Świadczenia z ZUS-u dla osób chorych na nowotwór - stanowisko ministerstwa

Niektórzy się zapewne zastanawiają, czy świadczenia z ZUS-u dla osób chorych na nowotwór są określone przepisami szczególnymi. Chodzi tutaj zwłaszcza o kwestię wyłączenia chorób nowotworowych z procedury sumowania okresów zasiłkowych. Okazuje się, że w odniesieniu do wspomnianych osób nie mają zastosowania jakieś szczególne regulacje. Jak taki stan rzeczy tłumaczy ministerstwo pracy – o tym poniżej w artykule.

Świadczenia chorobowe z ZUS-u – podstawa prawna

Kwestie dotyczące wypłaty zasiłku chorobowego, w tym długości jego wypłacania, uregulowane zostały w przepisach Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwanej dalej „ustawą zasiłkową”. 

Oznacza to, że podstawowym okresem zasiłkowym jest okres 182-dniowy. Dłuższy, 270-dniowy okres zasiłkowy dotyczy wyłącznie przypadków, gdy niezdolność do pracy została spowodowana:

• gruźlicą, lub
• występuje w trakcie ciąży.

W art. 8 ust. 1 ustawy zasiłkowej jest odwołanie do przyczyn określonych w art 6. ust. 2 tej ustawy, które stanowią podstawę do pobierania zasiłku chorobowego. Przyczyny te to traktowana na równi z niezdolnością do pracy z powodu choroby niemożność wykonywania pracy:

1. w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi;
2. wskutek poddania się obowiązkowi kwarantanny, izolacji w warunkach domowych albo izolacji, o której mowa w przepisach o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi;
3. z powodu przebywania w:

• stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu leczenia uzależnienia alkoholowego,

• szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne w celu leczenia uzależnienia od środków odurzających lub substancji psychotropowych;

4. wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów.

Choroby nowotworowe a okres zasiłkowy

Biorąc pod uwagę brzmienie zapisów ustawy zasiłkowej, osoby chore na nowotwór nie mogą liczyć na szczególne traktowanie w zakresie długości pobierania zasiłku chorobowego.

W kontekście tych regulacji powstał szereg wątpliwości co do zasadności potraktowania osób z chorobami nowotworowymi tak jak innych chorujących. Pytania te znalazły swe odzwierciedlenie w jednej z interpelacji poselskich skierowanych do resortu pracy. W zapytaniu poselskim zwrócono przede wszystkim uwagę na wyniszczający charakter wielu nowotworów. Pacjenci onkologiczni muszą często korzystać ze zwolnień lekarskich wskutek konieczności poddawania się terapii, ale także w związku ze znacznym spadkiem odporności wymagającym ścisłej izolacji czy dużym osłabieniem wymuszającym zaniechanie aktywności zawodowej. W rezultacie okres zasiłkowy (182 dni) relatywnie szybko ulega wyczerpaniu. Gdyby wprowadzić dłuższy okres zasiłkowy lub wyłączyć zasadę sumowania tych okresów w przypadku chorób nowotworowych, sytuacja ta uległaby zmianie korzystnej dla osób chorych.

Świadczenia z zus-u dla osób chorych na nowotwór - stanowisko ministerstwa

Odpowiedzi na interpelację poselską nr 32105 w sprawie zaliczenia nowotworów do chorób wyłączonych z sumowania okresów zasiłkowych udzielił 21 marca 2022 roku podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej (MRiPS).

Przedstawiciel resortu pracy potwierdził, że osoby przewlekle chore korzystają z tych samych uprawnień do świadczeń, jakie ustawa zasiłkowa przewiduje dla pozostałych chorych, z wyjątkiem, gdy niezdolność do pracy spowodowana została gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży.

Jak podkreślił wiceminister, ubezpieczonemu, który po upływie okresu pobierania zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy, przysługuje świadczenie rehabilitacyjne.

Świadczenie rehabilitacyjne przyznane osobie chorującej na nowotwór przysługuje również na identycznych zasadach, jak to ma miejsce w odniesieniu do innych chorych, co oznacza, że lekarz orzecznik ZUS orzeka o potrzebie przyznania tego świadczenia oraz o okresie jego pobierania. Omawiane świadczenie przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy.

Przedstawiciel MRiPS podkreślił, że ustawa zasiłkowa nie różnicuje uprawnień do zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego od rodzaju choroby, która spowodowała niezdolność do pracy.

Takie stanowisko resortu pracy ewidentnie zatem wskazuje na to, że ministerstwo uważa obecny stan prawny w zakresie świadczeń chorobowych z ZUS-u dla osób przewlekle chorych za niewymagający interwencji legislacyjnej (aktualnie obowiązujące przepisy ustawy zasiłkowej zostały określone jako „rozwiązania optymalne”).

Znów zatem podsekretarz stanu w MRiPS potwierdził jedynie uprawnienia standardowo przysługujące ubezpieczonym, którzy po okresie pobierania zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego są nadal niezdolni do pracy (chodzi oczywiście o prawo do renty). Nie można więc mówić o żadnych szczególnych przywilejach dla osób chorujących na nowotwory.

Świadczenia z ZUS-u dla osób chorych na nowotwór – podsumowanie

Czy osoby chorujące na schorzenia przewlekłe, w tym nowotwory, posiadają jakieś szczególne przywileje w zakresie świadczeń chorobowych należnych im z ZUS-u? Być może w powszechnym odczuciu istnieje takie przekonanie, jednak rzeczywistość weryfikuje ten stan świadomości. Do osób cierpiących na choroby onkologiczne mają zastosowanie przepisy ustawy zasiłkowej. Są to regulacje dotyczące ogółu ubezpieczonych, które przewidują prawo do zasiłku chorobowego przez okres 182 dni oraz świadczenia rehabilitacyjnego (maksymalnie przez 12 miesięcy). Jeżeli po tych okresach pobierania zasiłku i świadczenia ubezpieczony jest nadal niezdolny do pracy, może złożyć wniosek o przyznanie mu renty z tytułu niezdolności do pracy. Jak zatem widać, mamy w tym przypadku do czynienia ze standardowym pakietem uprawnień. Według oceny przedstawiciela resortu pracy, który sformułował odpowiedź na interpelację poselską w sprawie zaliczenia nowotworów do chorób wyłączonych z sumowania okresów zasiłkowych, obecny stan prawny w zakresie świadczeń chorobowych z ZUS-u dla osób przewlekle chorych jest rozwiązaniem optymalnym.