Czy jest możliwe odszkodowanie za pozostawioną walizkę bez opieki?

Podczas podróży warto zadbać o ubezpieczenie bagażu, szczególnie gdy musimy skorzystać z samolotu lub pociągu – w takim przypadku strata cennych przedmiotów nie będzie aż tak dotkliwa. Nie zawsze dostaniemy odszkodowanie za pozostawioną walizkę szczególnie gdy pozostawimy go bez opieki.

Czy ubezpieczenie bagażu jest obowiązkowe?

Tak naprawdę żaden bagaż nie musi być ubezpieczony, ponieważ taki obowiązek nie jest nakładany przez żaden przepis prawny. To od wyłącznej decyzji podróżującego zależy, czy będzie chciał objąć swoje przedmioty dodatkową ochroną. Opcji w tym zakresie jest dosyć sporo i uzależnione są od rodzaju posiadanych dóbr materialnych oraz formy i czasu odbywanej podróży.

Zawarcie polisy ubezpieczeniowej bagażu nie oznacza, że w przypadku jego utraty ubezpieczony otrzyma  odszkodowanie za pozostawioną walizkę oraz całą rzeczywistą wartość przedmiotów, które znajdowały w niej. Przykładowo ubezpieczyciele praktycznie nigdy nie chcą wypłacić odszkodowania za utraconą biżuterię lub inne drogocenne przedmioty. Najważniejsze znaczenie w tym zakresie mają postanowienia zawarte w umowie ubezpieczeniowej – w praktyce są one zapisane bardzo małym drukiem. Ubezpieczyciel stosuje liczne wyjątki, jeśli chodzi o możliwość uniknięcia zapłaty odszkodowania, warto więc przed podpisaniem jakiejkolwiek polisy dokładnie zapytać, kiedy ubezpieczenie bagażu będzie nieskuteczne.

Odszkodowanie za pozostawioną walizkę

Utrata walizki podróżnej może nastąpić z różnych powodów – zgubienia jej przez właściciela, kradzieży, zagubienia przez firmę transportową, a nawet pozostawienia bez opieki. Każda z ww. okoliczności jest rozpatrywana przez ubezpieczyciela w odrębny sposób, co w praktyce oznacza, że właściciel nie zawsze będzie miał prawo do odszkodowania.

Ubezpieczyciele bardzo często stosują w swoich umowach zapis, że odszkodowanie za utratę bagażu będzie nienależne, jeśli nie powstało wskutek włamania lub rozboju. Tak naprawdę tylko działanie osób trzecich pozwala wnioskować o wypłatę odszkodowania za utraconą walizkę. Spore znaczenie w tym zakresie mają ogólne warunki ubezpieczenia (OWU), które mogą być bardzo zróżnicowane w każdej firmie ubezpieczeniowej. Nie istnieje jeden wzór OWU, dlatego też jeden ubezpieczyciel zgodzi się na wypłatę odszkodowania za utracony bagaż, a inny kategorycznie odmówi wypłaty jakiejkolwiek kwoty pieniężnej.

Przykład 1.

Czy można ubiegać się o odszkodowanie za utraconą walizkę wskutek jej zagubienia, jeśli OWU nie odnoszą się do tej kwestii? W takim przypadku ubezpieczony może starać się o odszkodowanie. Gdyby w polisie lub OWU pojawiły się wyłączenia odnoszące się do możliwości wypłaty odszkodowania, to wówczas ubezpieczony nie mógłby otrzymać żadnych pieniędzy.

Ubezpieczyciele zgadzają się na wypłatę odszkodowania, gdy walizka będzie pozostawała pod opieką przez cały czas trwania podróży. Nie mówimy tutaj jednak tylko o opiece sprawowanej przez właściciela bagażu – przewoźnik także odgrywa w tym zakresie ważną rolę. Część ubezpieczycieli nie pozwala jednak na to, by walizka znajdowała się pod opieką innych osób, szczególnie dzieci – w tych przypadkach na odszkodowanie raczej nie ma co liczyć. W wyjątkowych okolicznościach odszkodowanie będzie także należne, gdy podróżujący utraci władztwo nad swoją rzeczą z przyczyn przez niego niezawinionych, np. w wyniku wypadku lub zasłabnięcia.

Zgłoszenie utraconego bagażu

Jeśli utracimy swój bagaż, konieczne staje się jak najszybsze zgłoszenie tego faktu ubezpieczycielowi. Gdy nastąpi to wskutek nieprawidłowego działania przewoźnika, warto dołączyć do takiego zgłoszenia dokument potwierdzający winę firmy transportowej. Zgłoszenie straty może nastąpić na kilka różnych sposób, w zależności od możliwości ubezpieczyciela. Obecnie coraz więcej firm pozwala na stosowanie nie tylko zgłoszeń pisemnych, ale także mailowych, elektronicznych (poprzez specjalne formularze wysyłane na oficjalnych stronach ubezpieczycieli) lub telefonicznych. Niezależnie od formy zgłoszenia powinno ono nastąpić niezwłocznie, gdy właściciel zorientował się o stracie swojego mienia. Przyjmuje się, że poinformowanie ubezpieczyciela powinno nastąpić przed upływem 7 dni od takiego zdarzenia.

W zgłoszeniu ubezpieczony musi podać numer swojej polisy, opis utraconych przedmiotów wraz ze wskazaniem ich szacunkowej wartości, a także okoliczności całego zdarzenia. Ubezpieczyciel po otrzymaniu zawiadomienia dokonuje otwarcia nowej sprawy i może skontaktować się z ubezpieczonym w celu wyjaśnienia szczegółów zdarzenia lub przesłania dodatkowych oświadczeń i dokumentów. Decyzja o przyznaniu lub odmowie przyznania odszkodowania zapada w ciągu 30 dni, licząc od dnia dokonania zgłoszenia, czasami proces ten jest szybszy.

Wysokość odszkodowania za utracony bagaż

Ubezpieczenie walizki nie zawsze oznacza, że w przypadku jej utraty otrzymamy 100% wartości przedmiotów, które się w niej będą znajdowały. Duże znaczenie w tym zakresie ma bowiem suma ubezpieczenia, która musi zostać zawarta w polisie. Każdy ubezpieczyciel stosuje swoje stawki, stąd utrata bagażu w jednej firmie będzie wiązała się z prawem do wyższego odszkodowania, w drugiej zaś do niższego. Jak sprawdzić taką wartość? Oczywiście w treści samej umowy lub podczas rozmowy z pracownikiem firmy ubezpieczeniowej. Zapytajmy, na jaką kwotę ubezpieczenia będzie chroniony bagaż i jego zawartość oraz co nie będzie objęte polisą (np. wspomniana wcześniej biżuteria lub zegarki).

Odszkodowanie za pozostawioną walizkę jest uzależnione także od okoliczności danej sprawy i zachowania właściciela bagażu. Jeśli walizka zostanie utracona wskutek działania sił przyrody, osób trzecich lub z winy przewoźnika, to wówczas mamy szansę na wysokie odszkodowanie uwzględniające 100% wartości utraconych rzeczy. Jeżeli jednak podróżujący przyczynił się do utraty swoich rzeczy (np. pozostawiając bagaż bez jakiejkolwiek opieki lub umieszczając go w nieprzeznaczonym do tego miejscu), ubezpieczyciel ma prawo zaniżyć wysokość odszkodowania lub odmówić go w ogóle.

Ustalenie wartości odszkodowania za utracone mienie należy w pierwszej kolejności do wyłącznych kompetencji ubezpieczyciela. Robi to za pomocą wartości odtworzeniowych poszczególnych przedmiotów, których listę musi mu dostarczyć ich właściciel. Dosyć często wartość ta jest celowo zaniżana lub uśredniania, biorąc pod uwagę wiek utraconego przedmiotu oraz jego ogólną wartość rynkową. Celem takich działań jest, rzecz jasna, zmniejszenie wysokości odszkodowania.

Brak odszkodowania lub zaniżone odszkodowanie – co robić?

Ubezpieczyciel ma prawo odmówić zapłaty odszkodowania za utracony bagaż lub wypłacić je w niższej wartości niż oczekiwana przez podróżującego. W takiej sytuacji wydaje decyzję, od której można wnieść odwołanie. Ubezpieczony może skorzystać z tego prawa w dosyć długim terminie. Zgodnie bowiem z treścią art. 819 §1 Kodeksu cywilnego roszczenia z tytułu umowy ubezpieczenia przedawniają się z upływem 3 lat. Jeśli jednak do utraty mienia doszło wskutek popełnienia czynu niedozwolonego (np. kradzieży, włamania lub rozboju), to okres przedawnienia ulega wydłużeniu aż do 10 lat.

Odwołanie od decyzji ubezpieczyciela wnosi się podobnie jak zawiadomienie o szkodzie – pisemnie, elektronicznie, mailowo lub telefonicznie. Nie podlega ono opłatom i co do zasady nie wymaga uzasadnienia. W praktyce jednak warto wskazać, dlaczego ubezpieczony nie zgadza się z decyzją firmy ubezpieczeniowej. W większości przypadków odwołania są niestety nieskuteczne i ubezpieczyciele nie zgadzają się ze stanowiskami swoich klientów. W takiej sytuacji odwołanie nie zostaje co prawda uwzględnione, ale ubezpieczony może skierować sprawę na drogę postępowania cywilnego. Wówczas niezbędne jest skierowanie pozwu o zapłatę odszkodowania – musi ono trafić do sądu rejonowego albo okręgowego właściwego ze względu na siedzibę firmy ubezpieczeniowej. Sąd rejonowy będzie właściwy, gdy wartość żądanego odszkodowania nie przekracza kwoty 75 000 zł, okręgowy zaś, gdy żądamy zapłaty kwoty przewyższającej tę wartość.

W razie procesu sądowego ubezpieczony będzie musiał wykazać, że jego żądanie jest zasadne, zaś odmowa przyznania odszkodowania lub zaniżenie jego wartości stanowi naruszenie nie tylko OWU, lub zawartej polisy, ale także i przepisów prawa ubezpieczonego (umieszczonych co do zasady w Kodeksie cywilnym). Po ustaleniu faktów sąd wyda rozstrzygnięcie, w którym albo utrzyma w mocy decyzję ubezpieczyciela, albo nakaże mu zapłatę odszkodowania w określonej wysokości (nie zawsze takiej, której żąda ubezpieczony).

W przypadku utraty bagażu sprawy sądowe będą wymagały z reguły udowodnienia, że walizka znajdowała się pod opieką i bez względu na winę podróżującego doszło do jej utraty lub zniszczenia.

Podsumowanie

Ubezpieczyciele stosują odmienne zasady, jeśli chodzi odszkodowanie za pozostawiona walizkę. Kiedy walizka pozostawała bez opieki choćby przez krótki czas, to odszkodowania nie są najczęściej wypłacane. Jeżeli jednak utrata bagażu miała miejsce wskutek popełnienia przestępstwa lub winy przewoźnika, to ubezpieczyciel powinien co do zasady wypłacić należne odszkodowanie. W przypadku odmowy zapłaty lub zaniżenia wartości odszkodowania ubezpieczony może zawsze wnieść odwołanie, a w ostateczności także i pozew przeciwko ubezpieczycielowi.