżeli nie zamieszkują w tym lokalu albo domu od co najmniej 12 miesięcy, lub
wyłączonego z użytkowania w związku z katastrofą budowlaną albo skutkami powodzi, wiatru, osunięcia ziemi lub działania innego żywiołu.

Kwota bezpiecznego kredytu 2% nie będzie mogła przekroczyć 500 tys. zł w przypadku singli albo 600 tys. zł w przypadku gdy kredytobiorca prowadzi gospodarstwo wspólnie z małżonkiem lub gdy w skład gospodarstwa domowego kredytobiorcy wchodzi co najmniej 1 dziecko.

Dopłata do rat kredytu ma przysługiwać przez 10 lat. Dopłata do rat kredytu mieszkaniowego będzie stanowiła różnicę między stałą stopą ustaloną na podstawie średniego oprocentowania kredytów o stałej stopie w bankach kredytujących a oprocentowaniem kredytu zgodnie ze stopą 2%.

Nabywca nieruchomości nie będzie ograniczony przy zakupie wymarzonej nieruchomości. Zgodnie z projektem ustawy nabywca nieruchomości ma dowolność w wyborze wielkości nieruchomości, jej położenia, standardu i ceny za metr kwadratowy.

Kredyt będzie dotyczył nieruchomości sprzedawanych zarówno na rynku pierwotnym, jak i wtórnym.

Marża i prowizja banku nie będzie mogła być wyższa od marży i prowizji innych jego kredytów hipotecznych. Wedle dostępnych danych z tego kredytu będzie można skorzystać do 2027 roku.

Przykład 1.

Czy pan Jakub, który otrzymał od swojej mamy połowę mieszkania w darowiźnie, będzie mógł skorzystać z bezpiecznego kredytu? W aktualnym brzmieniu projektu ustawy o bezpiecznym kredycie 2% pan Jakub nie może skorzystać z kredytu 2%, ponieważ wyjątek uprawniający do skorzystania z kredytu osobę posiadającą nieruchomość dotyczy sytuacji, gdy nabyła ona swój udział w drodze dziedziczenia, a nie darowizny.

Mieszkanie bez wkładu własnego w 2023 roku

W 2023 roku nadal obowiązuje program mieszkanie bez wkładu własnego wprowadzony w 2022 roku.

Program mieszkanie bez wkładu własnego polega na udzieleniu gwarantowanego kredytu bez wymagań w zakresie minimalnej wysokości wkładu własnego kredytobiorcy w walucie polskiej na okres co najmniej 15 lat.

Kredyt ten może zostać udzielony kredytobiorcy prowadzącemu gospodarstwo domowe: na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli:

ma obywatelstwo polskie, albo
nie ma obywatelstwa polskiego i prowadzi gospodarstwo domowe wspólnie z osobą posiadającą takie obywatelstwo, a gwarantowany kredyt mieszkaniowy jest mu udzielany wspólnie z tą osobą.

Kredyt mieszkaniowy w ramach programu mieszkanie bez wkładu własnego może zostać udzielony w celu pokrycia całości albo części wydatków:

ponoszonych w związku z budową domu jednorodzinnego, w tym z jego wykończeniem, oraz nabyciem prawa własności nieruchomości gruntowej lub jej części, w celu budowy na niej tego domu;
ponoszonych w związku z nabyciem prawa własności lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, w tym z jego wykończeniem;
stanowiących wkład budowlany.

Z programu pierwsze mieszkanie bez wkładu własnego można skorzystać, gdy:

osoby wchodzące w skład gospodarstwa domowego kredytobiorcy nie mają prawa własności lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego oraz w okresie 5 lat poprzedzających złożenie wniosku o udzielenie tego kredytu nie dokonały zbycia takiego prawa w drodze darowizny na rzecz osoby zaliczanej do I albo II grupy podatkowej, o której mowa Ustawie z dnia 28 lipca 1983 roku o podatku od spadków i darowizn;
osobom wchodzącym w skład gospodarstwa domowego kredytobiorcy nie przysługuje spółdzielcze prawo dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego;
osobom wchodzącym w skład gospodarstwa domowego kredytobiorcy nie udzielono innego gwarantowanego kredytu mieszkaniowego.

Z programu mogą korzystać także osoby posiadające łącznie prawo własności albo spółdzielcze prawo dotyczące nie więcej niż 1 lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, którego powierzchnia użytkowa nie przekracza 50 m2, jeśli w skład ich gospodarstwa wchodzi dwoje dzieci, 75 m2 w przypadku trojga dzieci, 90 m2 w przypadku czworga dzieci, bez ograniczeń metrażu w przypadku pięciorga albo większej liczby dzieci.

W ramach programu mieszkanie bez wkładu własnego wraz z powiększaniem się rodziny kredytobiorcy mogą liczyć na pomoc w spłacie części gwarantowanego kredytu mieszkaniowego – tzw. spłata rodzinna. Spłata rodzinna wynosi 20 tys. zł w przypadku urodzenia się drugiego dziecka, 60 tys. zł w przypadku urodzenia się trzeciego dziecka i każdego kolejnego dziecka.

Od 1 marca 2023 roku nastąpiła zmiana w programie mieszkanie bez wkładu własnego. Po zmianach z programu mogą korzystać zainteresowani udzieleniem kredytu bez wkładu własnego albo z wkładem własnym nie wyższym niż 200 tys. zł i nieprzekraczającym 20% kwoty wydatków, na który kredyt jest udzielany, a w przypadku kredytu o stałej lub okresowo stałej stopie procentowej nieprzekraczającym 30%.

Podsumowanie

Osoby mające możliwość zaciągnięcia kredytu na mieszkanie obecnie wstrzymują się z tą decyzją, licząc na możliwość skorzystania z omawianych rozwiązań mających wejść w życie w lipcu br. Dlatego też osoby rozważające zakup

mieszkania na kredyt, które kwalifikują się do programu pierwsze mieszkanie, powinny poczekać jeszcze kilka miesięcy do czasu określenia finalnej wersji założeń programu. Na ten moment założenia programu pierwsze mieszkanie wydają się bardzo atrakcyjne.