Odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia. Komu się należy?

Umowa o pracę może zostać rozwiązana na mocy porozumienia stron, za wypowiedzeniem, bez wypowiedzenia lub z upływem czasu, na który została zawarta (art. 30 § 1 Kodeksu pracy). Wypowiedzenie umowy o pracę to jednostronne oświadczenie woli złożone przez jedną ze stron stosunku pracy - pracownika lub pracodawcę - powodujące rozwiązanie umowy. Wówczas rozwiązuje się ona po upływie tzw. okresu wypowiedzenia. Przepisy prawa pracy dopuszczają skrócenie tego okresu, za co w pewnych sytuacjach przysługuje pracownikowi odszkodowanie. Kiedy jest ono dopuszczalne i jak obliczyć odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia? Dowiesz się z niniejszego artykułu.

Okres wypowiedzenia umowy o pracę

Okres wypowiedzenia umowy o pracę zależy od rodzaju zawartej umowy oraz okresu zatrudnienia u pracodawcy i wynosi:

• umowa o pracę na okres próbny:
• 3-dniowy okres wypowiedzenia (dni robocze) - umowa zawarta na okres krótszy niż 2 tygodnie,
• 1-tygodniowy okres wypowiedzenia - umowa zawarta na co najmniej 2 tygodnie,
• 2-tygodniowy okres wypowiedzenia - umowa zawarta na 3 miesiące (art. 34 Kodeksu pracy),
• umowa o pracę na czas określony lub nieokreślony:
• 2-tygodniowy okres wypowiedzenia - zatrudnienie u pracodawcy krótsze niż 6 miesięcy,
• 1-miesięczny okres wypowiedzenia - zatrudnienie przez co najmniej 6 miesięcy,
• 3-miesięczny okres wypowiedzenia - zatrudnienie przez co najmniej 3 lata (art. 36 § 1 Kodeksu pracy).

Skrócenie okresu wypowiedzenia

Jednostronne skrócenie okresu wypowiedzenia jest dopuszczalne w następujących sytuacjach:

• wypowiedzenie z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy,
• wypowiedzenie z innych przyczyn niedotyczących pracowników,

przy czym dotyczy to jedynie umów o pracę zawartych na czas nieokreślony z okresem zatrudnienia u pracodawcy przez co najmniej 3 lata. Wówczas możliwe jest skrócenie 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia do maksymalnie 1 miesiąca (art. 36¹ Kodeksu pracy).

Oświadczenie o skróceniu okresu wypowiedzenia musi być złożone wraz z wypowiedzeniem umowy o pracę, nie może zostać przekazane pracownikowi w późniejszym terminie.

Przykład 1.

Pani Halina jest zatrudniona w firmie X od 2.04.2017 r. Z powodu ogłoszenia likwidacji pracodawcy, została z nią rozwiązana umowa o pracę za wypowiedzeniem 28.07.2023 r. Pracodawca postanowił skrócić 3-miesięczny okres wypowiedzenia do 1 miesiąca, co w tym przypadku było możliwe. Stosunek pracy rozwiązał się 31.08.2023 r.

Skrócenie okresu wypowiedzenia krótszego niż 3 miesiące również jest możliwe, ale jedynie poprzez porozumienie stron zawarte z pracownikiem (art. 36 § 6 Kodeksu pracy). Wówczas można ustalić dowolny termin zakończenia umowy, a pracownikowi nie przysługuje odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia.

Przykład 2.

Pan Grzegorz zatrudniony w firmie Y od 1.09.2022 r., 16.06.2023 r. otrzymał od pracodawcy rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem. Panu Grzegorzowi przysługiwał 1-miesięczny okres wypowiedzenia, jednak z uwagi na to, że przed upływem okresu wypowiedzenia chciał rozpocząć pracę u kolejnego pracodawcy, na mocy porozumienia stron skrócił okres wypowiedzenia. Umowa o pracę uległa rozwiązaniu 18.07.2023 r.

Odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia

Skrócenie 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia umowy zawartej na czas nieokreślony do najwyżej 1 miesiąca skutkuje koniecznością wypłacenia pracownikowi odszkodowania za pozostałą część okresu wypowiedzenia i nie ma tu znaczenia, czy pracownik podjął nową pracę po ustaniu stosunku pracy z tym pracodawcą.

W takiej sytuacji umowa rozwiązuje się wraz z upływem skróconego okresu wypowiedzenia. Natomiast odszkodowanie należy wypłacić najpóźniej ostatniego dnia pracy.

Odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia oblicza się na zasadach przyjętych przy obliczaniu ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, przy czym w obliczeniach nie jest uwzględniany współczynnik urlopowy. 

Odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia wypłacane jest w wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia lub jego wielokrotności. W odszkodowaniu należy uwzględnić:

• stałe miesięczne składniki wynagrodzenia - w wysokości należnej w miesiącu wypłaty odszkodowania,
• składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy miesięczne w zmiennej wysokości, które zostały wypłacone w okresie 3 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc, w którym pracownik nabył prawo do odszkodowania - przeciętna wysokość z tego okresu,
• składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, które zostały wypłacone pracownikowi w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym pracownik nabył prawa do odszkodowania - przeciętna wysokość z tego okresu.
  Od odszkodowania nie odprowadza się składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, natomiast należy je opodatkować.

Przykład 3.

Pani Anna otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 5 000 zł. 30.11.2023 r. otrzymała wypowiedzenie umowy o pracę wraz z oświadczeniem pracodawcy o skróceniu 3-miesięcznego okresu wypowiedzenia do 1 miesiąca. W związku z tym umowa ulegnie rozwiązaniu 31.12.2023 r., a za styczeń i luty otrzyma odszkodowanie, najpóźniej 31.12.2023 r., w wysokości 10 000 zł (5 000 zł x 2 miesiące).

Przykład 4.

Panu Wojciechowi złożono rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem z przyczyn niedotyczących pracownika 31.08.2023 r. Pracodawca przekazał również panu Wojciechowi oświadczenie o skróceniu okresu wypowiedzenia z 3 miesięcy do 1 miesiąca, w związku z czym za dwa miesiące panu Wojciechowi przysługuje odszkodowanie. Oprócz wynagrodzenia zasadniczego w wysokości 4 000 zł otrzymywał on premie miesięczne wypłacone w wysokości:

• 350 zł - premia wypłacona w sierpniu,
• 400 zł - premia wypłacona w lipcu,
• 520 zł - premia wypłacona w czerwcu.

Średnia wysokość premii wypłaconych w ciągu 3 miesięcy poprzedzających miesiąc, w którym pan Wojciech nabył prawo do odszkodowania, wyniosła 423,33 zł (350 zł + 400 zł + 520 zł = 1 270 zł, 1 270 zł : 3 = 423,33 zł).

Pan Wojciech otrzyma odszkodowanie za skrócony okres wypowiedzenia w wysokości 8 846,66 zł (4 000 zł + 423,33 zł = 4 423,33 zł, 4 423,33 zł x 2 miesiące = 8 846,66 zł).