Poradnik Pracownika

Lokowanie oszczędności – jaka forma jest najlepsza?

Znalezienie najlepszego sposobu na zabezpieczenie swoich oszczędności nie należy do najłatwiejszych zadań. Wybór najlepszej formy lokowania oszczędności zależy od wielu indywidualnych czynników konkretnego inwestora, w tym dotyczących kwoty, jaką chce on ulokować, tego, czy chce mieć dostęp do tych środków w każdej chwili, jak również tego, czy gotów jest on ponieść małe, czy duże ryzyko związane z ulokowaniem tych środków. Niniejszy artykuł ma przybliżyć sposoby na lokowanie oszczędności, w tym ich wady i zalety. Należy jednak pamiętać, że wybór danej formy zabezpieczenia swoich oszczędności to suwerenna decyzja każdego inwestora, za którą wyłącznie on sam ponosi odpowiedzialność.

Zasada dywersyfikacji kapitału

Rozpoczynając swoją przygodę z lokowaniem oszczędności, trzeba pamiętać, że rekomendowanym rozwiązaniem w finansach jest zasada dywersyfikacji. Oznacza to, że nie należy lokować wszystkich swoich oszczędności w jednym miejscu. Najlepiej wybrać kilka form lokowania oszczędności, co pozwoli na zabezpieczenie finansowe z różnych stron. 

Popularne formy lokowania oszczędności

Najpowszechniejszymi formami zabezpieczenia oszczędności są:

  • lokaty bankowe,
  • obligacje,
  • waluty,
  • nieruchomości,
  • metale szlachetne,
  • jednostki funduszy inwestycyjnych,
  • akcje.

Lokaty bankowe

Lokata bankowa to od wielu lat jedna z popularniejszych form lokowania oszczędności. Lokatę tę cechuje duży próg bezpieczeństwa kapitału

W ostatnich latach środki zgromadzone na lokatach nie pozwoliły na wypracowanie dodatkowego zysku z uwagi na niskie oprocentowanie lokat wynikające z niskich stóp procentowych ustalanych przez Radę Polityki Pieniężnej. Obecnie oprocentowanie lokat bankowych wynosi od 8% do 10% w skali roku. Często wysokość oprocentowania lokaty zależy od spełnienia dodatkowych warunków ustalonych przez bank.

Inwestorzy powinni pamiętać, że Bankowy Fundusz Gwarancyjny gwarantuje wypłatę w całości środków, których równowartość w złotych nie przekracza
100 000 euro.

W przypadku lokat z reguły nie ma ograniczeń co do tego, jakie kwoty mogą być w ten sposób lokowane, zatem mogą to być zarówno drobne kwoty, jak i większe sumy. Bank może zastrzec, że dla danej promocji lokaty wymagane jest ulokowanie minimalnej lub maksymalnej kwoty. 

Zaletą lokat jest niewątpliwie to, że w razie potrzeby środki można stosunkowo szybko wypłacić. Należy jednak pamiętać, że w przypadku zlikwidowania depozytu przed czasem można stracić całość lub część odsetek. W przypadku niektórych lokat bank może naliczać opłatę za przedterminowe zerwanie depozytu.

Przed założeniem lokaty warto zapoznać się z jej szczegółowymi warunkami. Pozwoli to się rozeznać, z jakimi skutkami inwestor musi się liczyć w przypadku zerwania depozytu przed czasem. 

Inwestorzy powinni pamiętać, że od wypracowanych odsetek potrącany jest podatek od zysków kapitałowych – tzw. podatek Belki w wysokości 19%.

Przykład 1. 
Jaki zysk otrzyma pan Jan, który założył lokatę bankową na kwotę 10000 zł na okres 3 miesięcy oprocentowaną 8% w skali roku? Zysk brutto wyniesie 200 zł. Kwota ta zostanie pomniejszona o tzw. podatek Belki w wysokości 19%, a to oznacza, że bank na konto pana Jana przekaże kwotę 162 zł.

Obligacje

W ostatnim czasie cieszącą się dużą popularnością formą lokowania oszczędności były obligacje. 

Obligacja to papier wartościowy, w którym jedna strona, zwana emitentem obligacji, stwierdza, że jest dłużnikiem drugiej strony, zwanej obligatariuszem – właścicielem obligacji. Emitent obligacji zobowiązuje się wobec ich właściciela wykupić obligacje w określonym terminie i za określoną kwotę oraz wraz z należnymi odsetkami na warunkach określonych w liście emisyjnym.

Ze względu na emitenta wyróżnia się następujące rodzaje obligacji: 

  • obligacje skarbowe Skarbu Państwa, 
  • obligacje przedsiębiorstw, 
  • obligacje komunalne emitowane przez gminy lub związki gmin.

Ze względu na rodzaj oprocentowania można wyróżnić: 

  • obligacje o stałym oprocentowaniu, 
  • obligacje o zmiennym oprocentowaniu, 
  • obligacje zerokuponowe.

Ostatnio dużym zainteresowaniem cieszyły się obligacje emitowane przez Skarb Państwa. Obligacje skarbowe sprzedawane są przez Ministra Finansów reprezentującego Skarb Państwa. Skarb Państwa jest gwarantem wykupu obligacji od nabywców i wypłacenia należnych odsetek, odpowiadając za te zobowiązania całym majątkiem. Obligacje skarbowe uważane są za najbezpieczniejszą z form oszczędzania.

Inwestorzy, decydując się na zakup obligacji Skarbu Państwa, mają do wyboru papiery: 3-miesięczne, roczne, 2-letnie, 3-letnie, 4-letnie oraz 10-letnie. Obligacje te są sprzedawane co miesiąc, a cena ich zakupu wynosi 100 zł za 1 obligację. Inwestowanie w obligacje skarbowe oznacza niewielkie ryzyko, zdecydowanie mniejsze niż w wypadku obligacji korporacyjnych. 

Obligacje przedsiębiorstw to papiery wartościowe emitowane w celu pozyskania kapitału do prowadzenia działalności. Rentowność tych obligacji związana jest z wypłacalnością emitenta.

Dochód z obligacji podlega podatkowi Belki. 

Zaletą obligacji jest to, że z reguły inwestor wie, za jaki czas możliwy jest zwrot ulokowanego kapitału i jakie niesie to dla niego korzyści. 

Przykład 2. 
Jaki zysk osiągnie pan Jan, który nabył roczne obligacje Skarbu Państwa o zmiennym oprocentowaniu 6,75% w skali roku w pierwszym miesięcznym okresie odsetkowym, a w kolejnych miesięcznych okresach odsetkowych obligacje oprocentowane według stopy referencyjnej NBP za kwotę 3000 zł? Odsetki naliczane są w tym wypadku od wartości nominalnej i wypłacane po każdym miesięcznym okresie odsetkowym. W pierwszym okresie rozliczeniowym należne odsetki pomniejszone o podatek Belki to kwota 13,60 zł. W kolejnych okresach z uwagi na poziom stóp procentowych w lutym 2023 roku kwota ta będzie taka sama jak w pierwszym okresie. Jeśli stopy ulegną zmianie, ulegnie zmianie wysokość odsetek.

Waluty obce

Niektórzy inwestorzy decydują się lokować swoje oszczędności w waluty obce. Jednak wartość złotego wobec innych walut, w tym dolarów amerykańskich, euro, franków szwajcarskich czy funtów brytyjskich jest niestabilna. 

Decydując się na tego typu rozwiązanie, warto rozważyć inwestowanie swoich środków w różne waluty. Wskazane jest inwestowanie w popularne waluty, takie jak dolar, euro, funt, frank szwajcarski.

Tego rodzaju lokatę kapitału cechuje również to, że w razie potrzeby łatwo wymienić ją na złotówki. 

Metale szlachetne

Kolejną z form lokowania oszczędności jest zakup metali szlachetnych. Najczęściej kupowanym metalem szlachetnym jest złoto. 

W okresach kryzysów ekonomicznych wartość metali szlachetnych wzrasta. Metale można sprzedać w dowolnym momencie i nie jest się uzależnionym od innego podmiotu – jak w przypadku obligacji czy lokat bankowych. Odpada także ryzyko związane z niewypłacalnością dłużnika. 

Nieruchomości

Inwestorzy posiadający do ulokowania duży kapitał oszczędności powinni rozważyć zakup nieruchomości. Zakup nieruchomości wydaje się obecnie najlepiej zabezpieczać oszczędności Polaków. Dodatkowo w przypadku inwestowania w nieruchomości można na tym zarobić poprzez wzrost ich rynkowej wartości. 

W długoterminowej perspektywie dobre może okazać się inwestowanie w nieruchomości gruntowe, których liczba jest ograniczona, a wraz ze zmniejszeniem się ich dostępności pod kolejne inwestycje wartość takich nieruchomości wzrasta. 

Akcje

Jedną z form inwestowania wolnych środków jest zakup akcji na giełdzie. Akcje to tak jak obligacje papiery wartościowe. Akcje od obligacji odróżnia to, że lokowanie w ten sposób wiąże się z wysokim ryzykiem, jakie towarzyszy kursom giełdowym, nie wyłączając z tego możliwości utraty zainwestowanego kapitału. 

Do inwestowania na giełdzie wymagane jest posiadanie rachunku inwestycyjnego, który można otworzyć w biurze maklerskim. Założenie i prowadzenie rachunku inwestycyjnego może wiązać się z koniecznością poniesienia opłat. Tego rodzaju opłaty to nie jedyny koszt, jaki osoba inwestująca na giełdzie będzie musiała ponieść. Nabywanie i zbywanie akcji wiąże się z koniecznością zapłaty z tego tytułu prowizji, która uzależniona jest od liczby i wartości akcji.

Akcja to najprościej rzecz ujmując dokument potwierdzający udział jej właściciela w kapitale spółki akcyjnej. Akcje mogą być imienne lub na okaziciela.

Akcje imienne wskazują z imienia i nazwiska akcjonariusza w dokumencie. Ponadto akcjonariusz posiadający akcje imienne wpisany jest do tzw. księgi akcyjnej prowadzonej przez spółkę. 

Akcje na okaziciela nie wskazują ich właściciela, a prawa wynikające z tych akcji przysługują temu, kto aktualnie jest posiadaczem tych akcji.

Akcje mają określoną wartość nominalną określoną w statucie spółki, a suma wartości nominalnej wszystkich akcji stanowi kapitał zakładowy spółki akcyjnej. 

Prawami, jakie przysługują akcjonariuszom, są:

  • prawo do dysponowania akcją;
  • prawo do dywidendy, czyli do wypłaty części zysku spółki na rzecz akcjonariuszy;
  • prawo do informacji;
  • prawo zwoływania i uczestniczenia w walnym zgromadzeniu.

Jednostki funduszy inwestycyjnych

Jedną z form lokowania zaoszczędzonych środków mogą okazać się jednostki funduszy inwestycyjnych albo certyfikaty inwestycyjne w zamian za przekazane środki.

Fundusz inwestycyjny to instytucja zbiorowego inwestowania, która zajmuje się lokowaniem zgromadzonych środków. Przedmiotem inwestycji dokonywanych przez fundusz inwestycyjny są różnego rodzaju aktywa. Wartość jednostki uczestnictwa lub certyfikatów inwestycyjnych może rosnąć lub spadać. 

Należy pamiętać, że kupując jednostki uczestnictwa funduszu inwestycyjnego, powierzamy zarządzanie naszymi środkami specjalistom od zarządzania pieniędzmi, którzy kupują i sprzedają papiery wartościowe, a ich zadaniem jest pomnażanie kapitału. Jednak i w tym przypadku nie można wykluczyć popełnienia błędu.

Inwestor, nabywając jednostki uczestnictwa, ma możliwość inwestowania na rynku kapitałowym bez konieczności codziennego śledzenia zmian zachodzących na rynku, bez konieczności znajomości uregulowań prawnych dotyczących rynków finansowych czy terminów i sposobów zawierania transakcji. 

Kryptowaluty

W ostatnim czasie niektórzy inwestorzy zdecydowali się na inwestowanie w tzw. kryptowaluty, czyli waluty wirtualne. W przypadku kryptowalut żadna instytucja nie reguluje ich podaży na rynku ani nie wpływa na ich kurs. Ten rodzaj lokowania środków cechuje wysokie ryzyko. 

Z jednej strony lokowanie środków w kryptowaluty może przynieść bardzo wysoki zysk, ale możliwe są spore straty. Do kryptowalut należy podchodzić z dużą dozą ostrożności.

Lokowanie oszczędności - podsumowanie

Decydując o tym, w jaki sposób ulokować oszczędności, inwestor musi zwracać uwagę na opłacalność i stopę zwrotu danego instrumentu, ale też ryzyko, jakie mu towarzyszy. Nie da się wskazać jednej najlepszej dla każdego inwestora formy oszczędzania, ponieważ zależy to od wielu indywidualnych czynników. W większości form inwestowania nie jest wymagany wysoki wkład środków własnych, ponieważ tylko nieruchomości wymagają znacznych nakładów. Osoby mające wątpliwości jak ulokować zaoszczędzone pieniądze powinny rozważyć skorzystanie z usług doradcy finansowego lub doradcy inwestycyjnego.